Najnowszy pakiet ułatwień dla firm, pilotowany przez resort rozwoju, zawiera również mniejsze zmiany w ustawach systemowej i emerytalnej. Tyle że modyfikacje w tej ostatniej wcale nie dotyczą przedsiębiorców.
Kwestia zaskarżenia
Chodzi o projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców. Zakłada on zmianę regulacji ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.), która pozwala premierowi na przyznawanie rent i emerytur specjalnych. To te świadczenia, które są przydzielane w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy dana osoba nie spełnia kryteriów ustawowych do przyznania emerytury lub renty, np. w związku z uhonorowaniem osób szczególnie zasłużonych. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, doktryna podkreśla istotne wątpliwości związane choćby z możliwością złożenia środka zaskarżenia od tej decyzji, a także co do związania premiera innym rozstrzygnięciem w tej sprawie – ze względu na uznaniowy charakter decyzji. – „W związku z tym zaproponowano przepis mający na celu usprawnienie postępowania” – wyjaśniają projektodawcy.
W jaki sposób? Poprzez przesądzenie, że do decyzji przyznającej emeryturę lub rentę specjalną nie będzie mieć zastosowania kodeks postępowania administracyjnego. A to oznacza, że nie będzie od niej przysługiwać odwołanie w trybie przepisów tego kodeksu (w tym przypadku konkretnie jest to wniosek do premiera o ponowne rozpatrzenie sprawy).
– Taka decyzja premiera ma charakter uznaniowy i autonomiczny. Jest to szczególna kompetencja prezesa Rady Ministrów, która nie musi podlegać kontroli administracyjnej, bo też nie mamy tu podejmowania decyzji w oparciu o konkretne przesłanki. Jest to rodzaj emerytury czy renty państwowej, przyznawanej de facto za zasługi. Wobec tego przesądzenie, że nie przysługuje tutaj droga odwoławcza, nie postrzegam jako coś negatywnego. Można się tylko zastanawiać, czy ta nowelizacja jest faktycznie potrzebna i czy nie reguluje tego, co już dziś wynika z przepisów – wskazuje dr Marcin Wojewódka, radca prawny, ekspert Instytutu Emerytalnego.
Z kolei Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy HRK Payroll Consulting, zwraca uwagę na ulokowanie omawianej regulacji w tej konkretnej ustawie.
– Nie bardzo rozumiem, dlaczego ta zmiana znalazła się w projekcie dotyczącym prowadzenia biznesu. W przyznawaniu tego świadczenia firmy nie uczestniczą przecież w żaden sposób – stwierdza prawnik.
Doprecyzowanie w ustawie systemowej
Zmianę, która już niewątpliwie dotyczy przedsiębiorców, zaplanowano natomiast w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.). Polega ona na jednoznacznym wskazaniu, że zarządca sukcesyjny pełniący funkcję bez wynagrodzenia nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Konkretnie przewidziano tu zwolnienie od obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym dla osób, które pełnią funkcję zarządcy sukcesyjnego bez wynagrodzenia m.in. na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenia. W uzasadnieniu projektu wskazano, że zmiana jest potrzebna w związku z pojawiającymi się praktycznymi wątpliwościami w zakresie obowiązku opłacania składek przez takich zarządców sukcesyjnych. ©℗
Podstawa prawna
Etap legislacyjny
Projekt skierowany do konsultacji
