Kto może szkolić pracownika o surowcach do produkcji klejów?

Jakie uprawnienia powinna mieć osoba przeprowadzająca szkolenia dla pracowników zatrudnionych przy stosowaniu diizocyjanianów? Czy wystarczą uprawnienia dla specjalisty ds. bezpieczeństwa i higieny pracy?

Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu diizocyjanianów powinna przeprowadzić osoba, która ma wiedzę na temat takich czynników chemicznych i związanych z nimi zagrożeń, przy czym nie musi to być osoba legitymująca się określonymi kwalifikacjami (np. pracownika służby bhp). Krajowe przepisy nie precyzują żadnych wymagań w tym zakresie.

Niebezpieczne składniki

Diizocyjaniany to podstawowe składniki poliuretanu i polimocznika. Materiały te wykorzystuje się do produkcji wielu różnych wyrobów, w tym klejów i uszczelniaczy. Diizocyjaniany uwalniają się podczas aplikacji tych produktów, co oznacza, że osoba aplikująca jest na nie bezpośrednio narażona. Może to niekorzystnie wpływać na zdrowie. Jednakże aplikacja diizocyjanianów jest bezpieczna pod warunkiem przestrzegania odpowiednich środków bezpieczeństwa. Właśnie dlatego z przepisów unijnych wynika, że osoby aplikujące wymagają przeszkolenia w zakresie bezpiecznej pracy z diizocyjanianami, które zapewni ochronę ich zdrowia.

Stosownie do postanowień zawartych w załączniku do rozporządzenia Komisji (UE) 2020/1149 z 3 sierpnia 2020 r. zmieniającego załącznik XVII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) w odniesieniu do diizocyjanianów materiały te nie mogą być stosowane jako substancje w ich postaci własnej, jako składnik innych substancji ani w mieszaninach do zastosowań przemysłowych i profesjonalnych po 24 sierpnia 2023 r., chyba że:

a) stężenie diizocyjanianów indywidualnie i w połączeniu jest mniejsze niż 0,1 proc. wagowo, lub

b) pracodawca lub osoba samozatrudniona zapewniają, aby użytkownicy przemysłowi lub profesjonalni ukończyli szkolenia w zakresie bezpiecznego stosowania diizocyjanianów przed rozpoczęciem używania tych substancji lub mieszanin.

Nie rzadziej niż raz na pięć lat

Szkolenia, o których mowa powyżej, muszą obejmować instrukcję kontroli narażenia przez skórę i drogi oddechowe na diizocyjaniany w miejscu pracy bez uszczerbku dla jakichkolwiek krajowych dopuszczalnych wartości narażenia lub innych odpowiednich środków zarządzania ryzykiem na poziomie krajowym. Szkolenia te powinien prowadzić nie rzadziej niż raz na pięć lat specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy z uprawnieniami uzyskanymi w ramach odpowiedniego szkolenia zawodowego. Przedmiotowe szkolenie powinno obejmować zagadnienia określone w tym rozporządzeniu.

Mimo że przywołany przepis sugeruje, że omawiane szkolenie powinna prowadzić osoba legitymująca się kwalifikacjami specjalisty ds. bhp, to jednak należy zauważyć, że zapis ten może wynikać z dosłownego tłumaczenia (ang. expert on occupational safety and health). W rodzimym prawodawstwie nie praktykuje się zlecania tego typu szkoleń pracownikom służby bhp, o których mowa w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Należy bowiem wyjaśnić, że w par. 2 ust. 1 powyższego rozporządzenia jednoznacznie określono – w formie katalogu zamkniętego – zakres działania służby bhp, który nie obejmuje prowadzenia tego typu szkoleń. Przepis ten przewiduje, że do zakresu działania służby bhp należą m.in. przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń.

Mając to na uwadze, uważam, że szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu diizocyjanianów powinna przeprowadzić osoba, która zna się na takich czynnikach chemicznych i związanych z nimi zagrożeniach, przy czym nie musi to być osoba legitymująca się kwalifikacjami pracownika służby bhp.

Należy także wyjaśnić, że pracodawca nie ma obowiązku przekazywania informacji o odbyciu takiego szkolenia przez podległy personel, natomiast powinien przechowywać w dokumentacji kadrowej stosowne dokumenty potwierdzające ten fakt. ©℗