- Czy zmiana siedziby szkoły wymaga wręczenia wypowiedzeń zmieniających
- Jakie dokumenty musi dostarczyć osoba chcąca skorzystać z urlopu na poratowanie zdrowia
- Dlaczego nauczycielowi nie przysługuje wynagrodzenie za nieodbyte godziny ponadwymiarowe
- Jaka odprawa dla nauczyciela przechodzącego na rentę z tytułu niezdolności do pracy
Rada gminy podjęła uchwałę o zmianie od nowego roku siedziby szkoły podstawowej. Czy w związku z tym członkom kadry pedagogicznej trzeba będzie wręczyć wypowiedzenia zmieniające? Czy nauczycielom będzie przysługiwała odprawa?
Nauczycielom trzeba będzie wręczyć wypowiedzenia warunków zatrudnienia w zakresie miejsca pracy. Co ważne, przeniesienie siedziby jednostki oświatowej (zmiana jej adresu) stanowi przekształcenie placówki w rozumieniu art. 89 prawa oświatowego (dalej: u.p.o.). Oznacza to, że zmiana adresu (siedziby) szkoły następuje na podstawie art. 89 ust. 9 u.p.o. Przy czym siedzibą szkoły jest dokładnie wskazany adres, pod którym się ona mieści, a nie jedynie oznaczenie miejscowości (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 marca 2014 r., sygn. akt I OSK 3045/13). Siedziba szkoły określona jest w akcie założycielskim i statucie tej placówki. Przekształcenie nie oznacza likwidacji placówki, dlatego nie będzie podstawy do wypowiedzenia kadrze stosunków pracy nauczycieli na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 1 Karty nauczyciela (dalej: KN). Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 1 KN akt mianowania i umowa o pracę określają w szczególności miejsce pracy nauczyciela. W sytuacji, gdy jego określenie nie nastąpiło opisowo jako „siedziba szkoły”, tylko poprzez podanie konkretnego adresu, który ulegnie zmianie, to konieczne będzie dokonanie zmiany warunków pracy w zakresie miejsca pracy. W pierwszej kolejności dyrektor szkoły będzie musiał zwrócić się do nauczycieli o wyrażenie zgody na taką zmianę warunków pracy, która wymaga pisemnej formy i zgodnych oświadczeń woli obu stron – art. 29 par. 4 w zw. z art. 11 kodeksu pracy (dalej: k.p.). W razie nieuzyskania zgody dyrektor będzie mógł wręczyć nauczycielom wypowiedzenie warunków pracy na podstawie art. 42 k.p. W przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę odmowa przyjęcia zaproponowanych warunków pracy będzie skutkowała rozwiązaniem stosunku pracy z upływem okresu wypowiedzenia. Jeżeli natomiast chodzi o nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, to nie dojdzie do rozwiązania stosunku pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1998 r., sygn. akt III ZP 5/98).
Jeżeli chodzi o drugie pytanie, tzn. o odprawy, to uprawnienie zależy od podstawy zatrudnienia. Nauczycielom zatrudnionym na podstawie mianowania odprawy nie będą się należeć, bo jak wspomniano, ich stosunek pracy będzie nadal kontynuowany. Jeśli chodzi o odprawy nauczycieli zatrudnionych na umowy o pracę, którzy odmówią przyjęcia nowych warunków pracy, zgodnie z art. 10 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości uzależnionej od stażu pracy jedynie w sytuacji, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, a wypowiedzenie (zmieniające) zostało dokonane wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika. W orzecznictwie podkreśla się, że odmowa przyjęcia wypowiedzenia zmieniającego może stanowić współprzyczynę rozwiązania stosunku pracy, co pozbawia pracownika prawa do odprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2001 r., sygn. akt I PKN 521/00). W przypadku, gdy nowe warunki pracy lub płacy zaproponowane przez pracodawcę są na tyle niekorzystne, gdy z góry można było założyć, że pracownik odmówi ich przyjęcia, np. miałoby dojść do znacznego obniżenia wynagrodzenia pracownika przy wykonywaniu tych samych zadań, wówczas pracownik odmawiający przyjęcia nowych warunków zatrudnienia zachowuje prawo do odprawy (wyrok SN z 16 listopada 2000 r., sygn. akt I PKN 79/00). Jeśli nowe warunki pracy lub płacy nie noszą znamion szykany i nie są niegodne, to odmowa ich przyjęcia stanowi współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę, a wówczas pracownikowi nie przysługuje odprawa (wyrok SN z 12 sierpnia 2009 r., sygn. akt II PK 38/09).
