Po zmianach grupa uprawnionych do pomocy została rozszerzona o rolników i osoby bezrobotne. Jednak ci drudzy z wsparcia za zajmowanie się niepełnosprawnym krewnym skorzystają dopiero za pół roku.
Czy będzie pomoc dla rodziców rolników?
Czytelniczka zajmuje się niepełnosprawnym dzieckiem. Ponieważ jej mąż prowadzi gospodarstwo rolne, jest zgłoszona przez niego do ubezpieczeń w KRUS. Ze względu na konieczność sprawowania całodziennej opieki nad chorym potomkiem nie wykonuje w gospodarstwie żadnych prac. Czy może otrzymać świadczenie pielęgnacyjne?
Co do zasady przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych nigdy nie zawierały przesłanki negatywnej, która wskazywałaby, że rolnicy i ich małżonkowie lub domownicy nie mogli otrzymywać świadczenia pielęgnacyjnego. Jednak ze względu na orzecznictwo sądów administracyjnych i uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał, że w przypadku rolników nie można mówić o rezygnacji z zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej, część takich rodziców miała problem z uzyskaniem wynoszącego obecnie 1 tys. zł świadczenia. Różne decyzje w tej sprawie były podejmowane przez ośrodki pomocy społecznej. Aby jednoznacznie przesądzić o prawie tej grupy rodziców do wsparcia, podczas przeprowadzonej w kwietniu nowelizacji wspomnianej ustawy wprowadzone zostały do niej dodatkowe rozwiązania odnoszące się bezpośrednio do rolników, ich małżonków oraz domowników. Zgodnie z nimi osoby te mogą otrzymać wsparcie, o ile zaprzestaną prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania w nich prac. Fakt ten powinien być potwierdzony oświadczeniem, które składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań i powinno być dołączone do dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku. Przepisy nie określają wzoru takiego pisma, dlatego gmina musi honorować je w formie złożonej przez rodzica, o ile zawiera wspomniany dopisek.
Podstawa prawna
Art. 17b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).
Czy uzyskam zasiłek za opiekę nad dorosłym krewnym
Matka pani Katarzyny otrzymała decyzję powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności o przyznaniu jej znacznego stopnia niepełnosprawności. Czy jej córka może ze względu na sprawowaną nad nią opiekę otrzymywać specjalny zasiłek opiekuńczy, skoro jej mąż jest właścicielem gospodarstwa rolnego?
Jeszcze do połowy maja posiadanie tytułu do ubezpieczenia społecznego wynikającego z innych przepisów, np. tych dotyczących rolników (a tym samym również ich małżonków i domowników), oznaczało, że nie mogli oni się ubiegać o specjalny zasiłek opiekuńczy. Ten przysługuje w wysokości 520 zł miesięcznie, gdy osoba obciążona obowiązkiem alimentacyjnym sprawuje opiekę nad krewnym, którego niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18 lat. Od 15 maja ta negatywna przesłanka została wykreślona, a rolnicy, ich małżonkowie i domownicy muszą tak jak w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego dołączyć do wniosku oświadczenie o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim.
Podstawa prawna
Art. 17b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).
Czy gmina zweryfikuje oświadczenie
Czytelnik zajmuje się niepełnosprawnymi rodzicami. Zamierza złożyć wniosek o specjalny zasiłek opiekuńczy. Dowiedział się, że musi dołączyć do niego oświadczenie o zaprzestaniu wykonywania prac w gospodarstwie rolnym. Czy ośrodek pomocy społecznej będzie to sprawdzał?
Jak wyjaśnia Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych nie określają definicji zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracowania w nim. Nie odsyłają też w tym zakresie do innych aktów prawnych. Dlatego dla organów przyznających zarówno świadczenie pielęgnacyjne, jak i specjalny zasiłek opiekuńczy wiążące jest oświadczenie składane w tej sprawie przez członków rodzin pod rygorem odpowiedzialności karnej. Nie ma innej drogi dowodowej niż wspomniany dokument. Gmina sprawdzi natomiast, czy osoby te sprawują faktyczną opiekę nad niepełnosprawnym krewnym poprzez wywiad środowiskowy przeprowadzany przez pracownika socjalnego. W przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego jest on obowiązkowy przed wydaniem decyzji i w trakcie pobierania tej formy pomocy (jest powtarzany co sześć miesięcy). Jeżeli opiekun ubiega się o świadczenie pielęgnacyjne, to w obydwu wspomnianych sytuacjach rodzinny wywiad środowiskowy jest fakultatywny i zależny od uznania gminy.
Podstawa prawna
Art. 17b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).
Czy do wsparcia konieczna jest rezygnacja z pracy
Ojciec pani Anny, wymaga całodziennej opieki, po przebytym zawale. Córka zajmuje się nim na co dzień, ale oboje utrzymują się tylko z jego renty, ponieważ od 2009 r. jest bezrobotna. W kwietniu gmina odmówiła jej przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego ze względu na to, że nie zrezygnowała z pracy, po to, aby opiekować się niesamodzielnym rodzicem. Słyszała jednak, że przepisy zostały zmienione. Czy osoby bezrobotne są dalej wykluczone z możliwości uzyskiwania pomocy?
