Zamierzasz przejść na emeryturę? Sprawdź jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać odprawę emerytalną i jaka jest jej wysokość.

Komu przysługuje odprawa emerytalna?

Zgodnie z art. 92(1) Kodeksu pracy pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Z powyższego przepisu wynika, że do nabycia odprawy emerytalnej muszą być spełnione dwa warunki:

  • pracownik musi nabyć prawo do emerytury lub renty;
  • musi zostać zakończony stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę.
Ważne: Odprawa emerytalna przysługuje wszystkim pracownikom, którzy spełnią ww. warunki i to niezależnie od stażu zatrudnienia u danego pracodawcy. Może on mieć jednak wpływ na jej wysokość.

Świadczenie to staje się wymagalne z chwilą spełnienia wszystkich przesłanek. Najczęściej będzie to miało miejsce następnego dnia po ustaniu stosunku pracy. Oznacza to, że od tego dnia pracownik może się domagać od pracodawcy zapłaty odprawy emerytalnej.

Czy w każdym przypadku zakończenia stosunku pracy i przejścia na emeryturę będzie się pracownikowi należało to świadczenie? Otóż nie. Analiza orzecznictwa wskazuje, że istotna jest tutaj również podstawa rozwiązania stosunku pracy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 listopada 2013 r. (II PK 60/13): „Odprawa emerytalna, mimo że jest świadczeniem powszechnym, to jednak stanowi odkreśloną gratyfikację, przede wszystkim za staż pracy (emerytalny), ale także za właściwe wykonywanie pracy. Jeżeli dochodzi do ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków, to rozwiązanie z takiej przyczyny stosunku pracy może nie uzasadniać przyznania prawa do odprawy emerytalnej, czyli pozytywnego stwierdzenia, że stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę.”

Mówiąc prościej – jeżeli pracownik zostanie zwolniony dyscyplinarnie to pracodawca będzie mógł odmówić mu wypłaty odprawy emerytalnej, nawet jeżeli nabył on prawo do emerytury. W takiej sytuacji bowiem nie dochodzi do rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę, lecz w wyniku ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.

Więcej na temat zwolnienia dyscyplinarnego pisaliśmy tutaj >>>

Ile wynosi odprawa emerytalna?

Świadczenie to przysługuje wszystkim pracownikom, którzy spełnią powyższe przesłanki, w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, które ustala się tak, jak ekwiwalent pieniężny za urlop. O tym jak się go oblicza pisaliśmy tutaj >>>

Przepisy szczególne odnoszące się do różnych grup zawodowych oraz układy zbiorowe pracy mogą ustalać wyższą odprawę.

I tak w drodze przykładu nauczycielom zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela zagwarantowana jest wyższa odprawa emerytalna. Jej wysokość zależy zaś od staży pracy:

  • przy stażu pracy poniżej 20 lat przysługuje odprawa w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia;
  • przy stażu pracy powyżej 20 lat przysługuje odprawa w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.

Podobnie sytuacja przedstawia się z pracownikami samorządowymi. W świetle bowiem art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych jej wysokość, tak jak w przypadku nauczycieli, jest uzależniona od stażu pracy. Przedstawia się ona następująco:

  • przy staż pracy powyżej 10 lat - odprawa w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia;
  • przy stażu pracy powyżej 15 lat - odprawa w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia;
  • przy stażu pracy powyżej 20 lat - odprawa w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia.

Niemniej, jak to już zostało zasygnalizowane wcześniej, warto dowiedzieć się, czy w zakładzie pracy obowiązuje układ zbiorowy lub inny regulamin wewnętrzny, który reguluje kwestię wysokości odprawy emerytalnej. Może się bowiem okazać, że u danego pracodawcy będzie wypłacone to świadczenie w wyżej wysokości niż wynikające z Kodeksu pracy. Odprawa emerytalna nie może być natomiast niższa niż ta przewidziana w ustawie.

Co ważne odprawa emerytalna jest świadczeniem jednorazowym. Inną sprawą jest jednak sytuacja, kiedy w momencie przejścia na emeryturę pracownik pracuje u kilku pracodawców. W takim przypadku odprawa należy się od każdego z nich, jednak również na takich zasadach jak przy zatrudnieniu u jednego pracodawcy. Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 6 lipca 2011 r. (II PK 51/11), że „nie jest wykluczone prawo do kilku odpraw emerytalnych, jeżeli pracownik jest równolegle zatrudniony u różnych pracodawców i przechodzi na emeryturę równocześnie lub kolejno u wszystkich pracodawców”.