Przewoźnicy wypłacą ryczałty kierowcom, którzy w trakcie przejazdów zagranicznych spali w kabinach – zdecydował SN. To pogrąży branżę
Sąd Najwyższy uznał, że udostępnienie miejsca do spania w ciężarówkach nie jest równoznaczne z zapewnieniem bezpłatnego noclegu. Firma powinna więc pokryć koszty zakwaterowania kierowcy w hotelu (ograniczone limitem obowiązującym w danym państwie, np. we Niemczech 150 euro), a jeśli nie przedstawi rachunku za taki nocleg – wypłacić mu ryczałt (w wysokości 25 proc. limitu, a więc np. w Niemczech 37,5 euro). Uchwałę w tej sprawie podjęto w siedmioosobowym składzie, co przesądza o stosowaniu takiej interpretacji w praktyce.

Bliski koniec

Decyzja SN to cios dla firm transportowych. Po uchwale przybędzie jeszcze spraw o wypłatę należności.
– Do sądów trafiły tysiące pozwów od kierowców o wypłatę ryczałtów, które opiewają na kwoty kilkudziesięciu tysięcy zł. Dla przykładu łączna wysokość roszczeń w przypadku jednej z firm wynosi około 5 mln zł, czyli tyle, ile wynoszą jej obroty – mówi Joanna Jasiewicz, adwokat z kancelarii Gide Loyrette Nouel, pełnomocniczka pracodawcy w postępowaniu przed SN.
Jej zdaniem część przewoźników upadnie. Podobnie uważają inni eksperci.
– Upadkiem zagrożone są przede wszystkim małe, często rodzinne firmy transportowe – stwierdza Piotr Mikiel, zastępca dyrektora departamentu transportu Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych.
Podkreśla, że branża transportowa w Polsce przestanie być konkurencyjna. W większości innych państw unijnych przepisy dopuszczają bowiem nocleg w kabinach samochodu bez konieczności finansowej rekompensaty.
– Kierowcy transportu międzynarodowego, którzy są przecież dobrze wynagradzani, bo zarabiają około 6–7 tys. zł netto, otrzymają teraz dodatkowy składnik pensji w wysokości około 2,5 tys. zł – dodaje Joanna Jasiewicz.
Według niej nadal będą oni spać w kabinach (obecnie tak robi zdecydowana większość). Nie przedstawią rachunku za hotel (wtedy ponieśliby rzeczywisty koszt noclegu), więc pracodawca będzie musiał wypłacać im ryczałt.
ZUS chce składek od zleceń
ZUS chce składek od zleceń

Zobacz również

Co orzekł sąd

W uchwale przedstawionej w odpowiedzi na zagadnienie prawne, SN podkreślił, że na podstawie nowelizacji ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1155 ze zm.) od 3 kwietnia 2010 r. wprowadzono do niej definicję podróży służbowej kierowcy. Ustawodawca nie rozróżnił jednocześnie uprawnień tej grupy zawodowej w stosunku do innych pracowników.
A to oznacza, że przysługują im takie same uprawnienia związane z delegacją przewidziane m.in. w kodeksie pracy i rozporządzeniu z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. poz. 167).
Firma ma więc m.in. pokryć koszty noclegu pracownika, a jeśli ten nie przedstawi rachunku za usługę hotelarską, wypłacić mu ryczałt.
SN wskazał, że ostatnie z wymienionych świadczeń należy się kierowcy niezależnie od tego, czy faktycznie poniósł koszty związane z przenocowaniem, czy też nie. Istotą świadczenia w postaci ryczałtu jest bowiem jego oderwanie od rzeczywiście poniesionych wydatków.
Sędziowie podkreślili także, że w omawianym zakresie nie należy utożsamiać pojęcia noclegu (stosowanego w rozporządzeniu dotyczącym podróży służbowej) i miejsca do spania w kabinie (jest zawarte m.in. w ustawie o czasie pracy kierowców w kontekście odpoczynku od prowadzenia pojazdów).
To pierwsze ma szersze znacznie, obejmujące w praktyce usługę hotelarską. Nieadekwatne jest także powoływanie się na zwrot „miejsce do spania”, który zawarto w rozporządzeniu nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz.U UE L z 2006 r. 102). Te przepisy dotyczą bowiem warunków wykonywania obowiązków przez kierowców, ale nie mają zastosowania do regulacji dotyczących wynagrodzenia.
Nocleg jest pojęciem szerszym niż miejsce do spania – stwierdził sąd
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2014 r., sygn. akt II PZP 1/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia