Nowy urlop opiekuńczy to komplikacje w świadectwie pracy

Wiadomo, że musi być w tym dokumencie ujęty, ale nie wiadomo, ile razy i jak. W praktyce mówi się o trzech opcjach, w tym o wskazaniu tego wolnego jako okresu nieskładkowego. To jednak nie ma potwierdzenia w przepisach.

Po wprowadzeniu do kodeksu pracy nowego urlopu opiekuńczego (art. 1731–3 k.p.) zmieniono także wzór świadectwa pracy. Zgodnie z par. 2 ust. 1 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (zostało znowelizowane 23 maja 2023 r.) w dokumencie tym zamieszcza się informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczeń społecznych, a wśród nich w punkcie 6a dodano urlop opiekuńczy wykorzystany w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy. Regulacja ta jest więc analogiczna do urlopu wypoczynkowego, zwolnienia z tytułu opieki nad dzieckiem lub wynagrodzenia chorobowego, które również ujmuje się z bieżącego roku, w którym ustał stosunek pracy.

W praktyce już pojawiła się jednak wątpliwość, czy urlopu opiekuńczego nie potraktować jako rodzaju (podtypu) urlopu bezpłatnego i nie ujmować go ponadto w świadectwie z całego okresu zatrudnienia. Opcje są zatem aż trzy: wpisujemy informację o tym urlopie w nowym polu dedykowanym do tej absencji, można rozważać ponadto ujęcie go z całego okresu zatrudnienia jako urlopu bezpłatnego i jeszcze jako okresu nieskładkowego.

Nie ma wyjaśnień

Za takim rozwiązaniem mogłaby przemawiać treść art. 1732 k.p., zgodnie z którym okres urlopu opiekuńczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. A więc będzie on miał wpływ na uprawnienia przykładowo do dodatków stażowych lub nagród jubileuszowych. Ponadto został on potraktowany analogicznie do urlopu bezpłatnego także w sferze zasiłkowej, bo ujęto go w art. 12 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i choroba przypadająca w trakcie jego trwania nie uprawnia do zasiłku. W tym zakresie jest on więc także zbliżony do urlopu wychowawczego.

Niestety, zmieniając wzór świadectwa pracy stanowiący załącznik do rozporządzenia MRPiPS, nie dodano żadnych nowych wyjaśnień co do sposobu jego wypełniania, a do ustępu dotyczącego urlopu bezpłatnego nie ma w ogóle żadnych objaśnień. Zatem to pracodawca, wypełniając świadectwo pracy, będzie musiał zdecydować, co wpisać w ust. 4 świadectwa, które wygląda następująco:

Zatem w praktyce, gdyby został uzupełniony ten punkt, wpisane zostałyby w świadectwie wszystkie urlopy opiekuńcze wraz z okresem ich trwania i podstawą prawną udzielenia, w której wpisany zostałby albo art. 1731, albo art. od 1731 do 1733 k.p. I część ekspertów z zakresu prawa pracy już tak doradza.

Takie działanie w przyszłości pozwoliłoby pracownikowi na wykazanie, ile takich urlopów wykorzystał, ale w tym miejscu należy zadać pytanie, czy jest to niezbędne. Niewykazanie tych urlopów z całego okresu zatrudnienia w świadectwie pracy spowoduje bowiem, że do stażu pracowniczego zostanie wliczony cały okres zatrudnienia, włącznie z okresami tych urlopów, co będzie korzystniejsze dla pracownika. Nie można więc stwierdzić, że pracodawca popełni jakiś błąd, nie ujmując urlopów opiekuńczych jako urlopów bezpłatnych w świadectwie pracy. W końcu zmieniając wzór świadectwa pracy, nie zmieniono ani punktu o urlopie bezpłatnym, ani wyjaśnień do niego. Wydaje się jednak, że warto skierować pytanie w tym zakresie do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, aby rozwiać wątpliwości praktyczne dotyczące tego zagadnienia. I redakcja DGP już to zrobiła.

Argumentem przemawiającym za tym, by informację o urlopie opiekuńczym wpisać w dwóch miejscach, będzie porównanie służby wojskowej do urlopu opiekuńczego. Otóż służbę wojskową należy wpisać do świadectwa pracy dwukrotnie i w dedykowanym dla niej miejscu, i jako urlop bezpłatny, ale w tym przypadku różnica polega na tym, że z przepisów wynika, że na czas służby wojskowej pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego. Zatem to nie decyzja pracodawcy wypełniającego świadectwo, a spełnienie ustawowego obowiązku.

Okres nieskładkowy?

Na koniec rozważmy jeszcze, czy należy ujmować urlop okolicznościowy w ust. 6 w punkcie 16 świadectwa, w którym wykazuje się wszystkie okresy nieskładkowe, przypadające w okresie zatrudnienia wskazanym w ust. 1 świadectwa, które są uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty. Tu odpowiedź jest na szczęście prosta i jednoznaczna: nie należy tego robić. Zgodnie z wyjaśnieniami do tego punktu świadectwa pracy pracodawca wykazuje bowiem przypadające w okresie zatrudnienia okresy nieskładkowe określone w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. A zgodnie z art. 7 tej ustawy są to z kolei m.in. okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów kodeksu pracy, zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego, lub świadczenia rehabilitacyjnego. Przepis powyższy nie został zmieniony w 2023 r., a więc nie rozszerzono katalogu okresów nieskładkowych o urlop opiekuńczy.

Tak więc maksymalnie urlop opiekuńczy powinien zostać ujęty w świadectwie pracy dwukrotnie, a nie trzykrotnie. ©℗