W marcu 9,8 mln osób otrzymujących świadczenia emerytalno-rentowe otrzyma wynoszącą 6,1 proc. podwyżkę. Przeciętna, wynosząca 1500 zł, emerytura z ZUS wzrośnie o prawie 100 zł brutto. Dzięki waloryzacji wzrosną kwoty minimalnych świadczeń i dodatki do emerytur i rent.
Prawie 10 mln osób otrzymujących świadczenia emerytalno-rentowe otrzyma w marcu podwyżkę w wysokości 6,1 proc. Będzie to dla nich druga podwyżka w tym roku. Oprócz waloryzacji już w styczniu otrzymali wyższe świadczenia netto. Stało się tak dzięki obniżce z 19 proc. do 18 proc. stawki podatku dochodowego.

Świadczenia rosną od stycznia

Na obniżce podatku dochodowego (PIT), która zaczęła obowiązywać od tego roku, skorzystały także, oprócz na przykład pracowników, osoby otrzymujące emerytury i renty. Od stycznia wzrosła wysokość wypłacanych im świadczeń. Przypomnijmy, że stawka podatku zmalała z 19 proc. do 18 proc. Ponadto do kwoty 85 528 zł (z 44 490 zł) wzrosła kwota dochodu, który podlega opodatkowaniu według pierwszej stawki.
Przeciętna emerytura wypłacana przez ZUS, która wynosi obecnie 1,5 tys. zł brutto, wzrosła od stycznia prawie o 12,5 zł. Osoba, która otrzymuje świadczenie w wysokości 2 tys. zł, zyskała dzięki obniżce prawie 17,5 zł. Z kolei ta, która otrzymuje najniższą emeryturę, rentę rodzinną czy rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (636,29 zł), otrzymała przelew wyższy prawie o 4 zł.

Kto otrzyma podwyżkę

Kolejna podwyżka, wynikająca z corocznej waloryzacji świadczeń, czeka świadczeniobiorców w marcu. Wysokość i częstotliwość podwyższania wszystkich świadczeń objętych waloryzacją zależy od tego, w jaki sposób są podwyższane emerytury i renty, które wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. To dlatego, że podwyższanie świadczeń innych grup zawodowych (np. funkcjonariuszy służb mundurowych) i innych świadczeniobiorców (np. osób otrzymujących renty socjalne czy zasiłki przedemerytalne) zależy od sposobu podwyższania świadczeń wypłacanych przez ZUS.
Marcowa podwyżka będzie więc dotyczyć emerytów i rencistów otrzymujących świadczenia z ZUS, tj.:
• 4,90 mln emerytów,
• 1,33 mln osób otrzymujących renty z tytułu niezdolności do pracy,
• 1,27 mln osób otrzymujących renty rodzinne,
Ponadto wzrosną też świadczenia:
• 242 tys. osób otrzymujących z ZUS renty socjalne,
• 184 tys. osób otrzymujących z ZUS zasiłki i świadczenia przedemerytalne,
• 1,49 mln osób otrzymujących emerytury i renty z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
• około 360 tys. świadczeniobiorców tzw. służb mundurowych, tj.:
- żołnierzy i ich rodzin, którzy pobierają świadczenia w wojskowym biurze emerytalnym Ministerstwa Obrony Narodowej,
- funkcjonariuszy i ich rodzin (między innymi funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej), którzy pobierają świadczenia z Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji,
- funkcjonariuszy służby więziennej i ich rodzin pobierających świadczenia w biurze emerytalnym służby więziennej podległemu Ministerstwu Sprawiedliwości.
W sumie podwyżki świadczeń w marcu otrzyma 9,77 mln osób.

