Postępowanie w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej rozpoczęte ponownie po kilkunastu latach od wydania prawomocnej decyzji stwierdzającej brak podstaw do wydania takiego orzeczenia musi zostać umorzone ze względu na tożsamość przedmiotu sprawy – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Początkiem sprawy był wniosek o stwierdzenie choroby zawodowej, który złożył mężczyzna zatrudniony przez wiele lat w różnych zakładach przemysłowych, w tym w górnictwie. Schorzeniem tym miał być obustronny i trwały ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, a jego przyczyną – długoletnia praca w trudnych i niekiedy szkodliwych warunkach.
Orzeczenie lekarskie wydane przez wojewódzki ośrodek medycyny pracy (WOMP) było negatywne dla wnioskodawcy. WOMP nie tylko stwierdził brak podstaw do orzeczenia o chorobie zawodowej, lecz także przypomniał, że już raz orzekał w sprawie tego mężczyzny i w 1996 r. wydał orzeczenie stwierdzające brak podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej (w dodatku tej samej co w nowym wniosku). Już wówczas państwowy wojewódzki inspektor sanitarny wydał prawomocną decyzję stwierdzającą brak choroby zawodowej i oddalającą wniosek zatrudnionego.
Mężczyzna odwołał się od tego orzeczenia, ale sanepid umorzył postępowanie. Stwierdził, że obecne postępowanie jest tożsame z tym prowadzonym ćwierć wieku temu, a ówczesna decyzja jest nadal wiążąca.
Wnioskodawca złożył skargę do sądu administracyjnego, ale nie uzyskał pozytywnego rozstrzygnięcia, gdyż i WSA, i NSA oddaliły jego sprawę.
NSA, uzasadniając ostateczny wyrok, wskazał, że postępowanie dotyczące stwierdzenia choroby zawodowej dotyczyło tego samego schorzenia. Zostało ono uregulowane kolejno w rozporządzeniach w sprawie chorób zawodowych: z 1983 r. (na jego podstawie zapadła pierwsza decyzja odmowna, decydująca o umorzeniu aktualnego postępowania), z 2002 r. i z 2009 r. (na podstawie którego toczyło się postępowanie zakończone zaskarżoną decyzją – Dz.U. z 2013 r. poz. 1367). NSA wyjaśnił, że to, iż podstawą do podjęcia ostatniej zaskarżonej decyzji było inne rozporządzenie, nie ma znaczenia prawnego dla prawidłowości decyzji organów sanitarnych. Sprawa dotyczyła bowiem tego samego schorzenia, w dodatku nowsze przepisy (w tym aktualne rozporządzenie z 2009 r.) zawężają przesłanki do uznania niedosłuchu odbiorczego za chorobę zawodową.
Aktualny opis schorzenia w pkt 21 wykazu chorób stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 2009 r. określa jako chorobę zawodową obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu do wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz. W pierwotnym rozporządzeniu z 1983 r. warunku podwyższenia progu słuchu do 45 dB nie było. Zmiana ta została wprowadzona już w rozporządzeniu z 2002 r. i pozostała w aktualnych przepisach.
– Biorąc pod uwagę i aktualne, i poprzednio obowiązujące przepisy, należało uznać, że w zakresie przesłanek medycznych doszło w istocie do zawężenia opisu choroby. Teraz nie wszystkie niedosłuchy odbiorcze zawodowe, które mogłyby stanowić chorobę zawodową na podstawie rozporządzenia z 1983 r., zostaną uznane za taką chorobę na podstawie poprzedniego rozporządzenia z 2002 r. oraz aktualnego rozporządzenia z 2009 r. Jeżeli więc mamy do czynienia z wnioskiem o stwierdzenie choroby zawodowej, jaką jest niedosłuch odbiorczy, na podstawie przepisów rozporządzenia z 2009 r., a decyzja odmowna dotyczyła takiego samego niedosłuchu jako choroby zawodowej według rozporządzenia z 1983 r., to mamy do czynienia z tożsamością podstawy prawnej w przypadku zarówno obecnie rozpoznawanego wniosku, jak i wcześniejszej decyzji z 1996 r. – wyjaśnił sędzia Roman Ciąglewicz.
W konkluzji orzeczenia stwierdził, że to oznacza, że postępowanie nie mogło być dalej prowadzone, gdyż spowodowałoby to wydanie wadliwej prawnie decyzji. W tej sytuacji organ prawidłowo wydał decyzję umarzającą postępowanie – uznał NSA.
orzecznictwo
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 października 2022 r., sygn. II OSK 2981/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
