Zamierzam rozwiązać dyscyplinarnie umowę o pracę z pracownikiem. Przygotowałem już odpowiednie oświadczenie, które zawiera dodatkową klauzulę – pracownik wyraża zgodę na potrącenie należności w kwocie 3000 zł z tytułu szkód wyrządzonych w firmie. Nie kwestionuje tych szkód. Potrącenia dokonam z wynagrodzenia i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Czy będzie to prawidłowe postępowanie?

Z przepisów kodeksu pracy wynika, że z wynagrodzenia za pracę podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
  • sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
  • sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
  • zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
  • kary pieniężne.
Inne należności mogą być potrącane tylko za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie.
W opisywanej sytuacji pracodawca chciałby niejako zmusić pracownika do wyrażenia takiej zgody. Podobną sytuację rozpatrywał Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie. W wyroku z 6 sierpnia 2020 r., sygn. akt VI P 125/19, sąd wyraźnie podkreślił, że niedopuszczalne jest zawarcie oświadczenia o potrąceniu w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę. W tej sytuacji sąd przyjął argumentację pracownika, że jego wolą nie była zgoda na potrącenie, a jedynie przyjęcie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Wobec tego sąd uznał, że pracownik nie wyraził zgody na potrącenie.
Zdaniem sądu pracodawca powinien najpierw wezwać pracownika do zapłaty konkretnej wierzytelności, przedstawiając mu zestawienia, z których wynika wysokość wierzytelności i podstawy jej powstania, jednocześnie określając termin na jej uregulowanie. Dopiero po upływie tego terminu wierzytelność można by uznać za wymagalną, a więc możliwą do potrącenia. Zatem nawet gdyby uznać, że pracownik w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia wyraził zgodę na potrącenie z jego wynagrodzenia kwoty, to jego oświadczenie nie miałoby znaczenia, bo wierzytelność nie była wymagalna.
Z tych dwóch powodów sąd uznał, że potrącenia wierzytelności pracownika z wierzytelności odszkodowawczej pracodawcy jest nieważne i nakazał pracodawcy zwrot potrąconych kwot. Uwagi sądu mają zastosowanie również do opisywanego przypadku. Gdy pracodawca dokona potrąceń, musi się liczyć z tym, że pracownik może później wystąpić o zwrot potrąconych kwot. ©℗
Podstawa prawna
• art. 87 i 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510)