Świadectwo pracy to niedoceniany, ale niezwykle ważny dokument, który powinien otrzymać pracownik po zakończeniu pracy. Czy pracodawca musi je wystawić? W jakim czasie pracownik powinien je otrzymać od pracodawcy?
Świadectwo pracy potwierdza zatrudnienie i potrzebne jest pracownikowi w wielu przypadkach. Zatrudniający zobowiązany jest wystawić je w związku z rozwiązaniem czy też wygaśnięciem umowy o pracę. Nie jest istotne czy była ona zawarta na okres próbny, określony czy nieokreślony.
Kiedy pracownik powinien otrzymać świadectwo pracy?
Dokument ten powinien być wydany pracownikowi w formie pisemnej w ostatnim dniu pracy, chyba że w tym dniu miał on orzeczoną czasową niezdolność do pracy, czy też przebywał na przysługującym mu urlopie wypoczynkowym. Wówczas może być ono wydane osobie do tego upoważnionej, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych.
Jeżeli pracownik nie wyznaczył takiej osoby, to pracodawca w ciągu 7 dni zobowiązany jest wysłać świadectwo pracy listem poleconym na wskazany adres domowy lub dostarczyć je w inny możliwy sposób.
Co istotne, pracodawca nie może zobligować pracownika do osobistego odbioru świadectwa pracy, po zakończeniu umowy. Nie może również obciążyć go kosztami jego dostarczenia. Obowiązek ten spoczywa tylko i wyłącznie na pracodawcy.
Ważne jest, że pracodawca jest zobowiązany do bezwzględnego wystawienia świadectwa pracy i nie może go warunkować czynnikami zewnętrznymi takimi jak: oddanie sprzętu służbowego czy dokończenie rozpoczętego projektu.
Zakończenie umowy bez wypowiedzenia a świadectwo pracy
Jeżeli pracownik będzie chciał zakończyć współpracę, a jego umowa nie obejmuje okresu wypowiedzenia (zatem kończy współpracę w dniu złożenia oświadczenia o jej zakończeniu), to na pracodawcy spoczywa obowiązek wystawienia mu świadectwa pracy tego samego dnia.
Od tego prawa istnieją jednak odstępstwa. Można do nich zaliczyć między innymi sytuację, kiedy to nieobecna jest osoba odpowiedzialna za wystawianie takowych dokumentów lub gdy firma korzysta z zewnętrznego biura, które, aby wystawić świadectwo pracy, potrzebuje czasu i nie była tego w stanie wykonać „od ręki”.
Należy jednak pamiętać, że to w gestii pracodawcy będzie leżało wyjaśnienie tej sytuacji, w przypadku niespodziewanej kontroli.
Kiedy pracownik nie otrzyma świadectwa pracy?
Świadectwo pracy wystawiane jest pracownikom, którzy byli zatrudnieni u danego pracodawcy na podstawie tylko i wyłącznie umowy o pracę. Jeśli osoba wykonywała obowiązki służbowe na podstawie umowy cywilnoprawnej np. umowy zlecenia czy umowy o dzieło, wtedy też pracodawca nie może wystawić takiego świadectwa, które szczegółowo określa Kodeks Pracy. Umowy cywilnoprawne natomiast nie podlegają prawnie pod ten zbiór przepisów.
Zleceniobiorca może natomiast wystąpić z prośbą do swojego pracodawcy o wystawienie zaświadczenia o zatrudnieniu. Często jest ono przydatne, aby w jakikolwiek sposób udowodnić pracę na danym stanowisku u kolejnego pracodawcy.
Kiedy pracodawca nie musi wystawić świadectwa pracy?
Istnieje możliwość, kiedy to pracodawca nie musi wystawić świadectwa pracy. Możemy do niej zaliczyć sytuację, gdy kontynuuje on współpracę z pracownikiem i podpisuje z nim kolejną umowę najpóźniej w ciągu 7 dni od zakończenia poprzedniej. Dodatkowo pracownik ten nie wystąpił z wnioskiem o jego wystawienie.
Mimo że pracownik zdecydował się kontynuować współpracę, to w każdej chwili może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o wystawienie świadectwa pracy wynikającego z poprzedniej umowy. Pracodawca nie może mu odmówić jego wystawienia.
Zmiana formy zatrudnienia, a świadectwo pracy
Jeśli pracownik postanawia zmienić formę zatrudnienia np. na B2B lub umowę cywilnoprawną, pracodawca również zobowiązany jest do wystawienia świadectwa pracy za okres, w którym obowiązywała umowa o pracę. W tym przypadku musi to zrobić obligatoryjnie, bez żadnego dodatkowego wniosku.
Świadectwo pracy to przywilej pracowniczy i obowiązek pracodawcy. Dokument ten warto posiadać z wielu względów - choćby do naliczenia wymiaru urlopu u nowego pracodawcy. Pracodawca jest zobowiązany do jego wystawienia w ostatnim dniu świadczenia pracy. Za niedopełnienie obowiązków grożą wysokie kary nawet do 30 000 złotych.