Ostatnia nowelizacja rozszerzyła krąg osób uprawnionych do specjalnego zasiłku opiekuńczego o te obciążone obowiązkiem alimentacyjnym, które nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Do tej pory konieczna była rezygnacja z jakiejkolwiek aktywności zawodowej. To oznacza, że gmina, rozpatrując wniosek o przyznanie tego świadczenia, nie będzie już dłużej sprawdzać, czy opiekun rzeczywiście zrezygnował z pracy, kiedy to nastąpiło oraz czy istnieje związek przyczynowoskutkowy oraz czasowy między tym wydarzeniem a powstaniem niepełnosprawności u krewnego. Konieczność wykazania takiego powiązania powodowała, że wiele osób, które nie mogły tego zrobić, bo od kilku lat są bezrobotne lub pracę straciły z powodu wygaśnięcia ich umowy o pracę, nie otrzymywały żadnego wsparcia za opiekę. Jednak podobnie jak możliwość uzyskania specjalnego zasiłku opiekuńczego przez małżonków zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2015 r., tak samo dopiero od tej daty niepodejmowanie pracy również przestanie być przesłanką negatywną. Opiekunowie muszą więc jeszcze poczekać ze składaniem wniosku o pomoc.
Podstawa prawna
Art. 17 pkt 2 lit. a i art. 26 ustawy z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. poz. 567).
Czy zmieni się kryterium dochodowe
Czytelniczka starała się o uzyskanie specjalnego zasiłku opiekuńczego. Gmina nie przyznała pomocy ze względu na przekroczenie progu dochodowego, od którego spełnienia zależy jej otrzymywanie. Czy wysokość tego kryterium będzie podwyższona?
Uzyskanie specjalnego zasiłku opiekuńczego jest uzależnione od kryterium dochodowego. W tym zakresie ostatnia nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych nic nie zmieniła. Progiem dochodowym jest ta sama kwota, która obowiązuje rodziców ubiegających o zasiłek na niepełnosprawne dziecko. Obecnie wynosi ona 623 zł. Jednak od 1 listopada br. kryterium zostanie podwyższone do 664 zł. To oznacza, że na tej zmianie będą mogły zyskać również osoby opiekujące się dorosłym niepełnosprawnym członkiem rodziny, które o niewielką kwotę przekraczają obowiązujące jeszcze do końca października kryterium. Czytelniczka może więc jeszcze raz złożyć wniosek i w sytuacji gdy dochody jej rodziny oraz rodziny osoby, nad którą sprawuje opiekę, będą się w nim mieścić, będzie mogła otrzymać specjalny zasiłek opiekuńczy. Zostanie on jej przyznany na czas trwania okresu zasiłkowego, który rozpoczyna się 1 listopada, a kończy 31 października następnego roku kalendarzowego.
Podstawa prawna
Art. 16a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. poz. 1456 ze zm.).
Czy jest możliwa pomoc dla małżonków
Pan Karol opiekuje się niepełnosprawną od trzech lat żoną. Ze względu na pogarszający się stan jej zdrowia musiał przed dwoma miesiącami zrezygnować z pracy. Czy w związku z tym może ubiegać się o specjalny zasiłek opiekuńczy?
Obowiązujące do tej pory przepisy wskazywały, że o specjalny zasiłek opiekuńczy mogą ubiegać się osoby obciążone alimentacją względem niepełnosprawnego członka rodziny. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym obowiązek alimentacji jest nałożony na krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Ponieważ nie są wśród nich wymieni wprost małżonkowie, część z nich miała problemy z uzyskaniem specjalnego zasiłku opiekuńczego, mimo że MPiPS wyjaśniało, że istnienie obowiązku alimentacyjnego między mężem i żoną jest w doktrynie prawa rodzinnego wywodzone z art. 27 kodeksu. Aby nie dochodziło do sytuacji, w których niektóre osoby otrzymują pomoc, a innym jest ona odmawiana, przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych zostały zmienione w ten sposób, że wskazują, że prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego mają osoby obciążone obowiązkiem alimentacyjnym oraz małżonkowie. Na skorzystanie z tej zmiany muszą oni jednak poczekać, ponieważ wejdzie w życie dopiero od 1 stycznia 2015 r.
Podstawa prawna
Art. 17 pkt 2 lit. a i art. 26 ustawy z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. poz. 567).
Czy będą opłacane składki na ubezpieczenie
Pani Barbara złożyła wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Dołączyła do niego oświadczenie potwierdzające, że nie wykonuje żadnych prac w gospodarstwie rolnym. Czy w sytuacji gdy gmina przyzna jej pomoc, będzie miała dalej opłacane składki na ubezpieczenie w KRUS?
Wszystkie osoby, które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne oraz specjalny zasiłek opiekuńczy, mają opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które finansuje budżet państwa, chyba że osoba podlega już obowiązkowi ubezpieczenia z innego tytułu. Tak jest w przypadku rolników, ich małżonków oraz domowników, za których składki opłaca KRUS. W tej sytuacji nie zostaną oni zgłoszeni do ZUS i będą podlegać ubezpieczeniu na dotychczasowych zasadach.
Podstawa prawna
Art. 16a i 17 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).