Kiedy pierwsze wypłaty? W kwietniu przyszłego roku – tak przynajmniej zakłada projekt, bo politycy PiS nieco gubią się w datach. W myśl projektu sama ustawa miałaby wejść w życie 1 stycznia, ale jego autorzy chcą dać trochę czasu administracji na dostosowanie się do wykonania nowego zadania. Nie oznacza to jednak, że rodziny byłyby pozbawione dodatków za styczeń, luty i marzec – zostałyby im one wypłacone w kwietniu.
Wszystko, co musisz wiedzieć o programie Rodzina 500+ >>>>>
Co zrobić, żeby dostać 500 zł? Przede wszystkim złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy lub urzędzie miasta w miejscu zamieszkania. Bo to na burmistrzach i prezydentach będzie spoczywał obowiązek zorganizowania wypłat.
Co wpisać we wniosku? Dokładnie będzie to wiadomo dopiero po opublikowaniu rozporządzenia przez ministra. Ale już z projektu ustawy wiadomo, jaki będzie zakres danych – to podstawowe informacje o osobie ubiegającej się o świadczenie i o jej dziecku (imiona, nazwiska, daty urodzenia, numery PESEL).
Czy do wniosku potrzebne będą jakieś załączniki? Tak. Jeśli ktoś będzie się ubiegał o dodatek już na pierwsze dziecko (bo jego dochód na członka rodziny jest niższy niż 800 zł, a w przypadku rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym 1200 zł), będzie musiał złożyć zaświadczenie o dochodach z urzędu skarbowego. US poda w nim wielkość dochodu, sumę składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu i wartość należnego podatku. Na podstawie tych danych zostanie wyliczony dochód na osobę. Nieco inaczej będzie to wyglądało w przypadku osób płacących podatek ryczałtowo – tu podstawą do wyliczenia dochodu na osobę będą ich oświadczenia.
Jak będzie liczony dochód? W wariancie podstawowym dochód to po prostu przychód do opodatkowania pomniejszony o koszty jego uzyskania, zapłacony podatek i składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Dotyczy to zarówno dochodów uzyskiwanych w kraju, jak i za granicą. Do średniej liczone są również dochody z uzyskiwanych świadczeń (np. rodzinnych, rent, różnorakich zasiłków). W przypadku rolników bazą jest dochód uzyskiwany z gospodarstwa wyliczany tak, jak na potrzeby podatku rolnego.
500+: Poradnik dla dzieci i opiekunów >>>
Czy progi dochodowe są ustalone na stałe? Nie. Po upływie dwóch lat od wejścia w życie ustawy rząd dokona przeglądu działania systemu. I wtedy podejmie decyzję, czy zmienić kryteria dochodowe. Będzie do tego jednak potrzebna nowelizacja ustawy.
Co z osobami, których dochód w rodzinie jest wyższy niż kryterium dochodowe? Też będą miały prawo do świadczenia wychowawczego, jednak dopiero na drugie i każde kolejne dziecko.
Czy będą musieli składać jakieś dodatkowe dokumenty? Do wniosku potrzebne jeszcze będzie potwierdzenie wieku dziecka (dodatek przysługuje tylko na dzieci do 18. roku życia), a jeśli dziecko jest adoptowane, również wyrok sądu rodzinnego stwierdzający przysposobienie dziecka albo zaświadczenie z sądu lub z ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu w sprawie o przysposobienie.
Co z rozwodnikami? Czy oni mają prawo do dodatku? Tak, projekt ustawy określa tryb składania wniosku w takich wypadkach. W przypadku rozwodu rodziców, gdy dziecko mieszka z jednym z nich, dodatek dostanie ten, który sprawuje nad nim opiekę (do wniosku będzie musiał załączyć orzeczenie sądu). Jeśli takiego orzeczenia jeszcze nie ma, pieniądze trafią do tego z rodziców, który faktycznie opiekuje się dzieckiem. Jeśli zaś oboje mają prawo do opieki, 500 zł otrzyma ten rodzic, który pierwszy złoży wniosek.
Kiedy zostanie wypłacone pierwsze świadczenie? W kolejnym miesiącu po złożeniu wniosku. Prawo do świadczenia wychowawczego ma być przyznawane w rocznych cyklach, w pierwszym roku obowiązywania ustawy cykl ma się kończyć 31 października. Żeby być w nim uwzględnionym, wniosek trzeba będzie złożyć do końca sierpnia – nie oznacza to jednak, że tym, którzy tego nie zrobią, dopłaty przepadną. Tak nie będzie, tyle że dla nich wypłaty ruszą dopiero w nowym cyklu. W normalnym trybie ma się on zaczynać z początkiem listopada i kończyć z końcem października następnego roku.
Rozporządzenie wprowadzające program 500 plus z wnioskiem
Czy dodatek może zostać odebrany? Tak, jeśli dochód w rodzinie wzrośnie powyżej kryterium, traci się prawo do dodatku na pierwsze dziecko. Ale jeśli urząd stwierdzi, że „osoba uprawniona marnotrawi wypłacane jej świadczenie wychowawcze lub wydatkuje je niezgodnie z przeznaczeniem”, wypłata dodatku może zostać wstrzymana lub może być on ograniczony. Ewentualnie może zacząć przekazywać tej osobie świadczenie wychowawcze „w całości lub w części w formie rzeczowej”.