Podstawa prawna
• art. 88 ust. 1, art. 89, art. 98 ust. 1 pkt 1 ustawy z 14 grudnia 2016 r. ‒ Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
• art. 14 ust. 1 pkt 1, art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. ‒ Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
• art. 11, art. 29 par. 4, art. 42 ustawy z 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1700)
• art. 8 ust. 3, art. 10 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1969; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1608)
Nauczyciel ma skierowanie do sanatorium z Narodowego Funduszu Zdrowia i chce skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia. Jakie dokumenty oprócz tego skierowania powinien dostarczyć? Czy musi dołączyć zaświadczenie lekarskie od lekarza medycyny pracy?
Udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową nie wymaga przedstawienia zaświadczenia od lekarza medycyny pracy. Urlop taki jest udzielany przez dyrektora szkoły na podstawie stosownego skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego i jest to jedyny dokument, jaki obowiązany jest przedłożyć nauczyciel ubiegający się o ten urlop. Zasady udzielania urlopu dla poratowania zdrowia, w tym warunki, jakie muszą spełniać nauczyciele, aby nabyć prawo do tego urlopu określono w Karcie nauczyciela (dalej: KN). Zgodnie z art. 73 ust. 1 pkt 2 KN urlop dla poratowania zdrowia może być udzielony nauczycielowi na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Urlopu takiego dyrektor szkoły udziela nauczycielowi na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, które zostało potwierdzone przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego jest lekarz, lekarz dentysta będący świadczeniodawcą, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarz, lekarz dentysta, który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Urlop dla poratowania zdrowia może zostać udzielony tylko nauczycielowi, który jest zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Jeżeli urlop jest udzielany nauczycielowi po raz pierwszy, to może być on udzielony, o ile nauczyciel bezpośrednio przez datą rozpoczęcia urlopu przepracował w szkole nieprzerwanie co najmniej siedem lat, w wymiarze nie niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć (art. 73 ust. 1 i 4 KN). Zasady ustalania siedmioletniego nieprzerwanego okresu pracy określono w art. 73 ust. 1a i 3 KN. Wymiar udzielanego nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia nie może przekraczać jednorazowo roku, łączny wymiar tego urlopu w okresie całego zatrudnienia nauczyciela nie może zaś przekraczać trzech lat. Drugiego i kolejnych urlopów dla poratowania zdrowia można udzielić nauczycielowi nie wcześniej niż po upływie roku od dnia zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia (art. 73 ust. 8 KN). Nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może zostać udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne. Natomiast nauczycielowi, który nabył prawo do emerytury, urlop dla poratowania zdrowia w ogóle nie może zostać udzielony. Przesądza o tym rozwiązanie zawarte w art. 73 ust. 2 KN (wyrok Sądu Najwyższego z 26 marca 2007 r., sygn. akt I PK 262/06).
Podstawa prawna
• art. 73 ust. 1‒4, 8 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
• art. 5 pkt 14, art. 33 ust. 1 i 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1700)
Nauczyciele w dniach wolnych od zajęć dydaktycznych znajdują się w szkole. Czy należy wypłacić im wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe za ten czas?
