Chcemy zatrudnić osobę w wieku 17 lat na podstawie umowy zlecenia do lekkich prac fizycznych. Czy musimy ją skierować na badania profilaktyczne?
Do umowy zlecenia nie mają zastosowania przepisy kodeksu pracy (dalej: k.p.), dlatego osobie wykonującej zlecenie przysługują tylko takie prawa, jakie bezpośrednio wynikają z treści umowy. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 304 par. 1 k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy także osobom fizycznym wykonującym pracę na podstawie innej niż stosunek pracy w zakładzie pracy.
Przepisy bhp nie rozstrzygają, w jaki sposób obowiązek ten powinien zostać zrealizowany. Niewątpliwie jednak, jeżeli rodzaj wykonywanej pracy oraz występujące w jej trakcie zagrożenia są tak znaczne, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bhp, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. To samo może dotyczyć zapewnienia takiej osobie odpowiednich (bezpiecznych) narzędzi pracy, środków ochrony indywidualnej czy zbiorowej itp. Kwestie te warto od razu uregulować w zawartej ze zleceniobiorcą umowie. Należy również zaznaczyć, że obowiązki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy ciążą nie tylko na zleceniodawcy. Zgodnie z art. 3041k.p. podstawowe obowiązki pracownika (m.in. obowiązek poddawania się profilaktycznym badaniom lekarskim) w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, ciążą również m.in. na zleceniobiorcach. Dotyczy to również zatrudniania młodocianych, a więc zgodnie z art. 190 par. 1 k.p. osób, które ukończyły 15 lat, a nie przekroczyły lat 18 (zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 15 lat, co do zasady jest zabronione).
Przepisy dotyczące zatrudniania na podstawie umów cywilnoprawnych nie nakładają wprost na zleceniodawcę skierowania młodocianego na badania profilaktyczne, pozostawiając podmiotowi zatrudniającemu decyzję, w jaki sposób będzie chronił zdrowie zleceniobiorcy. Uważam jednak, że zatrudniając taką osobę na podstawie umowy cywilnoprawnej, warto uprzednio skierować ją na takie badania oraz zapewnić jej szkolenie w dziedzinie bhp. Warto także pamiętać, że młodocianym nie wolno powierzać prac zawartych w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1509).
Podstawa prawna
• art. 190, art. 207, art. 211, art. 304, art. 3041 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
• art. 5, art. 734–751 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1509)
