Prowadzę działalność gospodarczą. Kilka tygodni temu złożyłem wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy, lecz dopiero teraz ZUS wezwał mnie do jego uzupełnienia. Czy postępowanie mogło tyle trwać? Kiedy otrzymam świadczenie?
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy został wprowadzony ustawą o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zgodnie z jego art. 4 w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, m.in. ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy do 28 czerwca 2020 r. Prawo pobierania tego świadczenia zostało wydłużone na mocy specjalnego rozporządzenia Rady Ministrów do 26 lipca. Jednocześnie na uwagę zasługuje zapis zawarty w art. 4 ust. 2, gdzie postanowiono, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) i nie wlicza się do okresu zasiłkowego.
Z ustawy zasiłkowej wynika, że płatnicy składek wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a ZUS wypłaca zasiłki na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Pieniądze z tego tytułu wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Z tej ostatniej normy prawnej wynika więc jednoznacznie, że wypłata zasiłku (w tym dodatkowego opiekuńczego) może nastąpić dopiero po złożeniu dokumentów (wszystkich) niezbędnych do stwierdzenia uprawnienia do zasiłku. Przepis ten należy rozumieć w sposób kompleksowy, czyli złożenie m.in. kluczowego oświadczenia do uzyskania dodatkowego zasiłku opiekuńczego musi zawierać wszystkie niezbędne dane. W sytuacji gdy ich brakuje, ZUS miał uzasadnione podstawy do wezwania wnioskodawcy o korektę czy uzupełnienie. Należy mieć na uwadze, że ZUS to podmiot publiczny, a więc musi działać na podstawie i w granicach prawa. Konsekwencją uzupełnienia braków jest to, że wspomniany wyżej 30-dniowy termin zaczął swój bieg ponownie, licząc od daty otrzymania przez organ prawidłowego oświadczenia. W tych okolicznościach ZUS ma co najmniej 30 dni na rozpoznanie wniosku, o ile rzecz jasna nie ujawnią się inne możliwe braki, co jest teoretycznie możliwe, a co ponownie mogłoby odnowić bieg terminu 30-dniowego.
Trzeba zaznaczyć, że niezależnie od terminów, w jakich zostanie wypłacony zasiłek, ubezpieczony nie może liczyć na odsetki. Zgodnie z art. 31zd specustawy, jeżeli termin wydania decyzji lub wypłaty świadczeń przez ZUS przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, to w razie przekroczenia tego terminu ZUS nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek. Jednak nawet w braku takiego przepisu i tak żądanie odsetek byłoby nieuzasadnione, skoro ZUS nie posiadał kompleksowego wniosku, w następstwie czego musiał wzywać wnioskodawcę do uzupełnienia braków.
Podstawa prawna
• art. 4 i art. 31zd ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086)