Nauczycielowi nie przysługuje wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe w dniu wolnym od zajęć dydaktycznych. Zgodnie z art. 35 ust. 2 i 3 oraz art. 39 ust. 4 Karty nauczyciela (dalej: KN) przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy, a jego wysokość jest ustalana jedynie na podstawie już wykonanych prac, samo wynagrodzenie wypłaca się zaś miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. Przepisy KN nie wskazują, w jakich przypadkach nauczyciel zachowuje, a w jakich nie zachowuje prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, dlatego w tym zakresie należy skorzystać z orzecznictwa. I tak, Sąd Najwyższy w uchwale z 29 marca 1989 r. (sygn. akt III PZP 53/88) podkreślił, że określone w art. 35 ust. 3 KN wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe należy się za godziny faktycznie zrealizowane. SN stwierdził, że zamieszczenie w planie organizacyjnym szkoły godzin ponadwymiarowych przypadających w dniach ustawowo wolnych od pracy oraz w dniach wolnych od pracy i w okresach przerw w pracy szkoły ustalonych w przepisach o organizacji roku szkolnego, w których nie odbywają się zajęcia dydaktyczne lub wychowawcze, nie uprawnia do wynagrodzenia za nieodbyte godziny ponadwymiarowe. Dotyczy to więc dni wolnych od zajęć dydaktycznych. Nauczycielom nie przysługuje wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe w takich dniach.
Jest to zgodne z ogólną zasadą, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Każdy przypadek należy jednak rozpatrywać indywidualnie, badając, czy w konkretnym przypadku nauczyciel pozostawał w gotowości do pracy, ponieważ w takiej sytuacji przysługuje wynagrodzenie na podstawie art. 81 par. 1 kodeksu pracy. Sytuacja, że nauczyciele przebywają w szkole i zgłaszają dyrektorowi chęć poprowadzenia zajęć w ramach godzin ponadwymiarowych, nie jest równoznaczna z pozostawaniem przez nich w gotowości do pracy, ponieważ z obiektywnych przyczyn nie mają możliwości ich realizacji. Sama chęć wykonywania pracy i jej zgłaszanie pracodawcy w miejscu pracy nie świadczy o pozostawaniu w gotowości do jej świadczenia. Nauczyciele z wyprzedzeniem są informowani, że dany dzień będzie dniem wolnym od zajęć dydaktycznych, a więc wiedzą, że z powodu nieobecności uczniów zajęcia przydzielone w ramach godzin ponadwymiarowych nie będą prowadzone. Nawet jeśli dyrektor tych godzin nauczycielom nie odebrał na podstawie wyraźnego oświadczenia, to nauczyciele nie zachowują prawa do wynagrodzenia, ponieważ z ww. przyczyn nie pozostają w gotowości do poprowadzenia zajęć z uczniami, o których nieobecności wiedzieli wcześniej.
Podstawa prawna
• art. 35 ust. 2 i 3, art. 39 ust. 4 ustawy z 26 stycznia 1982 r. ‒ Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
• art. 81 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1700)
Nauczycielka mianowana zatrudniona jest na umowę o pracę. Jej staż wynosi powyżej 20 lat. Z powodu całkowitej niezdolności do pracy przechodzi na rentę. Na jakiej podstawie i w jakiej wysokości należy jej wypłacić odprawę?
Zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 3 Karty nauczyciela (dalej: KN) rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem następuje z końcem miesiąca, w którym dyrektor szkoły otrzymał ostateczne orzeczenie lekarskie o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy. Zatem momentem, od którego można liczyć termin do rozwiązania stosunku pracy, jest moment otrzymania przez dyrektora ostatecznego orzeczenia lekarskiego. Jeżeli żadna ze stron stosunku pracy nie złoży odwołania od orzeczenia, to stanie się ono ostateczne z upływem siedmiu dni liczonych od daty jego wydania. W takiej sytuacji stosunek pracy zakończy się z końcem miesiąca – a więc 30 listopada. Zgodnie z art. 28 ust. 1 KN nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyny określonej w art. 23 ust. 1 pkt 3 KN, przyznaje się odprawę pieniężną w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie trwania stosunku pracy ‒ za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, nieprzekraczającą jednak sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. ©℗
Podstawa prawna
• art. 23 ust. 1 pkt 3, ust. 2 pkt 3, art. 28 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. ‒ Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
Zapraszamy do zadawania pytań
