Zezwolenie na pobyt nie decyduje o ubezpieczeniu cudzoziemca w ZUS

O tym, czy cudzoziemiec podlega ubezpieczeniom w ZUS, nie decyduje rodzaj zezwolenia na pobyt, ale to, czy swoje aktualne plany życiowe, w tym też zawodowe, wiąże w danym czasie z pobytem w Polsce.

Spółka H. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wydanie interpretacji w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym. Zapytała we wniosku, czy ZUS aprobuje stanowisko, zgodnie z którym zleceniobiorcy, którzy nie są obywatelami państw członkowskich UE i nie mają kart stałego pobytu na terytorium Polski, a z którymi wnioskodawca ma zawarte umowy zlecenia, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w Polsce w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

ZUS taką interpretację przepisów odrzucił i stwierdził, że osoby wskazane we wniosku mają podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie systemowej. Spółka pytająca odwołała się do sądu. W I instancji wyrok był negatywny dla pytającego – sąd podzielił poglądy ZUS i oddalił odwołanie. Apelacja jednak przyniosła skutek – wyrok I instancji, ale też decyzja ZUS zostały zmienione. Sąd podzielił bowiem pogląd pytającej spółki, że cudzoziemcy niemający kart stałego pobytu, a jedynie zezwolenie na pobyt czasowy, nie przebywają stale na terytorium RP i przez to, pracując na zlecenie, nie muszą podlegać ubezpieczeniom społecznym w ZUS.

Skargę kasacyjną złożył zakład i ostatecznie SN zamknął sprawę – uchylił wyrok apelacyjny i oddalił w całości apelację spółki, przywracając tym samym moc obowiązującą decyzji interpretacyjnej ZUS.

SN w uzasadnieniu wskazał, że o podleganiu albo niepodleganiu cudzoziemca ubezpieczeniom społecznym w Polsce nie decyduje charakter dokumentu pobytowego, jakim legitymuje się cudzoziemiec, ani nawet długość pobytu cudzoziemca. Nie ma więc znaczenia, czy cudzoziemiec posiada kartę stałego pobytu, czy tylko zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce. Istotna – zdaniem SN – jest okoliczność, czy w okresie zatrudnienia lub prowadzenia działalności, stanowiącej tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym, faktyczny pobyt na terytorium Rzeczypospolitej miał charakter stały czy też czasowy.

O tym, czy pobyt w Polsce ma charakter stały, decyduje to, w którym kraju znajduje się centrum jego interesów życiowych – w tym rodzinnych i zawodowych, z tym że taka ocena jest każdorazowo uzależniona od konkretnych okoliczności faktycznych rozpatrywanego przypadku. Jeżeli okaże się, że centrum interesów życiowych cudzoziemca znajduje się jednak poza Polską, to osoba ta zostaje wyłączona z podlegania polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych – uznał SN. ©℗