W 2024 roku pracowników i pracodawców czeka wiele ważnych zmian w prawie. Jedną z nich jest wzrost płacy minimalnej. Co ważne, wraz ze wzrostem płacy minimalnej zwiększą się takie świadczenia jak dodatek za pracę w nocy oraz kwoty wolne od potrąceń. A to i tak zaledwie ułamek tego, co nas czeka w prawie. Co jeszcze warto wiedzieć? O najważniejsze zmiany zapytaliśmy Charlottę Lendzion, prawniczkę i compliance oficer.

rozwiń ›

Najważniejsze zmiany w prawie dla pracodawców i pracowników w 2024 roku:

Wzrost płacy minimalnej

Wzrost minimalnego wynagrodzenia wynika z rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.

Podobnie jak w roku 2023, w roku 2024 wzrośnie minimalne wynagrodzenie za pracę. Wzrost ten będzie dwukrotny w styczniu i lipcu. Kwota minimalnego wynagrodzenie wzrośnie od 1 stycznia 2024 będzie ona wynosiła 4242 zł brutto, natomiast od 1 lipca 2024 4300 zł brutto. W tym miejscu warto wskazać, że stawka ta dotyczy pełnego wynagrodzenia czyli przepracowania pełnego etatu. Jeżeli pracownik pracuje na część etatu wówczas stawka ta jest proporcjonalna do części etatu z jakiego korzysta pracownik.

Wzrośnie również stawka minimalna godzinowa w odniesieniu do umów zlecenie i tak samo dwukrotnie w styczniu i lipcu. Zleceniobiorca od 1 stycznia 2024r. nie będzie mógł zarabiać mniej niż 27,70 zł brutto, natomiast od lipca 2024 roku - 28,10 zł brutto.

Co ważne, wzrost minimalnego wynagrodzenia wpływa również na inne świadczenia czy opłaty.

Pracodawcy będą refundować pracownikom soczewki
Pracodawcy będą refundować pracownikom soczewki

Zobacz również

Wraz ze wzrostem płacy minimalnej wzrastają takie świadczenia jak:

  • Dodatek za pracę w porze nocnej - w miesiącach styczeń, luty, marzec, kwiecień będzie on wynosił 5,05 zł, za maj i czerwiec - 5,30 zł, za lipiec i październik - 4,67 zł, za sierpień i wrzesień - 5,12 zł, za listopad - 5,66 zł, a za grudzień - 5,38 zł.
  • Odprawa z tytułu zwolnień grupowych, która co do zasady nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę od stycznia 2024 roku będzie wynosiła 63630 zł, natomiast od lipca - 64500 zł.
  • Odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, mobbing lub dyskryminację odszkodowanie to od stycznia 2024 roku będzie wynosiło 4242 zł, natomiast od lipca - 4300 zł.
  • Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego. Od 1 stycznia 2024 roku minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego wyniesie 3660,42 zł (od 4242 zł odejmujemy składki na ubezpieczenia społeczne, które jest pokrywane przez pracownika, czyli minus 13,71 proc.). Od lipca 2024 roku kwota ta wyniesie 3710,47 zł (tu również od kwoty 4300 zł odejmujemy składki na ubezpieczenia społeczne pokrywane przez pracownika).

Wzrost kwot wolnych od potrąceń

Wraz ze wzrostem płacy minimalnej zwiększają się kwoty wolne od potrąceń. Od 1 stycznia 2024 roku będą one wyglądać następująco:

  • W przypadku potrąceń niealimentacyjnych - 3221,98 zł.
  • W przypadku zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi - 2416,49 zł.
  • W zakresie kar pieniężnych - 2899,78 zł.

Wzrost składek ZUS

Wraz z rokiem 2024 zmieniła się wysokość prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, co również wpływa na niektóre świadczenia. Przypomnijmy, w 2024 roku kwota prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej wynosi 7824 zł (w roku 2023 wynosiła 6935 zł).

ikona lupy />
Charlotta Lendzion - prawniczka, compliance officer / Fot. Paulina Kowalska / Inne

Składki ZUS wzrosną zatem o 12,8 proc. Co to oznacza dla przedsiębiorców i pracowników?

