Dodatek mieszkaniowy jest często ważną motywacją do podjęcia służby w Wojsku Polskim. Do pozostania z kolei ma zachęcać odprawa mieszkaniowa, której zasady wypłacania zmieniły się z 1 listopada. Wprowadzono m.in. nowe wzory wniosków, zmieniają się też stawki.
Właśnie 1 listopada weszło w życie rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 28 września 2023 r. (poz. 2228). Jakie są zasady odprawy mieszkaniowej dla żołnierzy zawodowych?
Odprawa mieszkaniowa – czym jest i komu przysługuje?
Odprawa mieszkaniowa przysługuje żołnierzowi zwalnianemu z zawodowej służby wojskowej, jeżeli nabył on prawo do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej. Odprawa ta przysługuje także osobom (małżonkowi, zstępnym, wstępnym, osobom przysposobionym i osobom przysposabiającym) wspólnie zamieszkałym w dniu śmierci z: żołnierzem zawodowym, który do dnia śmierci zajmował lokal mieszkalny lub nie otrzymał decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego, o ile do dnia śmierci nabył prawo do emerytury wojskowej lub jego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową. Co istotne ta odprawa przysługuje także m.in. żołnierzem pełniącym dobrowolną zasadniczą służbę wojskową albo terytorialną służbę wojskową, których śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową.
Odprawa jest przyznawana jako forma rekompensaty za lokal z puli Agencji Mienia Wojskowego, jeśli jest on kwaterą wojskową i wraca do zasobów AMW po zakończeniu służby lub śmierci żołnierza. Dlatego też odprawa mieszkaniowa nie przysługuje: żołnierzowi zwalnianemu z zawodowej służby wojskowej zamieszkałemu w lokalu mieszkalnym niebędącym kwaterą. Żołnierzowi przysługuje prawo do zajmowania tego lokalu. Dyrektor oddziału regionalnego AMW zawiera wówczas umowę najmu tego lokalu mieszkalnego.
Podobnie odprawa nie przysługuje, gdy żołnierz zawodowy:
- został zwolniony z czynnej służby wojskowej na skutek skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa umyślnego;
- został zwolniony z czynnej służby wojskowej na skutek orzeczenia wydanego w postępowaniu dyscyplinarnym;
- został zwolniony z czynnej służby wojskowej przed upływem 10 lat od dnia powołania do tej służby w przypadku, gdy powołanie do czynnej służby wojskowej nastąpiło po okresie służby w Policji, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Celno-Skarbowej, Służbie Celnej, Służbie Wywiadu Wojskowego, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego lub Urzędzie Ochrony Państwa
Odprawa mieszkaniowa – czy da się zamienić na mieszkanie?
Na wniosek żołnierza zawodowego w zamian za odprawę mieszkaniową jest możliwość otrzymania lokalu zamiennego. W tym wypadku jednak Agencja Mienia Wojskowego musi posiadać takowy lokal w swoich zasobach. Podobnie jest w przypadku gdy wniosek składają osoby zamieszkałe z żołnierzem w dniu jego śmierci.
Odprawa mieszkaniowa – jaka wysokość?
Wraz ze zmianą ustawy o obronie Ojczyzny, która miała miejsce od 23 kwietnia 2022 roku odprawa mieszkaniowa wynosi 3 proc. wartości przysługującego lokalu mieszkalnego za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lat.
Ustawodawca określił, że odprawa nie może być niższa niż 45 proc. oraz nie wyższa niż 100 proc. wartości przysługującego lokalu mieszkalnego - poprzednio było to 80 proc. wartości. Osiągnięcie pełnej – 100 procentowej – wartości przysługującego lokalu mieszkalnego jest możliwe po wysłużeniu 33 lat.
Wysokość odprawy zależy również od wskaźnika powierzchni przysługującego lokalu, która wiąże się ze stopniem oraz liczebnością rodziny. W przypadku gospodarstwa jednoosobowego do stopnia kapitana włącznie przysługuje 16 m2 na osobę, gdy żołnierz posiada rodzinę odprawa stanowi ona 12 metrów kwadratowych na osobę. Następnie ustalana jest ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego oddanego do użytkowania w kwartale poprzedzającym zwolnienie z tej służby, określanego w komunikacie GUS. Wskaźnik ten dla W II kw. 2023 roku wynosił 6 134 zł za 1 m2. Wypłata tej należności dla osób uprawnionych powinna nastąpić nie później niż w ciągu 90 dni od złożenia wniosku do dyrektora regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.
Ile można dostać odprawy mieszkaniowej?
Agencja Mienia Wojskowego podaje, że w I półroczu 2023 r. wypłaciła dla żołnierzy zawodowych odchodzących z armii 2 462 odprawy mieszkaniowe za blisko 590 mln złotych. Przeciętna wartość wynosi około 240 tys. złotych. Do końca czerwca 2023 złożono również 16 wniosków o odprawę w wysokości 100 procent wartości przysługującego lokalu mieszkalnego wynosiła 100 proc. Średnia ich wartość wynosiła 477 tys. złotych.