KZP muszą wybrać nowe organy do 30 sierpnia 2023 r.

Przepisy pozwalały kasom zapomogowo-pożyczkowym na wydłużenie kadencji zarządu i komisji rewizyjnej w czasie epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego. Ten ostatni został w lipcu zniesiony, a to oznacza konieczność zorganizowania wyborów w ciągu 60 dni.

Prace nad ustawą o kasach zapomogowo-pożyczkowych (dalej: ustawa o KZP) trwały w czasie epidemii, w sytuacji obaw i potencjalnego zagrożenia zdrowia i życia dla ludzi, dlatego ustawodawca także w tej ustawie zawarł odpowiednie na ten czas przepisy. Tym samym umożliwił on organizowanie wyborów członków zarządu i komisji rewizyjnej bez osobistego stawiennictwa (tj. zdalnie), a nawet pozwolił na całkowite, choć czasowe, uniknięcie organizowania ich poprzez zawieszenie na czas zagrożenia. Wynika to wprost z art. 18 ust. 4 ustawy o KZP. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli kadencja zarządu i komisji rewizyjnej upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, o których mowa w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lub do 30 dni po odwołaniu danego stanu, podlega ona przedłużeniu do czasu wyboru tych organów na nową kadencję, jednak nie dłużej niż do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Skoro zatem stan zagrożenia epidemicznego zakończył się 1 lipca 2023 r., to termin na przeprowadzenie wyborów członków nowych organów upłynie 30 sierpnia 2023 r.

Tylko niekarani

Należy przypomnieć, że kasy zapomogowo-pożyczkowe i międzyzakładowe kasy zapomogowo-pożyczkowe to zrzeszania, których celem jest świadczenie pomocy zadeklarowanym członkom poprzez umożliwienie systematycznego gromadzenia depozytów (wkładów), udzielanie nieoprocentowanych pożyczek i w sytuacjach indywidualnego zdarzenia losowego udzielanie poszkodowanym pomocy w formie zwolnionych z podatku dochodowego bezzwrotnych darowizn, czyli zapomóg. Wszyscy członkowie kasy, będący obecnie jej współwłaścicielami, rekrutujący się jedynie spośród osób zatrudnionych przez wspólnego pracodawcę, przynajmniej raz do roku są zobowiązani się spotkać na walnym zebraniu. Coroczne zebrania organizowane przez zarząd kasy w celu przekazania informacji dotyczącej funkcjonowania KZP podczas minionego roku wraz z opinią komisji rewizyjnej służą głównie do zatwierdzenia przedstawianego im sprawozdania finansowego. Bywa, że w kasach, w których liczebność członków przekracza, kiedyś 150, a obecnie 100 członków, spotkają się jedynie ich przedstawiciele zwani delegatami. Przepisy powszechne nie określają sposobu prowadzenia wyboru delegatów, ale taką ordynację obowiązkowo należy zawrzeć w statucie każdej kasy. W tym miejscu warto przypomnieć, że zgodnie z ustawą o KZP przynależność do kasy dla zatrudnionych nie jest obowiązkiem, ale jest ich nowym prawem pracowniczym. Co ważne, skorzystanie z tego prawa i uzyskanie członkostwa rozszerzone również na osoby wykonujące pracę za wynagrodzeniem, a nie tylko pracowników etatowych, wiążą się również z odpowiedzialnością za współzarządzaną KZP. Członek kasy poza przekazaniem zgody na przetwarzanie i na weryfikację swoich szczegółowych danych osobowych (imienia, nazwiska, nr PESEL, adresu zamieszkania, numeru telefonu, e-maila, informacjach o zatrudnieniu itd.) nabywa czynne i bierne prawo wyborcze. O ile kandydowanie na delegata nie ma ram ustawowych i każdy członek może stać się delegatem, o tyle – by zostać członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej – nie można być osobą karaną za przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwa gospodarcze.

