Pracownik jest w trakcie jednomiesięcznego wypowiedzenia umowy o pracę, która rozwiąże się 30 kwietnia 2016 r. Zatrudniony wykorzystał urlop wypoczynkowy za bieżący rok – od 1 do 11 kwietnia (7 dni). Skorzystał też z dwóch dni wolnych na poszukiwanie pracy (12–13 kwietnia), a od 20 do 30 kwietnia będzie zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. Jego wynagrodzenie składa się ze stawki miesięcznej 4800 zł, dodatku za pracę w warunkach narażenia na stres – 500 zł – oraz zmiennej premii regulaminowej w wysokości od 5 do 25 proc. stawki zasadniczej.

Polecany produkt: Rewolucja w wypowiedzeniach umów o pracę >>>

W okresie od stycznia do marca 2016 r. premie wyniosły odpowiednio: 720 zł, 576 zł i 864 zł. Premia za kwiecień wyniesie 240 zł. Ponadto w styczniu i marcu 2016 r. pracownik otrzymał wynagrodzenie i dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości: za styczeń – 253,30 zł (5 godzin) – i za marzec – 174,98 zł (4 godziny). Jak prawidłowo obliczyć wynagrodzenie za kwiecień?
ODPOWIEDŹ
Na wynagrodzenie za kwiecień będzie się składało, oprócz wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za warunki pracy, także wynagrodzenie za 16 godzin zwolnienia na poszukiwanie pracy, zmienna premia za kwiecień, wynagrodzenie urlopowe za 56 godzin urlopu oraz wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy w okresie wypowiedzenia, tj. za 64 godziny, obliczone tak jak wynagrodzenie za urlop.
Wolne na szukanie pracy
W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wymiar tego zwolnienia jest uzależniony od długości okresu wypowiedzenia i wynosi:
1) 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia,
2) 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 par. 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.) w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników.
Przywilej skorzystania z dni wolnych na szukanie nowej pracy przysługuje pod warunkiem, że wypowiedzenia umowy o pracę dokonał pracodawca, okres wypowiedzenia umowy wynosi co najmniej 2 tygodnie, a pracownik złożył u pracodawcy wniosek o przedmiotowe wolne.
Pracodawca nie ma obowiązku udzielenia pracownikowi takiego zwolnienia, ale powinien jednak powiadomić podwładnego, że ma on takie prawo. Od 22 lutego 2016 r., kiedy zrównano okresy wypowiedzenia umów na czas określony i umów bezterminowych, prawo do takiego zwolnienia zyskały np. osoby zatrudnione na umowy czasowe w celu zastępstwa, a pozostałym mającym angaże terminowe, którym wydłużył się okres wypowiedzenia, wymiar zwolnienia zwiększył się o jeden dzień (z 2 do 3 dni). Zwolnienia udziela się na dni, które są dla etatowca dniami pracy, w terminie wspólnie uzgodnionym. Są to dni niewykonywania pracy, ale odpłatne. Wynagrodzenie oblicza się, stosując par. 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy [...]. Zgodnie z nim przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy. Stąd składniki zmienne przysługujące za okresy nie dłuższe niż miesiąc, np. premie regulaminowe, nie są zliczane z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc skorzystania ze zwolnienia, ale przyjmuje się je z tego bieżącego miesiąca. Jeśli w tym miesiącu pracownik nie uzyskał żadnych zmiennych składników, wynagrodzenia za czas zwolnienia na poszukiwanie pracy się nie ustala. [krok 1]
Reasumując, zwolnienie na poszukiwanie pracy nie jest tożsame z udzieleniem urlopu wypoczynkowego. Jest przywilejem pracownika i w razie jego niewykorzystania nie przysługuje żaden ekwiwalent pieniężny.
Wynagrodzenie za urlop
W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest zobowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca mu go udzieli. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru ustalonego zgodnie z art. 1551 k.p., tj. proporcjonalnego do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy (art. 1671 k.p.).
Zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Wynagrodzenie ustalone według powyższej zasady stanowi podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego. To ostatnie oblicza się:
1) dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie
2) mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu. [krok 2]
Zwolnienie od pracy
W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 362 k.p.). Instytucja zwolnienia od pracy, która funkcjonuje w kodeksie pracy od 22 lutego 2016 r., ma zastosowanie:

niezależnie od tego, która ze stron dokonała wypowiedzenia, bez względu na rodzaj umowy o pracę (na czas próbny, określony, nieokreślony), na podstawie jednostronnej decyzji pracodawcy, co oznacza, że nie wymaga uzyskania zgody pracownika, zarówno do całego okresu wypowiedzenia, jak i do części tego okresu. [krok 3]

