ZUS przeprowadza w naszej firmie kontrolę. W jej trakcie zmienił się jeden z kontrolerów. Czy ma to wpływ na długość całego postępowania? Czy można złożyć sprzeciw?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy odwołać się do prawa przedsiębiorców. Zgodnie z przepisami tej ustawy procedura czynności kontrolnych jest sformalizowana. Ustawodawca wyszczególnił w jej ramach zarówno prawa, jak i obowiązki organów kontrolujących, do których zalicza się także ZUS.
Przypomnieć należy, że czynności kontrolne mogą być wykonywane przez pracowników organu kontroli po okazaniu przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania takich czynności oraz po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, chyba że odrębne przepisy przewidują możliwość podjęcia kontroli po okazaniu legitymacji. Dokument upoważnienia zawiera ściśle oznaczone elementy, które zostały wymienione w art. 49 ust. 7 prawa przedsiębiorców. Upoważnienie to zawiera m.in. imię i nazwisko pracownika organu kontroli oraz numer jego legitymacji służbowej. Jeśli dokument nie spełnia tych wymagań, to nie stanowi podstawy do przeprowadzenia kontroli.
Odrębne upoważnienie
Istotnym elementem upoważnienia jest oznaczenie pracownika, który kontroli dokonuje. Ustawodawca nie zabrania przeprowadzania zmian wśród osób kontrolujących, jednak w sposób pośredni wprowadził w tym zakresie pewne ograniczenia. Jak wskazano w art. 49 ust. 6 prawa przedsiębiorców, zmiana osób upoważnionych do przeprowadzenia kontroli, zakresu przedmiotowego kontroli oraz miejsca wykonywania czynności kontrolnych wymaga każdorazowo wydania odrębnego upoważnienia. Zmiany te nie mogą prowadzić do wydłużenia przewidywanego wcześniej terminu zakończenia kontroli. Z tak sformułowanych przepisów wynikają pewne wnioski. Po pierwsze, zmiana osób upoważnionych do przeprowadzenia kontroli wymaga wydania dla nich odrębnego upoważnienia. Po drugie, zmiana ta nie może wpływać na przewidywany termin zakończenia kontroli, który pierwotnie został już określony przez organ kontrolujący.
Prawo do sprzeciwu
Przedsiębiorcy przysługuje prawo złożenia sprzeciwu wobec tych czynności, co wynika z art. 59 ust. 1 prawa przedsiębiorców, gdzie postanowiono, że przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organ kontroli czynności z naruszeniem art. 48, art. 49, art. 50 ust. 1 i 5, art. 51 ust. 1, art. 54 ust. 1, art. 55 ust. 1 i 2 oraz art. 58. Sprzeciw wymaga uzasadnienia.
ZUS może więc zmienić skład osobowy przeprowadzający kontrolę u przedsiębiorcy. Zmiany te muszą jednak nastąpić z uwzględnieniem wymogów prawa przedsiębiorców. Nowy kontroler musi dysponować odrębnym upoważnieniem, a zmiana ta nie może wpływać na przewidywany termin zakończenia kontroli. Jeśli te warunki formalne zostaną spełnione, to nie ma podstaw do kwestionowania działań ZUS, w tym brak podstaw do wniesienia sprzeciwu wobec takich czynności organu kontrolującego. ©℗
Podstawa prawna
• art. 48, art. 49, art. 50 ust. 1 i 5, art. 51 ust. 1, art. 54 ust. 1, art. 55 ust. 1 i 2, art. 58, art. 59 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. ‒ Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162)
