Jakie dokumenty musi złożyć nauczyciel przed zawarciem umowy o pracę [Poradnia oświatowa]

Czy od nauczyciela zatrudnianego ponownie w tej samej szkole trzeba żądać informacji o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego? Na jakich zasadach dochodzi do przekształcenia zatrudnienia nauczyciela w umowę na czas nieokreślony? Jakie dokumenty musi złożyć nauczyciel przed zawarciem umowy o pracę? Na te pytania odpowiadamy w tekście.

Nauczyciel zobowiązany jest do przedstawienia zaświadczenie o niekaralności przed każdym nawiązaniem stosunku pracy. Zgodnie z art. 10 ust. 8a Karty nauczyciela (dalej: KN) w celu potwierdzenia spełnienia warunku niebycia skazanym prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego. Przepis ten nie wprowadza żadnych rozróżnień co do kolejnego bądź dodatkowego nawiązania stosunku pracy. Oznacza to, że nauczyciel każdorazowo, tj. przed każdym nawiązaniem stosunku pracy, musi wywiązać się z formalnego obowiązku przedstawienia dyrektorowi szkoły informacji z KRK. Bez znaczenia są takie okoliczności jak nawiązanie kolejnego stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, nawet gdy nie ma dnia przerwy.

Odnośnie do drugiego pytania należy wskazać, że niezłożenie przez nauczyciela zaświadczenia z KRK nie powoduje wygaśnięcia stosunku pracy. Stanowisko to potwierdza np. wyrok Sądu Rejonowego we Wrocławiu z 4 maja 2017 r., sygn. akt X P 608/16. Sąd wyjaśnił, że nauczyciel w celu potwierdzenia spełniania warunku, o którym mowa w art. 10 ust. 5 pkt 4 KN (tj. niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe), przed nawiązaniem stosunku pracy jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z KRK. Wrocławski SR podkreślił, że ustawodawca w sposób wyczerpujący przewidział sytuacje, w których stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa. Nie nałożył on sankcji wygaśnięcia stosunku pracy na sytuacje naruszenia wymogów formalnych towarzyszących nawiązywaniu stosunku pracy z nauczycielem nawet wówczas, gdy przedmiotowego naruszenia dopuścił się sam nauczyciel. Wrocławski SR zauważył, że stosunek pracy nauczyciela nie wygasa, gdy nauczyciel nie spełni wymogu formalnego przewidzianego w art. 10 ust. 8a KN, tj. w sytuacji nieprzedstawienia dyrektorowi szkoły informacji z KRK. Zdaniem wrocławskiego SR to nie sam fakt nieprzedstawienia przez nauczyciela stosownych informacji powoduje wygaśnięcie stosunku pracy. Innymi słowy, wygaśnięcie stosunku pracy następuje nie z uwagi na okoliczność nieprzedstawienia stosownych zaświadczeń, a z uwagi na okoliczności, które przedmiotowymi zaświadczeniami mogły zostać stwierdzone. Wrocławski SR podał, że nieprzedstawienie przez nauczyciela informacji z KRK nie jest jednoznaczne z tym, że nauczyciel nie spełniał kryteriów, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1, 2 i 5 KN (posiadanie obywatelstwa polskiego, pełna zdolność do czynności prawnych i korzystanie z praw publicznych oraz posiadanie kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska).

Łączny czas trwania umów przekroczył 36 miesięcy, a okresy przerw pomiędzy poszczególnymi umowami nie przekraczały trzech miesięcy, gdyż umowy następowały jedna po drugiej. Wyjątek stanowiła umowa zawarta 18 października 2021 r., lecz również w tym przypadku okres przerwy pomiędzy umowami nie przekroczył trzech miesięcy. Nauczycielka pozostaje więc w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (niezależnie od wymiaru zatrudnienia). W przedstawionej sytuacji doszło do przekształcenia angażu w umowę o pracę na czas nieokreślony. Zawarcie z nauczycielem umowy o pracę na czas określony, poza przypadkiem zatrudnienia osoby rozpoczynającej pracę w szkole, zostało przez ustawodawcę ściśle uregulowane. Zgodnie z art. 10 ust. 7 Karty nauczyciela (dalej: KN) w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Jednak okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, zgodnie ze wskazanym przepisem, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy nie może przekraczać 36 miesięcy. Do wskazanego okresu zatrudnienia wlicza się umowy o pracę na czas określony zawarte na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła trzech miesięcy. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony przekracza okres 36 miesięcy, to z dniem następującym po upływie tego okresu stosunek pracy przekształca się w przypadku nauczyciela:

• o którym mowa w art. 10 ust. 3a KN – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 10 ust. 3b KN (tj. z wyłączeniem nauczyciela, który nie ma co najmniej dobrej oceny pracy lub który przez sześć lat nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego);
• mianowanego i dyplomowanego – w stosunek pracy na podstawie mianowania, a w przypadku niespełniania warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1 i 6 KN (tj. zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub niespełnienia wymogu dotyczącego obywatelstwa) – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Skutek przekształcenia umowy o pracę na czas określony nie dotyczy:

• umowy zawartej w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli jej zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy,
• umowy zawartej z nauczycielem niemającym kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska,
• przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu.

Osoba ubiegająca się o zatrudnienie na stanowisku nauczyciela, oprócz zaświadczenia o niekaralności, powinna przede wszystkim przedstawić odpowiednie dokumenty potwierdzające kwalifikacje oraz orzeczenie lekarskie dotyczące badań wstępnych.

Należy przypomnieć, że zgodnie z par. 3 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie dokumentacji pracowniczej akta osobowe pracownika składają się z części A, B, C i D. Oświadczenia lub dokumenty znajdujące się w poszczególnych częściach akt osobowych pracownika powinny zostać ponumerowane i ułożone w porządku chronologicznym. Każda z części akt osobowych zawiera wykaz znajdujących się w niej oświadczeń lub dokumentów. W części A przechowuje się oświadczenia lub dokumenty zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie, w części B – oświadczenia lub dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia pracownika, w części C – oświadczenia lub dokumenty związane z rozwiązaniem albo wygaśnięciem stosunku pracy, w części D – odpis zawiadomienia o ukaraniu oraz inne dokumenty związane z ponoszeniem przez pracownika odpowiedzialności porządkowej lub odpowiedzialności określonej w odrębnych przepisach, które przewidują zatarcie kary po upływie określonego czasu.

W myśl art. 221 kodeksu pracy pracodawca żąda od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących:

• imię (imiona) i nazwisko,
• datę urodzenia,
• dane kontaktowe wskazane przez taką osobę,
• wykształcenie,
• kwalifikacje zawodowe,
• przebieg dotychczasowego zatrudnienia,
• adres zamieszkania,
• numer PESEL, a w przypadku jego braku – rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość,
• inne dane osobowe pracownika, a także dane osobowe dzieci pracownika i innych członków jego najbliższej rodziny, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy,
• numer rachunku płatniczego, jeżeli pracownik nie złożył wniosku o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

Wskazane dane mogą zostać przedstawione np. w postaci kwestionariusza osobowego, świadectw pracy, dokumentów potwierdzających określone kwalifikacje, oświadczeń. Ponadto pracodawca żąda podania innych danych osobowych niż określone wyżej, gdy jest to niezbędne do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Jednocześnie zgodnie z art. 10 ust. 5 Karty nauczyciela (dalej: KN) z nauczycielem można nawiązać stosunek pracy, jeśli nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie trzech lat od ukarania, w okresie trzech lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną wydalenia z zawodu nauczyciela. W celu potwierdzenia spełniania warunku niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe przed nawiązaniem stosunku pracy nauczyciel jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego. Natomiast w celu potwierdzenia warunku niekaralności karą dyscyplinarną dyrektor szkoły, przed nawiązaniem stosunku pracy z nauczycielem, jest obowiązany zasięgnąć informacji z rejestru orzeczeń dyscyplinarnych. W części A akt osobowych powinny być umieszczone kopia (odpis) albo odwzorowanie cyfrowe zaświadczenia o niekaralności kandydata do pracy na stanowisku nauczyciela, jeśli dyrektor szkoły uzyskał je na etapie rekrutacji zewnętrznej. Tu bowiem mają być archiwizowane oświadczenia lub dokumenty dotyczące danych osobowych zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie.

Ponadto nauczyciel w myśl art. 10 ust. 5 KN może zostać zatrudniony, jeśli:

• ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych,
• nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne.

Powyższe może zostać udokumentowane stosownymi oświadczeniami. Dodatkowo nauczyciel musi mieć kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela (powinien przedstawić odpowiednie dyplomy i zaświadczenia) oraz spełniać warunki zdrowotne (orzeczenia lekarskie dotyczące badań wstępnych). ©℗