W zeszłorocznej nowelizacji Kodeksu pracy dodano nowy urlop – urlop opiekuńczy. W artykule przypomnimy, kto może z niego skorzystać? Ile dni urlopu takiej osobie przysługuje? Czy nowy urlop opiekuńczy jest płatny?
Z urlopu opiekuńczego może skorzystać osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru czy też spółdzielczej umowy o pracę. Przywilej nie jest dostępny dla osób, które zatrudnione są na umowach cywilnoprawnych typu umowa o dzieło, zlecenia, agencyjna.
Na kogo należy się urlop opiekuńczy?
Urlop opiekuńczy przysługuje pracownikowi na członka rodziny: dziecka, matki, ojca czy małżonka. Warunkiem skorzystania z urlopu jest to, że wymienione osoby wymagają zapewnienia im specjalnej opieki. Dodatkowe dni przysługują także na osoby zamieszkujące w tym samym gospodarstwie domowym, które wymagają wsparcia ze względu na stan zdrowia.
Na wniosek pracownika złożony w postaci elektronicznej lub papierowej nie później niż jeden dzień przed rozpoczęciem urlopu pracodawca udziela dni wolnych od świadczenia pracy.
Wniosek powinien zawierać:
- imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów zdrowotnych,
- uzasadnienie konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia przez pracownika,
- w przypadku członka rodziny ‒ stopień pokrewieństwa z pracownikiem,
- jeśli osoba nie jest członkiem rodziny ‒ adres jej zamieszkania.
Czy urlop opiekuńczy jest płatny?
Niestety, podczas korzystania z urlopu opiekuńczego pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Mowa tutaj o 5 dodatkowych dniach, z ostatniej nowelizacji. Przypominamy, że istnieją jeszcze 2 dodatkowe dni na "opiekę nad dzieckiem", które obowiązywały również przed nowelizacją i są w pełni płatne.
Ile dni urlopu opiekuńczego przysługuje pracownikowi?
Pracownik ma prawo do wykorzystania 5 dni urlopu opiekuńczego w danym roku kalendarzowym. Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Urlop opiekuńczy może być wykorzystany jednorazowo albo w częściach.
Urlop opiekuńczy a okres zatrudnienia
Okres urlopu opiekuńczego wlicza się do okresu zatrudnienia. Urlop ten jest do wykorzystania w danym roku kalendarzowym i nie przechodzi na następny rok. W okresie od dnia złożenia wniosku, jak i korzystania z owego urlopu pracodawca nie może:
- prowadzić postępowania do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z danym pracownikiem,
- wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z danym pracownikiem.
W dniach korzystania pracownika z tego urlopu pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę czy rozwiązać stosunku pracy. Wyjątek stanowi tzw. zwolnienie dyscyplinarne z winy pracownika oraz pod dodatkowym warunkiem zgody udzielonej przez zakładową organizację związkową.
Rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem w wyżej wymienionym okresie może także mieć miejsce w momencie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Datę rozwiązania umowy pracodawca musi rozstrzygnąć z zakładową organizacją związkową. W momencie, gdy pracodawca nie może w tym okresie zapewnić pracownikowi innego zatrudnienia, należą mu się świadczenia określone w odrębnych przepisach. Ich okres wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
To na pracodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia, że dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, oraz że następuje upadłość lub likwidacja firmy.