Ubiegły rok i początek 2017 r. to czas istotnych dla przedsiębiorców opinii wydawanych przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (BON) oraz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Dotyczyły one przede wszystkim interpretacji przepisów ustawy z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1886), ale też kwestii związanych z ustalaniem efektu zachęty. Problem w tym, że interpretacje ulegały częstym zmianom w okresie zaledwie kilku miesięcy, co powodowało zamieszanie wśród pracodawców i niepewność, czy nie naruszają przepisów.

1. Udzielanie ulg we wpłatach na PFRON

Jedna z najważniejszych zmian, którą wprowadziła ustawa z 25 września 2015 r., to modyfikacja reguł udzielania obniżeń we wpłatach na PFRON. Co do zasady firmy, które nie zatrudniają odpowiedniej liczby niepełnosprawnych pracowników, są zobowiązane do wpłat na rzecz funduszu. Mogą jednak obniżyć wysokość tzw. kary na PFRON, jeśli kupią produkt lub usługę od przedsiębiorstwa, które ma prawo do udzielania ulg. Nowe rozwiązania w tym zakresie zaczęły obowiązywać od 1 lipca 2016 r. Przewidują m.in. zmniejszenie z 80 proc. do 50 proc. wysokości obniżenia, z którego w danym miesiącu może skorzystać firma, oraz sankcje za nieprawidłowości związane z udzielaniem ulgi. Jednocześnie wprowadzono wzór druku INF-U, który sprzedający produkt lub usługę wystawia swojemu klientowi, podając w nim wysokość obniżenia.

Pracodawcy mieli wątpliwości, czy wystawienie wspomnianego formularza jest obowiązkowe w stosunku do wszystkich kontrahentów, a więc również tych, którzy nie muszą płacić do PFRON i dokument nie jest im potrzebny (np. osób fizycznych lub nabywców zagranicznych). Przepisy nie precyzują też, czy za nieprzekazanie druku INF-U firmie będzie grozić sankcja finansowa określona w dodanym od 1 lipca 2016 r. nowym art. 22b do ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2047; dalej: u.r.o.n.). Pytanie w tej sprawie skierowała do BON Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON).

Z odpowiedzi wynika, że wystawienie INF-U jest obowiązkiem każdego pracodawcy, który ma prawo do udzielania ulg, natomiast nie ma sankcji za niewystawienie informacji. [ramka 1]

RAMKA 1. Stanowisko BON z 24 czerwca 2016 r. (znak BON-1.523316.13.2016.PM)

Odpowiadając na pismo z 22 kwietnia 2016 r. (znak: POPON/54/2016) w sprawie obowiązku wystawiania każdemu kontrahentowi informacji o kwocie ulgi we wpłatach na PFRON oraz sankcji za niewystawienie takiej informacji, BON uprzejmie wyjaśnia, że wystawienie tej informacji stanowi obowiązek pracodawcy uprawnionego do udzielania ulg we wpłatach na PFRON, na co wskazuje jednoznaczne sformułowanie ustawowe.

Niewystawienie informacji nie jest sankcjonowane.

Wymóg wystawiania INF-U pojawił się ponownie w pytaniach skierowanych do BON przez Ogólnopolską Bazę Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (OBPON) 27 października 2016 r. Zwróciła się w nim o jednoznaczne potwierdzenie, czy zgodnie z art. 22 ustawy o rehabilitacji sprzedający muszą udzielać ulg wszystkim swoim klientom. OBPON chciał też uzyskać informację, czy jeżeli firma, mimo obowiązku, nie wystawi INF-U, to czy PFRON w momencie ujawnienia tej kwestii nałoży na nią karę z tego tytułu i na jakiej podstawie prawnej. OBPON podał przykład firmy, która świadczy usługi monitoringu osobom prywatnym, chroniąc ich domy. Wystawia im co miesiąc fakturę na kwotę 100 zł netto, tyle że skoro nie muszą płacić na rzecz PFRON, to ulga nie ma dla nich żadnego znaczenia. Organizacja podkreśla przy tym, że realizacja tego obowiązku, czyli koszt wystawienia INF-U i przesłania dokumentu do odbiorcy, niejednokrotnie jest wyższa od wartości ulgi.

Odpowiadając, BON przypomniało, że wykonanie obowiązku wystawienia INF-U nie zależy od tego, czy kontrahent zamierza wykorzystać ulgę. Co więcej, nawet złożonego przez nabywcę oświadczenia informującego, że nie chce otrzymać INF-U, nie można uznać za wiążące, bo przepisy tego nie przewidują. [ramka 2]

RAMKA 2. Stanowisko BON z 7 listopada 2016 r. (znak BON-I-52315.114.2016.LK)

Biorąc pod uwagę art. 22 ust. 10 pkt 1 ustawy o rehabilitacji [...] – dalej jako u.r.o.n. w brzmieniu nadanym ustawą z 25 września 2015 r. [...] sprzedający wystawia informację każdemu nabywcy, którego zakup został udokumentowany fakturą, a płatność nastąpiła w terminie określonym na fakturze. Wykonanie obowiązku przez sprzedającego nie zależy od zamiaru wykorzystania ulgi przez nabywcę. Przepisy prawa przewidują wspomniany obowiązek dla sprzedającego, a jednocześnie nie przewidują możliwości wiążącego zwolnienia sprzedającego z tego obowiązku w drodze oświadczenia nabywcy.

Biuro zwraca uwagę na to, że zgodnie z art. 22b ust. 1 pkt 2 u.r.o.n. sprzedający ma obowiązek dokonania wpłaty na PFRON w wysokości 10 proc. kwoty obniżenia wykazanej w informacji o kwocie obniżenia w przypadku naruszenia terminu, o którym mowa w art. 22 ust. 10 pkt 1 u.r.o.n.

Należy również mieć na uwadze to, że w ramach kontroli, o której mowa w art. 22a u.r.o.n. dotyczącej stosowania art. 22 u.r.o.n., wydawane są zalecenia pokontrolne, które mogą dotyczyć również wystawienia zaległych informacji INF-U stanowiących załącznik do rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 22 czerwca 2016 r. [...]. Biorąc pod uwagę 10-letni okres objęty kontrolą, wydaje się zasadne wydawanie informacji o kwocie obniżenia wszystkim nabywcom – na bieżąco.

ZAINTERESOWAŁ CIĘ TEN TEMAT? CAŁY TEKST PRZECZYTASZ NA EDGP>>