Zazwyczaj cztery lata

Kadencje zarządu i komisji rewizyjnej trwają po cztery lata. Choć nie są one ze sobą powiązane, zwykle wypadają w tym samym czasie. Brak powiązania czasowego i istotna rozbieżność może nastąpić na skutek uchwały nadzwyczajnego walnego zebrania po wniosku komisji rewizyjnej określonym w art. 29 ustawy o KZP, zgodnie z którym, jeżeli komisja rewizyjna stwierdzi, że zarząd w swojej działalności finansowej nie przestrzega przepisów prawa lub że działalność zarządu jest sprzeczna z postanowieniami statutu KZP lub zasadami współżycia społecznego, występuje z żądaniem zwołania w trybie natychmiastowym (nie wcześniej jednak niż po pięciu dniach roboczych i nie później niż do miesiąca) nadzwyczajnego walnego zebrania członków, podczas którego składa wniosek o odwołanie zarządu. Przegłosowany przez walne zebranie wniosek o odwołanie zarządu nie powoduje jednoczesnego odwołania samej komisji rewizyjnej, ale jest to sytuacja nadzwyczajna.

Określony w art. 18 ust. 2 ustawy o KZP upływ czasu trwania kadencji powoduje konieczność odpowiednio wcześniejszego przeprowadzenia wyborów. Zaś zgodnie z art. 15 ustawy statut ten powinien zawierać m.in. tryb i sposób przeprowadzania wyborów i podejmowania uchwał, które mogą być przyjmowane także poza samymi posiedzeniami. Pozwala to przeprowadzać wybory na delegatów, a także wybory na członków zarządu i komisji rewizyjnej w odrębnych od samego posiedzenia dodatkowych procesach wyborczych, w tym również – po uwzględnieniu art. 16 ust. 3 pkt. 4 – w trybie korespondencyjnym, zaocznym lub zdalnym; wybór może mieć wtedy formę poprzez oddanie głosu z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Wraz z upływem kadencji organów zarządczych i kontrolnych, czyli co cztery lata, członkowie są zobowiązani do uczestniczenia i wyboru swoich przedstawicieli. Do zarządu oraz komisji rewizyjnej KZP mogą być wybrani jedynie członkowie danej KZP.

Spokojne przekazanie

Warto zauważyć dobrą praktykę, ale też kolejną zmianę dotyczącą następujących po sobie kadencji. O ile nie ma zastrzeżenia dotyczącego liczby kadencji dla członków zarządu i komisji rewizyjnej ani też pełnionych w nich funkcji, o tyle same wybory i upływ 30 dni na uprawomocnienie się wyborczej uchwały walnego zebrania (por. art. 20 ust. 7 ustawy o KZP) nie powoduje automatycznego zakończenia lub rozpoczęcia nowej kadencji. Zostało to istotnie w nowych przepisach zliberalizowane i doprecyzowane. Jak głosi obecnie art. 18 ust. 3 ustawy o KZP, zarząd i komisja rewizyjna działają do dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranego zarządu i komisji rewizyjnej. Dlatego same wybory nie powodują porzucenia funkcji przez członków starego organu, jak dotychczas często bywało, ani też nie uprawniają nowych organów do natychmiastowego przejęcia zarządzania i kontroli nad KZP. Daje to czas starym organom na uporządkowanie dokumentacji, a nowym na zapoznanie się ze sposobem funkcjonowania kasy. Ze względu na charakter społecznej pracy na rzecz wspólnego dobra wszystkich członków, a jednocześnie by zachować formalny legalizm, na czas przygotowania i zdania zarządu lub kontroli, zarówno ustępujące, jak i nowe składy mogą procedować wspólnie. Przy czym osoby nieuprawnione jedynie w rolach obserwatorów i dopiero po udzieleniu im lub jeszcze czasowym utrzymaniu uprawnienia do przetwarzania danych finansowych i osobowych. Co ważne, deklaracje o zachowaniu poufności podpisane i złożone przez członków organów w momencie uzyskania wglądu w dane pozostają przez cały czas w mocy – także po zakończeniu kadencji, ustaniu członkostwa lub zatrudnienia. ©℗