Jak wynika z przepisów, podstawę do określenia wysokości składek ZUS stanowi 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Zatem biorąc pod uwagę jego wzrost w 2024 roku, składka ZUS wyniesie 1600,27 zł - oczywiście bez składki zdrowotnej, której kwota jest obliczana na podstawie określonego rodzaju opodatkowania. Przedsiębiorcy będą musieli mieć na względzie, że w zakresie samej składki ZUS będą musieli zapłacić więcej o 181,79 zł w porównaniu z rokiem 2023.

Ustalając wysokość różnych składek, jako składników wynagrodzenia, należy obliczyć je zgodnie z następującymi informacjami o podstawie:

  • Składka emerytalna – wynosi 19,52 proc. podstawy,
  • Składka rentowa – wynosi 8,00 proc. podstawy,
  • Składka chorobowa – wynosi 2,45 proc. podstawy,
  • Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – wynosi 2,45 proc. podstawy.

Warto wskazać, że od kwoty wysokości prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej zależy roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe – art. 19 ust. 1 , art. 19 ust. 3-10 u.s.u.s.

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Zmiany dotyczą również:

  • Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym (art. 18 ust. 5b , art. 18 ust. 14 u.s.u.s.).
  • Maksymalnej podstawy wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe (art. 20 ust. 3 u.s.u.s.)
  • Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zmiany dotyczą również naliczania przy minimalnej podstawie wymiaru składek dla pracowników zatrudnionych za granicą w polskich zakładach pracy.

Zmiany w służbie cywilnej

W styczniu 2024 roku w życie wchodzą nowe zasady rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych członkom korpusu służby cywilnej. Zmiany te są podyktowane ustawą z dnia 16 czerwca 2023 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Zmiany przepisów wprowadziły zmiany w artykule 97 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o służbie cywilnej.

Działające od 1 stycznia 2024 roku zmiany umożliwiają przyznanie wynagrodzenia pracownikowi służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych oraz urzędnikowi służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w porze nocnej. Należy jednak podkreślić, że jeżeli pracownik będzie chciał otrzymać wynagrodzenie powinien złożyć odpowiedni wniosek.

Wniosek o wypłatę wynagrodzenia będzie trzeba złożyć w formie pisemnej do dyrektora generalnego urzędu za pośrednictwem przełożonego, w terminie 14 dni po dniu zakończenia okresu rozliczeniowego. Taki wniosek będzie rozpatrywany w ciągu 14 dni od dnia jego złożenia.

Zmiany w zakresie dodatkowej ochrony pracownika

W styczniu 2024 roku wchodzą również zmiany wywołane nowelizacją ustawy o emeryturach pomostowych oraz dodaniem art 477 (2) K.p.c, dzięki któremu zwiększa się ochrona pracownika.

Haj czytamy w jego treści:

„Art. 4772. § 1. Zasądzając należność́ pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Przepis art. 334 § 4 i art. 335 § 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio; nie stosuje się przepisu art. 335 § 2.

§ 2. Uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracając pracownika do pracy, sąd na wniosek pracownika nakłada w wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.”

Zatem, jak można zauważyć, na wniosek pracownika sąd będzie mógł nałożyć obowiązek na pracodawcę zatrudnienia tego pracownika do czasu wydania prawomocnego wyroku.

Zmiany w zakresie zwolnienia z kosztów sądowych

Od 1 stycznia 2024 roku wejdą w życie przepisy dotyczące kosztów sądowych w sprawach pracowniczych. W zakresie spraw pracowniczych i to niezależnie od wartości przedmiotu sporu, pracownik nie będzie musiał wnosić opłaty od pozwu, jeżeli powództwo dotyczy prawa pracy. Co ważne, zwolnienie to dotyczy takich pism jak pozwy i wnioski o wszczęcie postępowania nieprocesowego. Natomiast zmiany zakładają jeden wyjątek, w ramach którego pracownik będzie musiał zapłacić opłatę sądową w przypadku apelacji, jeżeli wartość przedmiotu sporu przewyższa 50 000 zł.