W sprawie z odwołania od decyzji ZUS o niepodleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wartość przedmiotu zaskarżenia jest ustalana jako suma świadczeń z ubezpieczenia chorobowego za sporny okres (nie więcej niż za rok). Nie jest to jednak sztywna reguła. Wszystko zależy od tego, o co chodzi w danej sprawie – uznał skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego.
Uchwała zapadła na kanwie sprawy o ustalenie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W skardze kasacyjnej do SN (złożonej w wyniku niekorzystnego dla ubezpieczonej rozstrzygnięcia sądu II instancji) kobieta oznaczyła wartość przedmiotu zaskarżenia na 18 tys. zł. Kryterium była wysokość świadczenia – w tym wypadku zasiłku macierzyńskiego – które otrzymywałaby w przypadku ustalenia, że podlega ubezpieczeniu.
Sąd apelacyjny zakwestionował jednak zadeklarowaną sumę. Ustalił ją na 130,62 zł (czyli sumę składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonej za sporny okres). Spowodowało to, że skarga stała się w tej sprawie niedopuszczalna, ponieważ wartość przedmiotu zaskarżenia okazała się niższa niż 10 tys. zł (art. 3982 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego). Z tego też powodu sąd odrzucił skargę kasacyjną.
Ubezpieczona złożyła zażalenie na to postanowienie do Sądu Najwyższego oraz zasugerowała, by SN rozstrzygnął, jak należy określać wartość przedmiotu sporu (zaskarżenia) w takich sprawach.
W najnowszej uchwale skład siedmiu sędziów SN uznał, że w sprawie z odwołania od decyzji ZUS o niepodleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wartość przedmiotu zaskarżenia jest ustalana jako suma świadczeń z ubezpieczenia chorobowego za sporny okres, nie więcej niż za rok. Sędzia sprawozdawca Katarzyna Gonera zwróciła jednak uwagę, że nie jest to reguła, która obejmuje wszystkie przypadki.
W ustnych motywach rozstrzygnięcia wskazała, że sprawy o ustalenie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu mogą mieć różny charakter. – Sposób liczenia wartości przedmiotu sporu musi być dostosowany do tego, o co w konkretnej sprawie chodzi – wyjaśniła sędzia sprawozdawca.
Oznacza to, że postępowania toczące się przed sądem, w których pojawia się problem z wyliczeniem, można podzielić zasadniczo na dwie grupy. W pierwszej znajdują się sprawy, w których decyzja ZUS (wbrew płatnikowi) prowadzi do realizacji obowiązku składkowego. Innymi słowy istotą sporu jest to, czy ubezpieczony powinien płacić należności na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, czy też nie.
– W takich sprawach wartość przedmiotu zaskarżenia będzie odnoszona do wysokości składek – wyjaśniła sędzia Gonera.
Druga grupa spraw to te, w których ubezpieczony domaga się stwierdzenia istnienia obowiązku ubezpieczenia (wbrew ZUS) i jego interes prawny sprowadza się do otrzymania zasiłku.
– Wartość przedmiotu zaskarżenia powinna wtedy odnosić się do świadczeń – wyjaśniła sędzia sprawozdawca.
Tak też było w sprawie, na kanwie której zapadło rozstrzygnięcie. ©℗
ORZECZNICTWO
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z 20 stycznia 2021 r. sygn. akt III UZP 8/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