Jaki mechanizm

Przepisy regulujące częstotliwość waloryzacji świadczeń przesądzają, że podwyżka odbywa się co roku w marcu. Podwyższane są wszystkie świadczenia należne ostatniego dnia lutego.
Skala podwyżki zależy od wysokości wskaźnika waloryzacji. A ten uwzględnia:
• wzrost cen z poprzedniego roku - chodzi o podawany co roku przez Główny Urząd Statystyczny średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług ogółem lub, jeśli jest wyższy, wskaźnik cen towarów i usług dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów,
• co najmniej 20 proc. realnego (po odliczeniu inflacji) wzrostu przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego roku,
• ewentualnie tzw. zwiększenie ponad 20 proc. wzrostu płac. To jest przedmiotem negocjacji w Komisji Trójstronnej. Rząd przedstawia Komisji w maju swoją propozycję zwiększenia na następny rok (nie mniej niż 20 proc. realnego wzrostu płac) i jeśli KT dojdzie do porozumienia (gwarancją jego zawarcia jest jednomyślność partnerów społecznych), to jej uchwała jest wiążąca dla rządu. Jeśli tak się nie stanie, rząd sam ogłasza wskaźnik waloryzacji, który nie może być niższy od zaproponowanego pierwotnie Komisji. Taki tryb negocjacji określiła niedawna nowelizacja ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.). Zaczęła obowiązywać 5 lutego tego roku. Przewidywała równocześnie, że w tym roku, ze względu na późne wejście w życie tych przepisów, negocjacje w sprawie tegorocznego wskaźnika waloryzacji miały się rozpocząć do 20 lutego. Wiadomo już, że rząd zaproponował w tym roku podwyżkę ponad inflację na poziomie 20 proc. Zgodzili się na to pracodawcy, a nie chciały zgodzić się związki. W efekcie wskaźnik zostanie ustalony na poziomie zaproponowanym przez rząd.

Podwyżka w 2009 roku

Tegoroczna podwyżka uwzględni więc inflację i 20 proc. wzrostu płac z 2008 roku. Wskaźnik zostanie obliczony na podstawie podanych przez Główny Urząd Statystyczny danych:
• 14 stycznia tego roku GUS podał, że średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw emerytów i rencistów w 2008 roku wyniósł 104,9 (wzrost o 4,9 proc.). Wskaźnik ten ogółem wyniósł 104,2. Ponieważ przepisy wskazują, że brany jest pod uwagę wyższy - będzie to 4,9 proc.
• 10 lutego GUS podał z kolei, że realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w 2008 roku w stosunku do 2007 roku wyniósł 6 proc.
Tegoroczny wskaźnik waloryzacji wyniesie więc 106,1 proc., co oznacza wzrost świadczeń o 6,1 proc. Wynika to z tego, że wskaźnik będzie stanowił sumę inflacji (4,9 proc.) oraz 20 proc. wzrostu płac (6 x 0,2 = 1,2).
Przez ten wskaźnik zostaną pomnożone wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe przysługujące ostatniego dnia lutego tego roku. Wyższe świadczenia świadczeniobiorcy otrzymają we własnych terminach płatności w marcu 2008 r. Na przykład w ZUS przypadają one, jeśli chodzi o emerytury ze starego systemu, na 1, 5, 10, 15, 20 oraz 25 dzień każdego miesiąca. Od lutego tego roku ZUS wypłaca też nowe świadczenia kapitałowe oraz emerytury mieszane. Są wypłacane szóstego dnia każdego miesiąca.
Podwyżka o 6,1 proc. spowoduje, że osoba otrzymująca z ZUS przeciętną emeryturę, wynoszącą 1,5 tys.s zł, zyska w marcu 91,5 zł brutto. Dla osoby otrzymującej 2 tys. zł brutto zysk ten wyniesie 122 zł brutto. Z kolei osoba otrzymująca najniższą emeryturę zyska 38,81 zł.

Wyższe dodatki

Waloryzacja emerytur i rent przesądza też o podwyżce tzw. świadczeń minimalnych i innych świadczeń wypłacanych przez ZUS.
Wzrosną więc (zostaną pomnożone przez wskaźnik waloryzacji) kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych. Są to:
• emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna - wzrosną z 636,29 zł do 675,10 zł,
• renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy - wzrośnie z 489,44 zł do 519,30 zł,
• renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa - wzrosną z 763,55 zł do 810,13 zł,
• renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową - wzrośnie z 587,33 zł do 623,16 zł.
Ponadto podniesione też zostaną dodatki do emerytur i rent oraz inne świadczenia. Są to m.in.:
• dodatek pielęgnacyjny i za tajne nauczanie - wzrośnie ze 163,15 zł miesięcznie do 173,10 zł,
• dodatek dla sierot zupełnych - wzrośnie z 306,65 zł miesięcznie do 325,36 zł,
• dodatek kombatancki i świadczenie w wysokości tego dodatku - wzrośnie ze 163,15 zł miesięcznie do 173,10 zł,
• świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR wynosi w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 8,18 zł (za jeden miesiąc) do 163,15 zł (za 20 miesięcy), a wyniesie od 8,68 zł do 173,10 zł.
Ważne!
Osoby otrzymujące wynikającą z waloryzacji podwyżkę powinny też otrzymać pisemną decyzję o waloryzacji. Nie trzeba składać żadnych wniosków o podwyższenie emerytury albo renty. Waloryzacja następuje z urzędu, czyli automatycznie
Podstawa prawna
• Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).