Pracownica zakończyła urlop rodzicielski 30 grudnia 2018 r. Po nim skorzystała z urlopu wypoczynkowego (do końca stycznia) i wróciła do pracy. Otrzymuje wynagrodzenie miesięczne 3150 zł, zmienną premię regulaminową liczoną od wynagrodzenia za czas faktycznie przepracowany oraz niekiedy wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Ponadto jest jeszcze dodatkowe wynagrodzenie roczne.
Za 2018 r. nie otrzymała trzynastki, ponieważ przez cały rok była nieobecna z powodu urlopu macierzyńskiego, a potem rodzicielskiego. Od 8 października 2019 r. przebywa na zwolnieniu lekarskim (siedem dni). Jak należy wyliczyć podstawę zasiłku (z których miesięcy), jeżeli w kwietniu pracownica pobrała zasiłek opiekuńczy za pięć dni, a we wrześniu otrzymała wynagrodzenie za nadgodziny 98,70 zł? Premie wypłacono za sześć miesięcy, w pozostałych nie przysługiwały. Jak postąpić z wynagrodzeniem rocznym, czy przyjąć 0 zł, czy trzynastkę za jeszcze wcześniejszy rok?
odpowiedź
Zasiłek chorobowy za październik 2019 r. należy obliczyć z wynagrodzeń wypłaconych za okres od stycznia do września, pomijając trzy ostatnie miesiące urlopu rodzicielskiego w 2018 r. Do podstawy, poza wynagrodzeniem zasadniczym i wynagrodzeniem urlopowym, należy wliczyć premie, w tym za kwiecień po uzupełnieniu, oraz wynagrodzenie za godziny nadliczbowe w wysokości faktycznie wypłaconej. Natomiast co do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, to za 2018 r. przysługiwało i powinno być wyliczone z wynagrodzenia urlopowego za ostatni dzień grudnia 2018 r. Jeśli dotąd trzynastka nie została wypłacona, należy przyjąć 1/12 kwoty wypłaconej za 2017 r.
Podstawa z krótszego okresu
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi u pracownika przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała okoliczność uprawniająca do zasiłku, czyli w tym przypadku choroba. Jeżeli w tym okresie pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku:
- wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy;
- przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których ubezpieczony przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
Należy mieć na uwadze, że na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę, traktuje się dni urlopu wypoczynkowego i inne dni nieobecności w pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (np. urlop okolicznościowy czy zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem w wieku do 14 lat itp.). Dlatego podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za październik 2019 r. należy ustalić z wynagrodzeń wypłaconych za okres od stycznia do września 2019 r., wyłączając z okresu obliczeniowego miesiące od października do grudnia 2018 r. – jako nieprzepracowane z powodu przebywania na urlopie rodzicielskim.
Styczeń 2019 r. oraz kwiecień 2019 r. pozostawiamy. W pierwszym miesiącu pracownica przebywała na urlopie wypoczynkowym, który uważamy jako przepracowany, biorąc do obliczeń zasiłkowych wynagrodzenie urlopowe ustalone ze zmiennych premii regulaminowych wypłaconych w okresie sprzed urlopów związanych z rodzicielstwem. Z kolei w kwietniu pracownica przebywała na zasiłku opiekuńczym, ale większość miesiąca przepracowała, co oznacza, że wynagrodzenie oraz uzyskaną premię należy uzupełnić. Premia przysługuje bowiem wyłącznie za czas faktycznej pracy. Z kolei wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku bez uzupełniania, w kwocie wypłaconej.
Sposób uzupełnienia zależy od rodzaju składników. Jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości, jako uzupełnione przyjmuje się wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy. Natomiast elementy zmienne przyjmuje się w wysokości, jaką pracownik by osiągnął, gdyby przepracował cały miesiąc. Uzyskuje się je przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony pracownik był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby jeden dzień.
Wynagrodzenie wypłacone za okres od stycznia do września, po uzupełnieniu kwietnia, należy podzielić przez dziewięć, uzyskując wartość przeciętną.
Składniki roczne
Składniki wynagrodzenia – premie, nagrody, dodatki – przysługujące za okresy roczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli składniki wynagrodzenia nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się składniki wypłacone za okres poprzedni.
Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc, do których pracownik nie zachowuje prawa w okresie pobierania zasiłku – zmniejszane proporcjonalnie w związku z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy zgodnie z przepisami płacowymi – podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku po uzupełnieniu zgodnie z ogólnymi zasadami. Składnik roczny, którym jest dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka), może być uzupełniony z zastosowaniem metody przewidzianej dla zmiennych składników wynagrodzenia, tj. kwotę otrzymanego składnika rocznego po pomniejszeniu o kwotę potrąconych składek dzieli się przez liczbę dni przepracowanych w roku kalendarzowym oraz mnoży przez liczbę dni, którą pracownik przepracowałby w roku kalendarzowym, albo z zastosowaniem metody przewidzianej dla stałych składników wynagrodzenia, tj. może być przyjęty w kwocie, którą pracownik otrzymałby, gdyby w danym roku kalendarzowym nie chorował, a więc w kwocie równej 8,5 proc. sumy pełnego wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymałby w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. [przykład]
przykład
Konieczne uzupełnienie
3 października 2019 r. pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Poza wynagrodzeniem zasadniczym przysługuje mu dodatkowe wynagrodzenie roczne, do którego prawo mają pracownicy jednostek sfery budżetowej. W roku kalendarzowym poprzedzającym miesiąc zachorowania, tj. w 2018 r., pracownik przepracował 216 dni roboczych, a przez łącznie 24 dni był niezdolny do pracy, pobierając zasiłek chorobowy, a przez kolejne 10 dni sprawował opiekę i pobierał zasiłek opiekuńczy. W poprzednim roku pracownik miał obowiązek przepracować 250 dni roboczych. Wynagrodzenie dodatkowe za ten rok zostało zmniejszone o łącznie 34 dni. Wypłacone pracownikowi wynagrodzenie roczne, po pomniejszeniu o kwoty potrąconych składek, wyniosło 2586,20 zł. Należy je uzupełnić do kwoty, jaką pracownik otrzymałby, gdyby przepracował cały rok. Po uzupełnieniu wynagrodzenie to wynosi 1646,54 zł:
2586,20 zł : 216 dni x 250 dni = 2992,50 zł
Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy uwzględnić przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika za okres od października 2018 r. do września 2019 r. oraz 1/12 część uzupełnionego dodatkowego wynagrodzenia rocznego wypłaconego za poprzedni rok kalendarzowy, czyli kwotę 249,38 zł. ©℗
Ostateczne rozliczenie
Odnosząc to do trzynastki za 2018 r. u pracownicy, należy sprawdzić, czy ona w ogóle przysługiwała. Zgodnie z ustawą o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem że okres ten wynosi co najmniej sześć miesięcy. Jednak przepracowanie co najmniej sześciu miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w określonych przypadkach, m.in. w razie korzystania z urlopu wychowawczego, macierzyńskiego czy rodzicielskiego. Zatem pracownica nabyła prawo do trzynastki za 2018 r. Inną zaś kwestią jest jej obliczenie. Wynagrodzenie roczne ustala się bowiem w wysokości 8,5 proc. sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. ©℗
Jakie średnie wynagrodzenie
Załóżmy na przykład, że w rzeczonym okresie pracownica uzyskała wynagrodzenia w następujących wysokościach (po odliczeniu części składkowej 13,71 proc.):
| Miesiąc/rok | Wynagrodzenie zasadnicze | Premia | Inne (wynagrodzenie za urlop, nadgodziny) | |||||
| styczeń 2019 r. | 2718,13 zł (od 3 150 zł) | 367,53 zł | ||||||
| luty 2019 r. | 2718,13 zł | |||||||
| marzec 2019 r. | 2718,13 zł | 326,18 zł | ||||||
| kwiecień 2019 r. | 2265,11 zł (od 2 625 zł) | 175,92 zł | ||||||
| maj 2019 r. | 2718,13 zł | |||||||
| czerwiec 2019 r. | 2718,13 zł | 407,72 zł | ||||||
| lipiec 2019 r. | 2718,13 zł | 326,17 zł | ||||||
| sierpień 2019 r. | 2718,13 zł | 271,81 zł | ||||||
| wrzesień 2019 r. | 2718,13 zł | 462,08 zł | 85,17 zł | |||||
Uzupełnienie premii za kwiecień:
175,92 zł : 16 dni przepracowanych (21 dni - 5 dni) x 21 dni = 230,90 zł.
Wynagrodzenie zasadnicze, po uzupełnieniu, to 2718,13 zł.
Łączne wynagrodzenie za powyższy okres: 26 573,20 zł
Średnie miesięczne wynagrodzenie:
26 573,20 zł : 9 m-cy = 2 952,58 zł
Ile do wypłaty
Pracownica zakończyła urlop rodzicielski 30 grudnia 2018 r., a 31 grudnia skorzystała z urlopu wypoczynkowego. Za ten jeden dzień przysługiwało jej więc wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości oraz wynagrodzenie urlopowe z premii. Załóżmy dla przykładu, że było to łącznie 185,12 zł. Zatem trzynastka to 15,74 zł (185,12 zł x 8,5 proc.). Oczywiście przez resztę roku pracownica pobierała zasiłek macierzyński, który się tu nie liczy, bo nie pochodzi ze stosunku pracy i nie jest wynagrodzeniem.
Pracownica, jak wynika z pytania, nie uzyskała do tej pory tej trzynastki, co prawda symbolicznej, ale przysługującej. W związku z tym, jeżeli do czasu przygotowania bieżącej listy zasiłkowej nie zostanie ona uregulowana, trzeba przyjąć 1/12 trzynastki wypłaconej za 2017 r. Po wypłacie dodatkowego składnika rocznego za 2018 r. podstawy zasiłku nie należy przeliczać.
Załóżmy, że trzynastka za cały 2017 r. wyniosła 3395,51 zł (po odliczeniu 13,71 proc.). Do podstawy wymiaru zasiłku wchodzi kwota 282,96 zł.
Zasiłek za siedem dni:
Podstawa wymiaru: 2952,58 zł + 282,96 zł = 3235,54 zł
3235,54 zł : 30 = 107,85 zł
107,85 zł x 80 proc. = 86,28 zł
86,28 zł x 7 dni = 603,96 zł
Podstawa prawna:
Art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1, art. 37 ust. 2, art. 38, art. 42 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 645 ze zm.).
