Pracodawca zatrudniający młodocianych pracowników na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego może skorzystać z refundacji kosztów wynagrodzeń młodocianych pracowników oraz składek na ubezpieczenie społeczne.
Marian Najdychor komendant główny OHP / Dziennik Gazeta Prawna
Leszek Jaworski prawnik specjalizujący się w prawie administracyjnym / Dziennik Gazeta Prawna
Pracodawca zatrudniający młodocianych pracowników na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego może skorzystać z refundacji kosztów wynagrodzeń młodocianych pracowników oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Zadanie to zostało zlecone do realizacji Ochotniczym Hufcom Pracy przez ministra pracy i polityki społecznej na mocy ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 598, art. 12 ust.6). Zasady realizacji refundacji są szczegółowo regulowane rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 25 czerwca 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 865). Zadanie to jest realizowane przez 49 Centrów Edukacji i Pracy Młodzieży, 16 wojewódzkich komend OHP oraz Komendę Główną OHP.
Pracodawca, który chce się ubiegać o refundację, musi spełnić wiele warunków, m.in. musi posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe wymagane od instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz przygotowanie pedagogiczne. Refundacji mogą podlegać tylko umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego zawarte na czas nieokreślony z młodocianym pracownikiem. Pracodawca ma obowiązek złożyć deklarację o zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę na okres co najmniej 6 miesięcy każdego młodocianego, którego dotyczy wniosek o zawarcie umowy o refundację.
Młodocianemu, w okresie nauki zawodu, przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązujące od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski wysokości tego wynagrodzenia. Wynagrodzenie młodocianych jest zatem zmienne i wynosi odpowiednio: 4 proc. dla I klasy, 5 proc. dla II klasy lub 6 proc. dla III klasy w przypadku nauki zawodu i 4 proc. w przypadku całego okresu przyuczenia do wykonywania określonej pracy.
Poniżej staram się przybliżyć zasady i procedury udzielania formy wsparcia dla pracodawców, jaką jest refundacja. W podsumowaniu wskazuję również na najczęstsze błędy pracodawców popełniane przy ubieganiu się o refundację oraz przy jej rozliczaniu.
Podstawową formą działalności dydaktyczno-wychowawczej w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe jest praktyczna nauka zawodu. Jej celem jest przygotowanie uczniów publicznych szkół zasadniczych i średnich do sprawnego wykonywania wyuczonego fachu. Od września 2012 r. wdrażana jest reforma szkolnictwa zawodowego. Jej kluczowym celem jest zwiększenie jego skuteczności i efektywności oraz zharmonizowanie z rynkiem pracy. Realizacji tego celu służy m.in. współdziałanie szkolnictwa zawodowego z pracodawcami, które powinno być realizowane nie tylko na poziomie centralnym w ramach polityki oświatowej państwa, lecz także przede wszystkim na poziomie lokalnym jako bezpośrednia współpraca szkoły z firmami funkcjonującymi na lokalnym i regionalnym rynku pracy. Jedną z form tej współpracy powinno być organizowanie zajęć praktycznych dla uczniów u pracodawców, aby nauka zawodu przebiegała w rzeczywistych warunkach pracy, w kontakcie z nowoczesną technologią. Na ten aspekt w kontekście wysokiego bezrobocia wśród młodych ludzi zwróciła uwagę Komisja Europejska w 2013 r. W przypadku Polski zaleciła m.in. zwiększenie dostępności przyuczania do zawodu i uczenia się poprzez praktykę oraz zacieśnienie współpracy szkół i pracodawców. W dokumencie tym podkreślono, że państwa z ugruntowanymi systemami przyuczania do zawodu i rozbudowanymi możliwościami uczenia się poprzez praktykę osiągają lepsze wyniki w zakresie ułatwiania przejścia od edukacji do zatrudnienia i utrzymania niskiego poziomu bezrobocia osób młodych.
W celu zapewnienia uczniom i młodocianym pracownikom nabycia praktycznych umiejętności w rzeczywistych warunkach pracy przepisy przewidują zachęty finansowe dla przedsiębiorców. Tym, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia. Warunki otrzymania tej pomocy określa art. 70b ustawy o systemie oświaty. Wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika wynosi w przypadku nauki zawodu do 8081 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 36 miesięcy. Gdy jest to przyuczenie do wykonywania określonej pracy, dofinansowanie wynosi do 254 zł za każdy pełny miesiąc kształcenia.
W szkołach prowadzących kształcenie zawodowe sprawy dotyczące praktycznej nauki zawodu, która jest realizowana w formie zajęć praktycznych i praktyk zawodowych, reguluje rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. nr 244, poz. 1626). Regulacja ta określa w szczególności: warunki i tryb organizowania praktycznej nauki zawodu, zakres spraw, które powinny być uwzględnione w umowie zawartej między szkołą a podmiotem przyjmującym uczniów na realizację praktycznej nauki zawodu, kwalifikacje wymagane od osób prowadzących praktyczną naukę zawodu oraz prawa i obowiązki podmiotów zawierających umowę. Przewiduje ona także katalog refundacji, które przysługują pracodawcy.
Ministerstwo Edukacji Narodowej 17 czerwca 2015 r. przekazało do konsultacji społecznych projekt nowelizacji ww. rozporządzenia. Obecne jego brzmienie nie przesądza, w jakim typie szkoły ma być realizowana praktyczna nauka zawodu i w jakiej formie. Projekt noweli przewiduje natomiast przyporządkowanie każdej z form praktycznej nauki zawodu do określonego typu szkoły. Co więcej, określa on minimalną liczbę godzin, które muszą być – w danym rodzaju placówki – przeznaczone na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy. To tylko niektóre rozwiązania, które przewiduje projekt nowelizacji. Po zakończeniu procesu legislacyjnego znowelizowane rozporządzenie z 15 grudnia 2010 r. omówione zostanie w odrębnym komentarzu.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w dodatku Kadry i Płace komentowaliśmy ustawy:
● z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
● z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców
● z 13 marca 2006 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników
● z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
● z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
● z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
● z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
● z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy
● z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
● z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców)
● z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
● z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
● Komentowaliśmy też rozporządzenia dotyczące:
● należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej
● szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania
● szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop
● sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy
● zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika
● przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania
● wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac
● przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum, oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum
Wykaz skrótów
k.p. – ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 poz. 1502 ze zm.).
k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
u.s.o. – ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
u.f.p. – ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).
KN – ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
rozporządzenie RM – rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. nr 60, poz. 278 ze zm.).
rozporządzenie MEN – rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. nr 244, poz. 1626).
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w dotychczasowych wydaniach dgp na www.edgp.gazetaprawna.pl