W przypadku kobiety prowadzącej działalność gospodarczą nie ma oczywiście mowy o prawie do urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego – urlop taki przysługuje bowiem jedynie osobom zatrudnionym (a nie samozatrudnionym). Inaczej jest jednak z prawem do zasiłku macierzyńskiego, przysługującego w okresach uznanych wedle Kodeksu Pracy jako urlopy macierzyńskie – takie prawo 

Zasiłek macierzyński przysługuje matkom, które przed urodzeniem dziecka lub przyjęciem go na wychowanie opłacały ubezpieczenie chorobowe, które w przypadku przedsiębiorców jest dobrowolne. W 2014 r. maksymalna podstawa wymiaru od którego obliczana jest składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wynosi 9365 zł miesięcznie (podstawa ta nie może przekraczać miesięcznie 250 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe) – a minimalna: 2247,60 zł (60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe). Składka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 2,45 proc. podstawy wymiaru więc przedsiębiorca, który zdecyduje się ją opłacać musi miesięcznie odprowadzać na konto ZUS – w zależności od wysokości podstawy - od 55 do  229 złotych.

Zasiłek macierzyński przysługuje również prowadzącej działalność gospodarczą kobiecie, która przyjmuje dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej lub która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła o sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka. Nie dotyczy to zawodowej rodziny zastępczej.

Zasiłek - ale jak wysoki?

Zasiłek wynosi 100 proc. podstawy wymiaru (przypomnijmy – od 2247,60 zł do 9365 zł) za okresy tzw. podstawowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Jeśli kobieta zdecyduje się także na wykorzystanie urlopu rodzicielskiego, ZUS naliczy na czas tego drugiego urlopu zasiłek w wysokości 60 proc. podstawy wymiaru. Matka może także wnioskować o zasiłek macierzyński, który wyniesie 80 proc. podstawy wymiaru za okres podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego – w takim przypadku na urlopie rodzicielskim zasiłek będzie wynosił także 80 proc. (w tym jednak przypadku należy złożyć wniosek do ZUS w ciągu 14 dni po porodzie).

Za podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego uważa się przeciętny miesięczny przychód osiągnięty w okresie dwunastu miesięcy przed powstaniem prawa do zasiłku. Jest to przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe.

Zasiłek po 30 dniach

Aby otrzymać zasiłek trzeba dostarczyć do ZUS-u wniosek oraz zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu (za okres przed porodem) lub skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub jego kopię (za okres od dnia porodu), a także zaświadczenie płatnika składek. Jeśli kobieta będzie chciała uzyskiwać zasiłek także po okresie podstawowego urlopu macierzyńskiego, a zatem w okresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz w okresie urlopu rodzicielskiego, przed datą ich rozpoczęcia musi ponownie złożyć wszystkie wymienione wyżej dokumenty. W przypadku ubiegania się o zasiłek w trakcie okresu odpowiadającego urlopowi rodzicielskiemu trzeba dodatkowo złożyć oświadczenie, że drugi rodzic nie będzie korzystał z zasiłku rodzicielskiego lub – jeśli będzie korzystać – przez jaki czas zamierza to robić.

Wypłata zasiłku macierzyńskiego rozpocznie się w ciągu 30 dni od złożenia ostatniego wymaganego dokumentu. Jeśli przedsiębiorca opłaca składki na ubezpieczenie chorobowe, termin ten będzie liczony od opłacenia składki.

Zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego i okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego jest wypłacany przez:

20 tygodni - w razie urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka;
31 tygodni - w razie urodzenia przy jednym porodzie lub jednoczesnego przyjęcia na wychowanie dwojga dzieci;
33 tygodni - w razie urodzenia przy jednym porodzie lub jednoczesnego przyjęcia na wychowanie trojga dzieci;
35 tygodni - w razie urodzenia przy jednym porodzie lub jednoczesnego przyjęcia na wychowanie czworga dzieci;
37 tygodni - w razie urodzenia przy jednym porodzie lub jednoczesnego przyjęcia na wychowanie  pięciorga i więcej dzieci;
Zasiłek za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego jest wypłacany przez:
6 tygodni - w razie urodzenia albo przyjęcia na wychowanie jednego dziecka;
8 tygodni - w razie urodzenia przy jednym porodzie lub jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka;
3 tygodni - w razie korzystania z uprawnień do minimalnego wymiaru urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego;
Zasiłek za okres urlopu rodzicielskiego jest wypłacany przez:
26 tygodni.

Katarzyna Miazek, Tax Care