Jeżeli w chwili śmierci uczestnik PPK pozostawał w związku małżeńskim, instytucja finansowa przekaże połowę środków, które stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej, małżonkowi zmarłego. Dopiero pozostałe środki mogą trafić do innych osób.
W przypadku śmierci uczestnika PPK ważne jest, czy pozostawał wówczas w związku małżeńskim, czy pomiędzy małżonkami istniała małżeńska wspólność majątkowa oraz czy środki zgromadzone na rachunku PPK zmarłego stanowiły przedmiot tej wspólności.
Jeżeli odpowiedź na wszystkie te pytania jest twierdząca, instytucja finansowa przekazuje
połowę środków zgromadzonych na rachunku PPK zmarłego uczestnika jego małżonkowi - w zakresie, w jakim te środki stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej.
Należy przy tym zwrócić uwagę, że „połowa środków” oznacza liczbę jednostek uczestnictwa/rozrachunkowych, a nie ich wartość.
Ważne: To, które środki z rachunku PPK zmarłego uczestnika były przedmiotem małżeńskiej wspólności majątkowej, ustala się zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zasadą jest, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.Małżonkowie mogą jednak - przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego - rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Możliwe jest także ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd. [koniec ważne]
Przekazanie środków małżonkowi
Środki przysługujące małżonkowi zmarłego uczestnika PPK zostają przekazane mu w formie wypłaty transferowej - na rachunek PPK, IKE (na indywidualne konto emerytalne) lub PPE (do pracowniczego programu emerytalnego).
Wypłaty transferowej dokonuje się w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia przez małżonka zmarłego uczestnika PPK odpisu aktu zgonu, aktu małżeństwa oraz oświadczenia, w postaci papierowej, o stosunkach majątkowych, które istniały między nim a zmarłym uczestnikiem, oraz udokumentowania sposobu uregulowania tych stosunków, jeżeli między małżonkami nie istniała wspólność ustawowa.
Na wniosek małżonka zmarłego uczestnika PPK, zwrot środków zgromadzonych na rachunku PPK, przypadających temu małżonkowi, następuje w formie pieniężnej - w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia dowodu, że środki zgromadzone na rachunku PPK zmarłego przypadły temu małżonkowi.
Pozostałe środki
Środki z rachunku PPK zmarłego uczestnika, które nie zostały przekazane jego małżonkowi, trafiają do osób uprawnionych wskazanych przez uczestnika PPK instytucji finansowej lub do spadkobierców uczestnika (w razie prowadzenia rachunku PPK przez zakład ubezpieczeń - do członków najbliższej rodziny ubezpieczonego w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia, chyba że w umowie o prowadzenie PPK przewidziano inną kolejność).
Ważne: Zaspokojenie osób uprawnionych wskazanych przez uczestnika PPK instytucji finansowej lub spadkobierców uczestnika powinno nastąpić dopiero po przekazaniu środków na rzecz uprawnionegomałżonka. [koniec ważne]
Środki, o których mowa powyżej - w zależności od wniosku danej osoby, uprawnionej do środków zmarłego uczestnika PPK - podlegają wypłacie transferowej do PPK, IKE lub PPE lub są zwracane jej w formie pieniężnej. Następuje to, co do zasady, w terminie 3 miesięcy od dnia przedłożenia instytucji finansowej wniosku o dokonanie wypłaty transferowej lub zwrotu. Osoba uprawniona, wskazana instytucji finansowej przez uczestnika PPK, przedstawia odpis aktu zgonu uczestnika PPK. W przypadku spadkobierców uczestnika PPK, lista dokumentów, które trzeba przedstawić instytucji finansowej, jest dłuższa. Spadkobiercy muszą przedłożyć odpis prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia oraz zgodnego oświadczenia wszystkich spadkobierców o sposobie podziału środków zgromadzonych przez zmarłego uczestnika PPK lub prawomocnego postanowienia sądu o dziale spadku.
Przykład.Pracownik ożenił się w 2021 roku, a w 2022 roku został uczestnikiem PPK. Wszystkie środki zgromadzone na jego rachunku PPK były przedmiotem małżeńskiej wspólności majątkowej. Uczestnik PPK wskazał instytucji finansowej - jako osoby uprawnione do środków z rachunku PPK po jego śmierci - swoich rodziców. W takim przypadku, po śmierci uczestnika, połowę środków z rachunku PPK otrzyma jego żona, a dopiero pozostałe środki trafią do rodziców uczestnika - zgodnie ze wskazaniem, złożonym przez niego w instytucji finansowej. Gdyby do instytucji finansowej zgłosili się najpierw rodzice zmarłego uczestnika PPK, z przedstawionego przez nich odpisu aktu zgonu uczestnika będzie wynikać, że pozostawał on w związku małżeńskim. [koniec przykładu]
Więcej na temat PPK na www.mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.htm.