Nasza pracownica kilka lat temu przeszła szkolenie na koszt pracodawcy. Do września tego roku obowiązuje ją umowa lojalnościowa, jednak w tym czasie praktycznie nie wykonywała pracy, bo przebywała na zwolnieniu lekarskim, a następnie urlopie macierzyńskim i wychowawczym. Czy wobec tego możemy uznać, że umowa lojalnościowa uległa przedłużeniu o okres niewykonywania dla nas pracy? Jeśli nie, to taka umowa nie miała dla nas w zasadzie żadnego znaczenia, bo i tak nie skorzystaliśmy z umiejętności nabytych przez pracownicę na szkoleniu.

Nie, okres obowiązywania takiej umowy nie ulega przedłużeniu. Wynika to z konstrukcji przepisów kodeksu pracy. Zacznijmy jednak od początku. Otóż zgodnie z art. 1033 kodeksu pracy (dalej: k.p.) pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie. W związku z tym, że pracodawca ponosi koszt dokształcania się pracownika, może z nim zawrzeć umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Przy czym należy pamiętać, że postanowienia takiej umowy nie mogą być mniej korzystne niż zasady określone w art. 1035 k.p. Zgodnie z nim pracownik jest zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na dodatkowe szkolenia w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu tego szkolenia, jeśli będą miały miejsce następujące okoliczności:
  • pracownik bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji;
  • pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, ale nie dłuższym niż 3 lata;
  • pracownik w powyższym okresie rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy;
  • pracownik w powyższym okresie rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 lub art. 943 k.p., mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach.
Z omawianych przepisów wynika maksymalny okres, na jaki może być zawarta umowa lojalnościowa – nie dłużej niż na trzy lata. Nie wynika z nich jednak, aby okres ten ulegał automatycznemu przedłużeniu, np. z uwagi na urlop macierzyński, wychowawczy lub wypoczynkowy. Ponadto z przytoczonego wyżej art. 1035 k.p. wynika, że okres trzech lat należy rozumieć jako trzy lata kalendarzowe, a nie trzy lata wykonywania pracy u danego pracodawcy. Nie można więc uznać, że pracownica korzystając ze swoich uprawnień rodzicielskich, a wcześniej prawa do zasiłku chorobowego, pozbawiła firmę prawa do „korzystania” z jej wiedzy zdobytej na szkoleniu. Firma z wiedzy tej może skorzystać po powrocie pracownicy, jednak nie będzie ona już od września związana umową lojalnościową. A to oznacza, że może rozwiązać umowę o pracę bez konsekwencji finansowych, a pracodawca nie może domagać się od niej zwrotu kosztu szkolenia.
Podstawa prawna
art. 1031 i art. 1033–1035 ustawy z 26 czewca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)