Sąd Najwyższy potwierdza ostry kurs wobec łamiących zakaz handlu

Sąd Najwyższy jako oczywiście bezzasadną oddalił kasację rzecznika praw obywatelskich w sprawie wykroczeniowej dotyczącej łamania zakazu handlu w niedziele. Uznał bowiem, że aby móc skorzystać z wyjątku od zakazu handlu, placówka handlowa musi się mieścić w zakładzie prowadzącym działalność kulturalną – a nie odwrotnie.

Tym samym SN potwierdził po raz kolejny kształtującą się od 2023 r. linię orzeczniczą niekorzystną dla właścicieli sklepów. Decydujące dla niej było stanowisko, jakie SN zajął we wrześniu ub.r. w dwóch sprawach zainicjowanych kasacją wniesioną przez prokuratora generalnego na skutek interwencji głównego inspektora pracy (orzeczenia SN w sprawach: z 13 września 2023 r., sygn. III KK 155/23, i z 20 września 2023 r., sygn. III KK 647/22). Wówczas chodziło o próbę zalegalizowania pracy w niedziele w związku z rzekomym prowadzeniem działalności sportowej (wypożyczalni sprzętu sportowego w sklepach monopolowych). Kolejny, podobny wyrok zapadł 18 października 2023 r., sygn. akt III KK 57/23, i dotyczył zorganizowania w sklepie czytelni/biblioteki.

Sprawa, którą ostatnio zajmował się SN, a w której to kasację składał RPO, również dotyczyła powierzania zatrudnionym pracy w niedziele w związku z prowadzeniem w sklepach działalności kulturalnej w postaci punktów biblioteczno-czytelniczych.

Prezes zarządu firmy, która polecała pracę w niedziele, został ukarany karą 2 tys. zł grzywny. Została ona orzeczona w wyroku nakazowym, co nie spodobało się RPO. Ten wniósł więc kasację od wyroku, wskazując, że nie było podstaw do wydania go w postępowaniu nakazowym, bo w tej sprawie były wątpliwości co do okoliczności czynu i winy. Wobec tego sąd powinien był skierować sprawę do rozpoznania na rozprawie w celu ich wyjaśnienia. Zdaniem rzecznika konieczne było dodatkowe ustalenie, czy w punktach handlowych obok działalności handlowej była również prowadzona działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku.

Kwestię tę odmiennie ocenił jednak SN. W postanowieniu z 22 lutego 2024 r. wskazał, że celem kasacji jest eliminacja orzeczeń dotkniętych poważnymi wadami, a jednocześnie takich, które mogły mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. SN uznał, że RPO we wniesionej kasacji wad o takim charakterze nie wykazał.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 158 ze zm.) zakaz nie obowiązuje „w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku”. SN stwierdził, że w tym przepisie nie ma mowy o prowadzeniu „obok” działalności handlowej „również” działalności w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku ani takiej „dodatkowej działalności”. Zatem skorzystać z tego wyjątku może jedynie placówka handlowa, która mieści się w zakładzie prowadzącym taką działalność, a nie odwrotnie.

Zaostrzony kurs SN wobec prób omijania zakazu handlu ma szczególne znaczenie wobec ostatnich doniesień DGP o tym, że przedsiębiorcy coraz częściej i śmielej korzystają z wyjątków od zakazu handlu w niedziele (pisaliśmy o tym: „Sklepy coraz częściej łamią zakaz” – DGP nr 48/2024). ©℗