MRiPS wyjaśnia nowe przepisy dotyczące bhp przy monitorach, ale nie rozwiewa wszystkich wątpliwości

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej częściowo rozwiewa wątpliwości w kwestii finansowania okularów i soczewek. Nie daje natomiast jasnego stanowiska, czy sprawdzać wyposażenie w monitory lub podstawki przy pracy zdalnej.

Na prośbę DGP resort rodziny wyjaśnił nowe przepisy dotyczące bhp dla stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe. Wynikają one z nowelizacji rozporządzenia w tej sprawie (Dz.U. poz. 2367), która obowiązuje od 17 listopada br. Odpowiedź resortu rozwiewa jedynie część wątpliwości zgłaszanych przez pracodawców (pisaliśmy o nich w tekstach: „Pracodawcy będą refundować pracownikom soczewki”, DGP nr 216/2023, oraz „MRIPS: Masz wakat? Nie musisz dostosowywać stanowiska od razu”, DGP nr 227/2023).

Tego zabrakło

Kwestią, na której wyjaśnienie firmy czekały bodaj najbardziej, jest to, czy na stanowiskach pracy zdalnej trzeba zapewniać monitor lub podkładkę oraz klawiaturę i mysz. Niestety na to pytanie resort nie odpowiada wprost. Wskazał jedynie, że wyposażenie w taki sprzęt jest konieczne w przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Firmy miały nadzieję, że ministerstwo potwierdzi ich zapatrywanie. Czyli że w tej kwestii wystarczy samo oświadczenie pracownika, że jego stanowisko spełnia wymogi w zakresie monitora lub podstawki. Wobec milczenia resortu wiele z nich zapewne będzie bazować na oświadczeniach, nie weryfikując, czy pracownik faktycznie ma dany sprzęt na biurku.

– Podstawą do tego są przepisy kodeksu pracy dotyczące pracy zdalnej. Wynika z nich obowiązek poinformowania pracownika o właściwej organizacji stanowiska pracy zdalnej, w tym o wymaganiach bhp, i odebrania od niego oświadczenia, że stanowisko pracy je spełnia – zauważa Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy w Konfederacji Lewiatan.

– Zgodnie z art. 6731 par. 7 k.p. to pracownik jest odpowiedzialny za stan bhp na stanowisku pracy zdalnej, w tym jego wyposażenie w sposób zgodny z normami bhp – potwierdza Sylwester Silski, radca prawny z kancelarii Domański Zakrzewski Palinka.

Refundacja nadal w gestii pracodawcy

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie udziela też odpowiedzi na pytanie, jak ma postąpić pracodawca, gdy lekarz medycyny pracy w swoim zaleceniu wpisze konieczność stosowania pracownikom okularów lub szkieł kontaktowych, nie wskazując, które z nich należałoby zapewnić.

– Zakładam, że praktyka wystawiania zaleceń przez lekarzy będzie właśnie taka, że będą w nich wpisywać obydwie metody korekcji wad wzroku alternatywnie – wskazuje Robert Lisicki. Wyjaśnienia ministerstwa ekspert odczytuje jednak tak, że decyzja co do wyboru jednej z metod będzie należeć do pracownika.

Podobnie uważa Sylwester Silski. – W żadnym wypadku decyzja ta nie powinna należeć do pracodawcy, gdyż – w mojej ocenie – stanowiłoby to zbyt daleko idącą ingerencję w sferę prywatności pracownika – stwierdza ekspert DZP. Jego zdaniem stanowisko MRiPS jest tu jak najbardziej zasadne, bo to lekarz medycyny pracy powinien decydować w treści wydawanych zaleceń, co będzie najlepsze dla pracownika z medycznego punktu widzenia.

Stanowisko ministerstwa potwierdza natomiast jednoznacznie, że obowiązek zapewnienia okularów lub soczewek nie oznacza konieczności pokrycia przez firmę pełnej kwoty ich zakupu. O wysokości refundacji nadal ma decydować pracodawca.

– Wyjaśnienie to jest ważne dla firm, bo po nowelizacji rozporządzenia pojawiły się pytania o to, w jakim zakresie pracodawcy muszą pokrywać te koszty. Dotychczasowa praktyka była taka, że kwota refundacji była określana w przepisach wewnątrzzakładowych. Jak widać, resort nie modyfikuje tego podejścia – wskazuje Robert Lisicki.

Kiedy aktualizować

Resort rodziny odpowiedział też na pytania DGP dotyczące oceny ryzyka zawodowego. Chodzi o to, czy w związku ze zmianą przepisów bhp pracodawca musi ją teraz zaktualizować, w sytuacji gdy pracownik uzgodnił wykonywanie pracy zdalnej przed 17 listopada br. A także, czy i kiedy zatrudniający musi to zrobić, w przypadku gdy pracownik po 17 listopada przechodzi na pracę zdalną albo gdy po tej dacie zmienia miejsce wykonywania pracy zdalnej.

Z wyjaśnień MRiPS jednoznacznie wynika, że aktualizacja oceny ryzyka zawodowego jest niezależna od zmian w rozporządzeniu w sprawie bhp. Jak wyjaśnia resort, obowiązek dokonania oceny i udokumentowania ryzyka zawodowego dotyczy każdego stanowiska pracy. Dokonuje się jej przede wszystkim przy tworzeniu nowych stanowisk pracy, wprowadzaniu zmian (np. technologicznych, stosowanych środkach ochronnych) na stanowiskach pracy czy dokonywaniu zmian wymagań dotyczących ocenianych stanowisk. – Istotne jest, aby regularnie monitorować i aktualizować ocenę ryzyka. Przeglądu należy dokonać zawsze w przypadku istotnych zmian w organizacji pracy lub w rezultacie dochodzenia ustaleń w związku z wypadkiem bądź zaistnieniem sytuacji grożącej wypadkiem. Ocena ryzyka powinna być procesem dynamicznym, który umożliwi wprowadzenie proaktywnej polityki zarządzania zagrożeniami w miejscu pracy – informuje MRiPS.

– Należy w pełni zgodzić się ze stanowiskiem resortu. Nowelizacja przepisów dotyczących bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe nie może oznaczać dezaktualizacji dotychczasowych ocen ryzyka zawodowego w odniesieniu do stanowisk pracy wyposażonych w taki monitor – uważa Sylwester Silski. – Zmiana dotychczasowego stanu prawnego zdecydowanie powinna natomiast prowadzić do podjęcia przez pracodawcę refleksji nad aktualnością obowiązującej oceny ryzyka, co z kolei może, ale nie musi, prowadzić do jej aktualizacji – dodaje.

Jego zdaniem na aprobatę zasługuje też ta część stanowiska MRiPS, zgodnie z którą nowelizacja rozporządzenia nie odnosi się do zasad sporządzania oceny ryzyka zawodowego. – Jak wspomniałem, zmiana przepisów może być jedynie impulsem do aktualizacji oceny ryzyka zawodowego, jednak konieczność jej dokonania powinna zostać oceniona na poziomie konkretnego zakładu pracy – podkreśla prawnik DZP. ©℗