Korzystanie z oszczędności zgromadzonych w PPK nie musi wiązać się z zapłatą tzw. podatku Belki. Wystarczy tylko przestrzegać kilku zasad.

Oszczędności w PPK co do zasady nie są opodatkowane. Ustawa o PPK wskazuje jednak sytuacje, w których tzw. podatek Belki, czyli 19% podatek od zysków kapitałowych trzeba zapłacić. To jedyny podatek, jaki uczestnik PPK może zapłacić przy wypłacie środków zgromadzonych na rachunku PPK (oszczędności PPK nie podlegają opodatkowaniu PIT według skali podatkowej, a w przypadku dziedziczenia nie pobiera się od nich podatku od spadków i darowizn). Kiedy zatem zapłacimy podatek Belki? Zależy to przede wszystkim od czasu i sposobu wypłaty oszczędności.

Wypłata przed 60. rokiem życia

Podstawowym celem oszczędzania w PPK jest gromadzenie środków na okres po zakończeniu aktywności zawodowej. Środki zgromadzone na rachunku PPK można jednak wypłacić w każdej chwili, także przed ukończeniem 60 lat. Decydując się na wcześniejsze korzystanie z oszczędności, uczestnik PPK musi jednak liczyć z tym, że otrzyma je z pewnymi pomniejszeniami (m.in. od zysku wypracowanego przez część zgromadzonych na rachunku i przekazywanych mu oszczędności zapłaci podatek Belki).

W razie wycofania przez uczestnika PPK środków przed 60. rokiem życia, czyli - jak nazywa to ustawa o PPK – dokonania zwrotu, uczestnik PPK otrzymuje w całości środki pochodzące ze sfinansowanych przez niego wpłat do PPK oraz 70% środków z wpłat sfinansowanych przez jego pracodawcę, po pomniejszeniu o 19% zryczałtowany podatek dochodowy (podatek Belki), który naliczany jest od zysków wypracowanych przez tę część środków. Dochodem podlegającym opodatkowaniu jest bowiem kwota zwrotu z odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych, pomniejszona o wydatki na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa lub wpłaty na umorzone jednostki rozrachunkowe, z których dokonano zwrotu. Podatek pobierany jest przez instytucję finansową.

Trzeba też pamiętać, że potrącone przez instytucje finansową 30% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę trafi na rachunek wskazany przez ZUS. Informacja o tej kwocie jest ewidencjonowana na koncie uczestnika PPK w ZUS jako jego składka na ubezpieczenie emerytalne, podwyższając w ten sposób jego kapitał emerytalny. Środki pochodzące z dopłat od państwa są zwracane w całości do Funduszu Pracy.

Wkład własny, poważne zachorowanie

Przewidziano jednak dwie szczególne sytuacje umożliwiające wypłatę środków z PPK przed 60. rokiem życia bez obowiązku zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego. Tak jest w przypadku wypłaty do 25% środków (bez obowiązku zwrotu tych środków na rachunek PPK) w razie poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka. A także w przypadku wypłaty do 100% środków z rachunku PPK na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego np. na zakup mieszkania, jeśli zostaną one - w terminie określonym w umowie z instytucją finansową - zwrócone na rachunek PPK. Oznacza to, że jeśli uczestnik PPK zwróci na swój rachunek wypłaconą na wkład własny kwotę w terminie, żadnego podatku nie zapłaci. Jeśli jednak nie odda całości wypłaconych na cele mieszkaniowe środków, będzie musiał zapłacić 19% zryczałtowany podatek dochodowy (tzw. podatek Belki) od zysków kapitałowych przypadających na tę niezwróconą kwotę.

Uczestnik PPK nie płaci podatku Belki przy wypłacie transferowej - jest to operacja przekazania środków na inny rachunek PPK tego uczestnika. [koniec ważne]

Wypłata po 60. roku życia

Jeśli chodzi o wypłatę oszczędności po ukończeniu 60 lat, to wariant ich wypłaty - jaki wybierze uczestnik PPK - przesądza o tym, czy od wypłacanych pieniędzy będzie musiał zapłacić podatek od zysków kapitałowych, czy też nie.

Jeśli uczestnik PPK, który skończył 60 lat, zdecyduje się wypłacić całe swoje oszczędności jednorazowo, to od 75% środków będzie musiał zapłacić 19% podatek od zysków kapitałowych. Jeśli zdecyduje się na wypłatę jednorazowo 25% zgromadzonych środków, a resztę (czyli 75% środków) w co najmniej 120 miesięcznych ratach (10 lat) - nie zapłaci tego podatku. Podobnie będzie, gdy zdecyduje się całość zgromadzonych oszczędności wypłacać w co najmniej 120 miesięcznych ratach.

Decyzja uczestnika PPK, aby zgromadzone środki wypłacić w mniejszej liczbie rat niż 120, będzie wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki). Należy także pamiętać, że - jeśli okazałoby się, że wysokość pierwszej raty będzie niższa niż 50 zł - to środki zapisane na rachunku PPK uczestnika zostaną wypłacone mu jednorazowo. W takim przypadku pracownik będzie zmuszony zapłacić podatek od zysków kapitałowych. Również tylko od 75% zgromadzonych środków.

Wypłata środków z PPK po ukończeniu przez uczestnika 60. roku życia nie wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od zysków kapitałowych także w przypadku wypłaty środków:

- w co najmniej 120 miesięcznych ratach w formie świadczenia małżeńskiego,

- przetransferowanych z PPK na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej lub rachunek terminowej lokaty w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, przy czym, jeśli wypłata z lokaty będzie realizowana w wyniku likwidacji rachunku tej lokaty albo nastąpi zmiana umowy tego rachunku, zysk będzie podlegać opodatkowaniu,

- w formie świadczenia dożywotniego lub okresowego środków przetransferowanych z PPK do zakładu ubezpieczeń.

Ważne: Zapamiętaj, że:
- 25 proc. środków - bez względu na przyjęty wariant wypłaty – zawsze jest zwolniona z podatku Belki,
- w sytuacjach, gdy uczestnik PPK zobowiązany jest do zapłaty podatku Belki – podatek naliczany jest tylko od wypracowanych zysków kapitałowych. [koniec ważne]

Wypłata środków po zmarłym uczestniku PPK

W razie śmierci uczestnika PPK, środki zgromadzone na jego rachunku PPK są przekazywane małżonkowi zmarłego uczestnika (dotyczy to połowy środków z rachunku PPK, w zakresie, w jakim stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej), a pozostałe środki – tzw. osobom uprawnionym (np. osobom wskazanym przez uczestnika PPK instytucji finansowej bądź jego spadkobiercom – nieco inaczej jest w przypadku prowadzenia rachunku PPK przez zakład ubezpieczeń). Osoby uprawnione do środków zmarłego uczestnika PPK, którym przekazano te środki (w formie wypłaty transferowej do PPK, IKE lub PPE albo zwrotu), nie płacą podatku dochodowego ani podatku od spadków i darowizn.

Skutki rozwodu

W razie rozwodu i podziału majątku wspólnego, środki zgromadzone na rachunku PPK przypadające byłemu małżonkowi uczestnika są przekazywane temu byłemu małżonkowi w formie wypłaty transferowej albo zwrotu. Wypłata transferowa nie rodzi obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Taki obowiązek istnieje natomiast zasadniczo w przypadku zwrotu. Podatku w razie zwrotu nie zapłaci były małżonek, który ma już co najmniej 60 lat albo prawo do emerytury.

Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.

Małgorzata Jankowska, ekspert PFR Portal PPK