Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Jaka będzie jego wysokość w 2021 r.? Kto może je otrzymać?

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne

Jak już zostało wspomniane świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą, która legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Osobami uprawnionymi do otrzymania świadczenia są:

  • matka albo ojciec;
  • opiekun faktyczny dziecka;
  • osoba, będąca rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
  • inna osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności). Osobom innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1) rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3) nie ma osób takich jak opiekun faktyczny dziecka lub rodzina zastępca spokrewniona lub legitymują się one orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zgodnie art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej (jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia).

Jednakże należy mieć na uwadze treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. (sygn. akt K 38/13), w którym stwierdził on niekonstytucyjność powyższego przepisu w zakresie, w jakim różnicuje on prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności. Pomimo upływu lat orzeczenie to nie zostało zrealizowane przez ustawodawcę i przepis wciąż istnieje w postaci sprzecznej z ustawą zasadniczą.

W związku z powyższym (pisaliśmy o tym tutaj >>>>) opiekunowie postanowili wziąć sprawy w swoje ręce. „W tym celu osoby te odwołują się od decyzji odmawiającej pomocy finansowej i to otwiera im drogę do uzyskania wsparcia. Samorządowe kolegia odwoławcze (SKO) oraz wojewódzkie sądy administracyjne (WSA) stosują bowiem wprost wyrok trybunału i orzekają na korzyść opiekunów.”

Komu nie przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego?

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę:

  • ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego;
Ważne: Również tutaj trzeba zaznaczyć, iż powyższy przepis został przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 26 czerwca 2019 r. (sygn. akt SK 2/17) uznany częściowo za niezgodny z Konstytucją. TK wskazał, że wymieniony przepis traci moc w zakresie, w jakim stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, że osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Po wejściu w życie orzeczenia (9 stycznia br.) taki opiekun po złożeniu w ośrodku pomocy społecznej wniosku o świadczenie pielęgnacyjne powinien więc otrzymać decyzję pozytywną. Okazuje się jednak, że część z nich ma kłopoty z uzyskaniem świadczenia, bo organy odwoławcze stawiają przed nimi dodatkowe wymagania, które nie wynikają z orzeczenia TK. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj >>>>
  • ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.

Ponadto, świadczenie nie zostanie przyznane, jeżeli osoba wymagająca opieki:

  • pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.

Kolejne przypadki, które uniemożliwiają otrzymanie pomocy, to sytuacje, gdy na osobę wymagającą opieki:

  • inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
  • jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna;
  • inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
  • Miasta postulują o zmiany w świadczeniu pielęgnacyjnym

Jaka wysokość świadczenia pielęgnacyjnego?

Kwota świadczenia pielęgnacyjnego co roku jest waloryzowana 1 stycznia. Wysokość świadczenia uzależniona jest od płacy minimalnej. Wskaźnikiem waloryzacji jest bowiem procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę w porównaniu do kwoty z ubiegłego roku. Tak ustaloną stawkę zaokrągla się w górę do pełnych złotych. Od 1 stycznia 2021 r. będzie on wynosić 1971 zł miesięcznie (obecnie 1830 zł).

Jak długo można pobierać świadczenie pielęgnacyjne?

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego zostaje ustalone na czas nieokreślony. Jeżeli jednak orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności zostało wydane na określony czas, wówczas świadczenie będzie przysługiwało do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa ważność orzeczenia.