Od soboty 13 stycznia obowiązuje w Polsce nowy wzór karty powołania do wojska. Kontrowersję wzbudził zapis o natychmiastowym stawiennictwie w jednostce, kogo on dotyczy?
Podstawą prawną jest rozporządzenie ministra obrony narodowej z 7 grudnia 2023 r. w sprawie wzoru karty powołania do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Weszło ono w życie w sobotę, 13 stycznia 2024.
"Rozporządzenie określa wzór karty powołania do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, który jest określony w załączniku do rozporządzenia" — mówi wstęp rozporządzenia opublikowanego w Dzienniku Ustaw.
Karta powołania w razie mobilizacji – ile godzin na stawiennictwo?
Wzór karty powołania składa się z dwóch części: przeznaczonej dla osoby powoływanej i dla szefa wojskowego centrum rekrutacji. Zawiera ona dane dotyczące terminu i miejsca stawiennictwa osoby powoływanej oraz pouczenie o skutkach niezastosowania się do wezwania, a także informacje przydatne dla osoby wzywanej oraz adnotację o doręczeniu wezwania.
Co istotne, w części zwanej "Pouczenia" napisano m.in., że termin "NATYCHMIAST" oznacza, że osoba powołana powinna nie później niż w ciągu sześciu godzin od powzięcia informacji o ogłoszeniu mobilizacji powszechnej lub wybuchu wojny stawić się do określonego w tej karcie miejsca stawiennictwa.
Z kolei - "Termin stawiennictwa określony np. drugiego dnia mobilizacji do godziny 12 oznacza, że osoba powołana jest zobowiązana stawić się we wskazanym kolejnym dniu mobilizacji liczonym samodzielnie w stosunku do pierwszego dnia mobilizacji określonego w prawym górnym rogu pierwszej strony karty powołania".
Powołani rezerwiści muszą zabrać ze sobą wymagane dokumenty, takie jak karta powołania, książeczka wojskowa, dowód osobisty, a także inne dokumenty mogące wpłynąć na przebieg służby. Rekomendowane jest również zabranie niezbędnych rzeczy osobistych - przyborów toaletowych, zapasowej bielizny oraz dzienną rację żywności.
Jaka kara za brak stawiennictwa na mobilizacji?
Określone są kary za brak terminowego uczestnictwa w mobilizacji. I tak, osoba, która "w czasie mobilizacji lub wojny będąc powołany do czynnej służby wojskowej nie zgłasza się do tej służby w określonym terminie i miejscu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat trzech".
Z kolei "Kto w czasie mobilizacji lub wojny w celu trwałego uchylenia się od obowiązku służby wojskowej, będąc powołany do czynnej służby wojskowej, nie zgłasza się do tej służby w określonym terminie i miejscu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat pięciu".
Powyższe kary oraz terminy dotyczą jednak tyko żołnierzy-rezerwistów powoływanych w trybie mobilizacji. Żołnierze zawodowi oraz pełniący Terytorialną Służbę Wojskową (WOT) podlegają odrębnym przepisom.
Mobilizacja – co, gdy nie można się stawić?
W przypadku niemożności stawienia się w czasie i miejscu podanym w karcie powołania, "osoba powołana jest zobowiązana powiadomić dowódcę jednostki wojskowej, w której ma obowiązek się stawić o przyczynach niemożności stawienia się oraz stawić się w oznaczonym miejscu niezwłocznie po ustaniu przyczyny uniemożliwiającej stawienie się w terminie określonym w karcie powołania".