Trudno zweryfikować, czy stanowisko pracy pracownika zdalnego jest ergonomiczne

Zamierzamy umożliwić pracownikom wykonywanie pracy w trybie zdalnym. Z przepisów regulujących pracę zdalną wynika, że pracownik organizuje stanowisko pracy zdalnej, uwzględniając wymagania ergonomii. Co to w praktyce oznacza? Czy nasi pracownicy są zdani sami na siebie w tym zakresie? Czy pracownik zdalny, potwierdzając, że na stanowisku pracy są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki, powinien również potwierdzić organizację stanowiska zgodnie z wymaganiami ergonomii?

Nie ulega wątpliwości, że w sytuacji gdy praca wykonywana jest na terenie zakładu pracy, organizacja stanowisk pracy leży w gestii pracodawcy. Dotyczy to stanowisk pracy, na których wykonywane są zarówno prace robotnicze, jak i bardziej bezpieczne prace biurowe. Stanowiska powinny być zorganizowane w zgodzie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, ale również w zgodzie z zasadami ergonomii. Nie trzeba w tym miejscu rozwijać, czym są przepisy bhp, problem natomiast może powstać w przypadku ergonomii, do którego to pojęcia odwołują się nie tylko przepisy z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, lecz także nowe regulacje o pracy zdalnej.

Kłopotliwe pojęcie

Zgodnie z art. 6731 par. 8 kodeksu pracy, który wszedł w życie 7 kwietnia 2023 r., pracownik zdalny organizuje stanowisko pracy zdalnej, uwzględniając wymagania ergonomii. Kłopot w tym, że pojęcie ergonomii nie zostało zdefiniowane na gruncie prawa pracy – w tym w przepisach z zakresu bhp, które np. do ergonomii maszyn i urządzeń się odwołują, podobnie jak do ergonomii komputerowych stanowisk pracy. Zgodnie z definicją przyjętą przez Polskie Towarzystwo Ergonomiczne ergonomia to nauka stosowana zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i społecznych człowieka.

Przepisy o pracy zdalnej nie zawierają odesłania do konkretnych zasad zorganizowania ergonomicznego stanowiska pracy. Należy przyjąć, że zasady te powinny być przez pracodawcę określone w informacji sporządzonej na podstawie oceny ryzyka zawodowego, która ma być przekazana pracownikowi zdalnemu. Pracownik zdalny nie może być pozostawiony sam sobie z obowiązkiem dotyczącym organizacji stanowiska pracy – musi wiedzieć, jakie są konkretne rozwiązania w zakresie ergonomii jego stanowiska pracy. Informacje na ten temat powinien przekazać mu pracodawca.

Informacja od pracodawcy

Z przepisów o pracy zdalnej wynika, że przed dopuszczeniem pracownika do wykonywania pracy zdalnej zatrudniony ma obowiązek potwierdzić w oświadczeniu składanym w postaci papierowej lub elektronicznej, że zapoznał się z informacją, w tym dotyczącą zasad ergonomii, oraz że zobowiązuje się do jej przestrzegania. Ponadto pracownik zdalny przed dopuszczeniem do pracy potwierdza, że na jego stanowisku są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki tej pracy. Nie ma natomiast bezpośredniego obowiązku, aby pracownik zdalny musiał potwierdzić pracodawcy, że stanowisko pracy zdalnej zostało zorganizowane w sposób ergonomiczny. Poza tym samo potwierdzenie, że pracownik będzie stosował się do zasad ergonomii, nie jest równoznaczne z tym, że stanowisko zostało rzeczywiście w taki sposób zorganizowane – praktyka może być zdecydowanie inna niż ergonomiczna teoria.

Niezależnie od tego, pracodawca w ramach kontroli pracy zdalnej w miejscu jej świadczenia będzie miał prawo zweryfikować, czy deklaracja pracownika w zakresie przestrzegania wymogów ergonomii rzeczywiście jest realizowana i czy pracownik na bieżąco organizuje stanowisko pracy zgodnie z tym zasadami. ©℗