Pensja za kwiecień
Pracownik oprócz zmiennych składników otrzymuje też te w stawce miesięcznej w stałej wysokości. Nie ma potrzeby, aby z nich wyznaczać również stawkę za godzinę pracy i obliczać wynagrodzenie urlopowe oraz pozostałe wynagrodzenia obliczane tak jak za urlop. Podstawą wymiaru wynagrodzenia urlopowego jest bowiem wynagrodzenie ustalone ze zmiennych składników, czyli suma tych składników wypłaconych w okresie 3 (12) miesięcy poprzedzających rozpoczęcie urlopu. Toteż wynagrodzenie zasadnicze i dodatek zostaną w pełni wypłacone jak za przepracowany miesiąc. [krok 4]
Liczymy należności płacowe za kwiecień
KROK 1. Wynagrodzenie za czas zwolnienia na poszukiwanie pracy
Stawkę za jedną godzinę zwolnienia oblicza się, dzieląc zmienny składnik przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w miesiącu zwolnienia, a następnie mnożąc tę stawkę przez liczbę godzin zwolnienia – przykładowo przez 16 godzin, jeżeli przysługiwało w wymiarze 2-dniowym, z 8-godzinną normą dobową czasu pracy.
U pracownika, o którym mowa na wstępie, wynagrodzenie za 2 dni (16 godzin) na poszukiwanie pracy (ze zmiennej premii) wynosi:
240 zł : 32 godziny (liczba godzin przepracowanych w kwietniu, tj. nominał 168 godz. – 16 godz. zwolnienia na szukanie pracy – 56 godz. urlopu – 64 godz. zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy) = 7,50 zł,
7,50 zł x 16 godz. = 120 zł.
KROK 2. Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy
Pracodawca udzielił pracownikowi w kwietniu 2016 r. urlopu w wymiarze 7 dni, tj. 56 godzin:
4/12 z 20 dni = 6,66 dnia (po zaokrągleniu 7 dni),
7 dni x 8 godz. = 56 godz.
W celu ustalenia wynagrodzenia urlopowego za 56 godzin należy:
1) zsumować zmienne 1-miesięczne składniki, tj. premie oraz wynagrodzenia za godziny nadliczbowe wypłacone w okresie styczeń – marzec:
720 zł + 576 zł + 864 zł + 253,30 zł + 174,98 zł = 2588,28 zł,
2) podzielić powyższą kwotę przez liczbę godzin wykonywania pracy w powyższym okresie, łącznie z nadgodzinami:
2588,28 zł : 505 godz. (152 godz. + 168 godz. + 176 godz. + 9 godz.) = 5,13 zł (stawka za jedną godzinę pracy ze składników zmiennych),
3) stawkę za jedną godzinę pracy pomnożyć przez liczbę godzin urlopu:
5,13 zł x 56 godz. = 287,28 zł.
KROK 3. Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy w okresie wypowiedzenia
Przy ustalaniu wynagrodzenia za okres tego zwolnienia stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Ze względu na to, że już wyżej została obliczona stawka za jedną godzinę pracy przy wynagrodzeniu urlopowym, należy ją przyjąć do obliczenia wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy w okresie wypowiedzenia. Będzie ono wynosiło:
5,13 zł x 64 godz. (liczba godzin w okresie od 20 do 30 kwietnia) = 328,32 zł.
KROK 4. Wynagrodzenie za kwiecień 2016 r.
Za kwiecień pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości 6275,60 zł, na które składają się: wynagrodzenie zasadnicze w pełnej wysokości – 4800 zł, dodatek za stresującą pracę – 500 zł, premia – 240 zł, wynagrodzenie za dni wolne na poszukiwanie pracy – 120 zł, wynagrodzenie urlopowe – 287,28 zł, wynagrodzenie za czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy – 328,32 zł.
Lista płac za kwiecień
(podstawowe koszty uzyskania przychodów, zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek)

Podstawa prawna
Art. 362, art. 37, art. 1551 par. 1 pkt 1, art. 1671, art. 172 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Par. 6–9 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.).
Par. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).