Nauczyciele narzekają na niskie zarobki, resort co jakiś czas uspokaja sytuację podwyżkami. Najniższe wynagrodzenie zasadnicze przewidziane dla nauczycieli to aktualnie 3600 zł brutto. Od 1 stycznia 2024 r. płaca minimalna wzrośnie do 4242 brutto, a więc najmniej zarabiający nauczyciele mogą liczyć na wyrównanie do poziomu minimalnej pensji. A co z pozostałymi? Ile tak naprawdę zarabiają nauczyciele?
Składowe nauczycielskiego wynagrodzenia
Nauczycielska pensja to wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatki i nagrody. Podstawowe kwestie związane z jej wysokością określa art. 30 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 984 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu nauczycielskie wynagrodzenie składa się z:
- wynagrodzenia zasadniczego,
- wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe,
- wynagrodzenia za godziny doraźnych zastępstw,
- dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego – w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy oraz za warunki pracy,
- nagród i inne świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i dodatku socjalnego, czyli tzw. dodatku wiejskiego.
Ile zarabia początkujący nauczyciel?
Aktualnie najniższe wynagrodzenie zasadnicze przewidziane dla nauczyciela to 3600 zł brutto.
– Są to pieniądze dla pedagogów rozpoczynających pracę zawodową. Ich płaca rośnie dopiero z doświadczeniem i stażem pracy. Tyle, że te pieniądze to nieraz wszystko co nauczyciel dostanie, bowiem rozpoczynając pracę zawodową nie ma dodatków, np. za wysługę lat czy motywacyjnego, a Karta Nauczyciela przewiduje dla niego tylko jednorazowy dodatek na start w wysokości 1000 zł, którego więcej w czasie drogi zawodowej nie dostanie. Te 3600 zł odpowiada dokładnie płacy minimalnej, więc kolejna podwyżka dla nauczycieli w przyszłym roku jest nieunikniona, bo jeżeli nie nastąpi, to nauczyciele będą mieli wynagrodzenie zasadnicze przewidziane w niższym wymiarze niż minimum ustawowe. Trudno nie zauważyć, jak to wpływa na motywację do pracy w tym zawodzie – mówi Michał Łyszczarz, ekspert z zakresu prawa oświatowego i samorządu terytorialnego.
Zarobki nauczyciela z doświadczeniem: Maksymalnie 4550 zł brutto
Wysokość nauczycielskich zarobków zleży od kilku czynników. Ma na nią wpływ:
- stopnień awansu zawodowego,
- posiadane kwalifikacje,
- wymiar zajęć obowiązkowych.
– Nauczyciel z doświadczeniem ma oczywiście wyższe wynagrodzenie zasadnicze niż ten początkujący, a do tego masę dodatków, jednak trzeba zauważyć, że obecne rozporządzenie płacowe nauczycieli przewiduje maksymalne wynagrodzenie zasadnicze pedagoga w wysokości 4550 zł brutto. Jest to pensjadla nauczyciela dyplomowanego, więc przy aktualnych przepisach, nauczyciel może się jej spodziewać dopiero po około dekadzie pracy w zawodzie, oczywiście jeżeli w trakcie awansu nie wystąpiły nieprzewidziane przerwy. To mniej niż tysiąc złotych brutto różnicy w wynagrodzeniu po odbyciu całego awansu zawodowego – zauważa Michał Łyszczarz.
Którzy nauczyciel mogą liczyć na dodatki?
Zgodnie z obowiązującym przepisami tylko wynagrodzenie zasadnicze ma charakter obligatoryjny. Pozostałe składowe nauczycielskich pensji, czyli dodatki, nagrody oraz inne świadczenia, przysługują nauczycielowi, który nabędzie do nich prawo, np. w związku ze stażem pracy czy wykonywaniem jej w określonych warunkach.
Wysokość dodatków zależy od:
- okresu zatrudnienia,
- jakości świadczonej pracy,
- wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć,
- powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji oraz
- trudnych lub uciążliwych warunków pracy.
– Wysokość dodatków zależy także od kondycji finansowej samorządu, bo to one ustalają regulaminy wynagradzania nauczycieli, więc dodatki w różnych gminach, nieraz sąsiadujących ze sobą, mogą być kompletnie różne.Nauczyciele z okolicznych szkół, wykonujący tą samą pracę w identycznym wymiarze mogą mieć kompletnie różne wynagrodzenie, jeżeli każda z tych placówek jest prowadzona przez inny samorząd – zwraca uwagę Michał Łyszczarz.
