Czym jest zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy to specjalny rodzaj świadczenia określonego w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, które jest wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli ubezpieczona osoba nie może podjąć się wykonywania swoich pracowniczych obowiązków, ponieważ musi sprawować opiekę nad:

• zdrowym dzieckiem do ukończenia lat 8 - w określonych sytuacjach,
• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
• chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności,
• innym chorym członkiem rodziny.

Ważne: Prawo do zasiłku opiekuńczego, w odróżnieniu od zasiłku chorobowego, przysługuje ubezpieczonym bez okresu wyczekiwania.

Istotnym jest, że zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko w razie sprawowania osobistej opieki. Nie można zatem tego obowiązku scedować na inną osobę, w tym innego członka rodziny.

Opieka nad dzieckiem do 8 lat

Sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem do lat 8 wymaga spełnienia dodatkowych przesłanek opisanych w ustawie. Wystąpią one w jednym z poniższych przypadków:

• nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z 4.02.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, lub dziennego opiekuna, sprawujących opiekę nad dzieckiem,
• porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
• pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.

Ponadto za dzieci, nad którymi sprawowana jest opieka, uważa się:

• dziecko ubezpieczonego,
• dziecko małżonka ubezpieczonego,
• dziecko przysposobione,
• dziecko obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Opieka nad dzieckiem chorym do 14 lat

Drugą sytuacją uprawniającą do skorzystania z zasiłku opiekuńczego jest sprawowanie opieki nad dzieckiem chorym w wieku do 14 lat. Konieczny jest do spełnienia tylko jeden warunek – by dziecko było chore.

Opieka nad dzieckiem chorym legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności

Ponadto orzeczenie to powinno zawierać wskazania:

• konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
• konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat.

Opieka nad innym chorym członkiem rodziny

Kolejną sytuacją uprawniającą do skorzystania z zasiłku opiekuńczego jest sprawowanie opieki nad chorym członkiem rodziny. Do kręgu tego zalicza się:

• małżonka,
• rodziców,
• rodzica dziecka,
• ojczyma,
• macochę,
• teściów,
• dziadków,
• wnuki,
• rodzeństwo,
• dzieci w wieku ponad 14 lat.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje w takiej sytuacji pod warunkiem, że osoby te pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Wysokość zasiłku

Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawa wymiaru zasiłku to przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacone za okres dwunastu miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy.

Okres zasiłkowy

• Okres przysługiwania zasiłku opiekuńczego został uzależniony od tego, nad kim ubezpieczony sprawuje opiekę. Zasiłek ten przysługuje maksymalnie:
  za 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka jest sprawowana nad zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat lub chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
• za 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad chorym, niepełnosprawnym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności,
• za 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka jest sprawowana nad innym chorym członkiem rodziny.

Kto go wypłaca?

Zasiłek opiekuńczy jest jednym ze świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego. W całości zasiłek opiekuńczy finansowany jest z funduszu ubezpieczeń społecznych, nawet gdy wypłaca go pracodawca.