W wyniku ostatniej nowelizacji Kodeksu pracy do polskiego prawa zostały wdrożone unijne dyrektywy dotyczące m.in. work-life balance. W niektórych aspektach można dzięki temu zauważyć większą równość w relacji pracownik-pracodawca. Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę zyskały także nowe uprawnienia. Jednym z nich jest możliwość złożenia wniosku o lepsze warunki zatrudnienia. Jak należy złożyć taki dokument i o co konkretnie może prosić pracownik?
Umowa na czas określony, praca w niepełnym wymiarze godzin lub niebezpieczne warunki pracy - każda z tych sytuacji może sprawiać, że pracownik czuje się niepewnie na swoim stanowisku lub obawia się o swoją przyszłość. Do tej pory takie osoby zazwyczaj wstydziły się porozmawiać na ten temat z pracodawcą. Obecnie jednak mają konkretną podstawę prawną (art. 29 [3] Kodeksu Pracy), która pozwala na złożenie wniosku o poprawę warunków zatrudnienia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoby, które zdecydują się na taki krok, nie mogą ponieść z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji.
Kto może złożyć wniosek o lepsze warunki zatrudnienia?
Wniosek może złożyć osoba, która jest zatrudniona w danej firmie co najmniej od 6 miesięcy i pracuje na podstawie:
- umowy o pracę na czas określony,
- umowy o pracę na czas nieokreślony,
- wyboru,
- mianowania,
- powołania,
- spółdzielczej umowy o pracę.
Tej możliwości nie mają zatem osoby zatrudnione na podstawie umowy na okres próbny. Warto dodać, że w niektórych przypadkach do okresu 6 miesięcy liczy się też czas, jaki pracownik przepracował u poprzedniego pracodawcy. Jest tak w sytuacji, gdy poprzedni zakład pracy lub jego część przeszła na obecnego pracodawcę lub gdy nowy pracodawca jest następcą prawnym po poprzednim.
O co może wnioskować pracownik?
Wniosek może zostać złożony tylko raz w roku kalendarzowym. O co można prosić pracodawcę?
- O zmianę rodzaju umowy - z umowy na czas określony na umowę na czas nieokreślony.
- O zmianę warunków zatrudnienia - z niepełnego wymiaru czasu pracy na pełny wymiar.
- O zmianę rodzaju pracy (stanowiska) - na bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki.
Pracownik musi odpowiednio umotywować swoją prośbę. Przykładowo, jeśli praca ma charakter zmianowy, zatrudniony może poprosić o zmianę stanowiska na takie, które nie wymaga takiej organizacji i umotywować to koniecznością opieki nad dzieckiem. Można też powołać się na problemy zdrowotne. Wniosek o lepsze warunki zatrudnienia należy złożyć w formie papierowej lub elektronicznej.
Czy pracodawca musi uwzględnić wniosek?
Po otrzymaniu dokumentu, pracodawca ma miesiąc na podjęcie decyzji. Niezależnie od tego jaka ona będzie, musi udzielić odpowiedzi pracownikowi w formie pisemnej lub elektronicznej. Kodeks pracy nie nakłada na pracodawcę obowiązku uwzględnienia wniosku, jednak w miarę możliwości powinien on dostosować się do prośby podwładnego. W przypadku negatywnej decyzji, konieczne jest podanie przyczyn odmowy. Pracodawca, który przekroczy miesięczny termin odpowiedzi lub nie poinformuje o przyczynach odmowy, podlega karze grzywny. Wynosi ona od 1 do 30 tys. zł.
Pracownik, który złożył wniosek nie musi obawiać się żadnych konsekwencji. Pracodawca nie może bowiem zwolnić go z tego powodu. Poza tym nie może przygotowywać się do wypowiedzenia umowy lub zastosować innych działań, które będą równoważne z wypowiedzeniem. Pracownik jest w tym przypadku chroniony, a w razie czego, to pracodawca będzie musiał udowodnić, że przyczyną rozwiązania stosunku pracy nie było złożenie wniosku. Jeśli jednak doszłoby do takiej sytuacji, zatrudniony może domagać się wyjaśnień. Pracodawca ma 7 dni na ich złożenie.