Czy dorosłe dziecko jest członkiem rodziny

Wychowujemy z mężem troje dzieci w wieku 12, 17 i 22 lata. Zamierzam składać wniosek o przyznanie zasiłków i dodatków na dwójkę z nich, bo najstarszy syn nie spełnia kryterium wieku do jego uzyskania. Czy będzie uwzględniony w składzie rodziny?

TAK

Ze względu na to, że prawo do zasiłku rodzinnego oraz przysługujących do niego dodatków jest uzależnione od wysokości dochodów członków rodziny, które są potem dzielone przez liczbę osób wchodzących w jej skład, istotne jest ustalenie, kto do niej należy. Definicję rodziny zawierają przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych i zalicza się do niej: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka (jest nim osoba, która sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem i wystąpiła do sądu o jego przysposobienie) oraz pozostających na ich utrzymaniu potomków do momentu ukończenia przez nich 25 lat (chodzi tu zarówno o dzieci własne, małżonka oraz przysposobione). To oznacza, że wprawdzie czytelniczka nie otrzyma zasiłku na mające 22 lata dziecko – bo jest wypłacany do 21. roku życia, jeśli się uczy – ale może go podać do składu rodziny, dzięki czemu będzie ona liczyć pięć osób. Natomiast starsze dzieci mogą być traktowane jako członkowie rodziny, jeśli mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności i jest na nie przyznane świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna.

Podstawa prawna

Art. 3 pkt 16 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.).

Czy córka z własnym dzieckiem należy do rodziny

Pan Karol i jego żona mają dwie córki w wieku 16 i 19 lat. Starsza z nich urodziła w sierpniu synka, ale nie wyszła za mąż za jego ojca. Co więcej, nie uczestniczy on w ogóle w jego wychowaniu, a córka oraz wnuk mieszkają i pozostają na utrzymaniu rodziców. Czy czytelnik starając się o zasiłek rodzinny na młodszą córkę może starszą i jej dziecko zaliczyć do rodziny?

NIE

Oprócz osób, które należą do rodziny, przepisy wymieniają też te niewchodzące w jej skład. Wśród nich jest dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego, potomek, który zawarł związek małżeński oraz pełnoletnie dziecko, które ma własnego syna lub córkę. Skutkuje to tym, że 19-letnia córka czytelnika nie będzie traktowana jako członek rodziny, podobnie jak i jej narodzony niedawno synek, gdy będzie się ubiegał o zasiłek na córkę w wieku 16 lat. Młoda matka może natomiast starać się o zasiłek na swoje dziecko i wtedy jej rodzice oraz młodsza siostra nie będą zaliczani do składu jej rodziny (otrzyma go, o ile ma przyznane na dziecko alimenty od jego ojca).

Podstawa prawna

Art. 3 pkt 16 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.).

Czy małżonek jest zawsze w składzie rodziny

Pani Wiktoria wyszła powtórnie za mąż. Z obecnym mężem nie ma dzieci, ale wychowują wspólnie dwójkę, których ojcem jest jej były mąż. Czy starając się o zasiłki rodzinne powinna podać drugiego męża we wniosku jako członka rodziny?

TAK

W związku z tym, że ustawowa definicja rodziny wymienia jako jej członków małżonków, trzeba ich uwzględnić w jej składzie i nie ma znaczenia to, że nie są rodzicami dzieci, na które składany jest wniosek o zasiłek. Ponadto trzeba pamiętać, że dochody męża lub żony będą wliczane do kryterium dochodowego. Dzieje się tak nawet wtedy, gdy w 2015 r. – a właśnie dochody z tego roku są brane pod uwagę przy staraniu się o świadczenia na rozpoczynający się w listopadzie okres zasiłkowy – osoba ta mogła jeszcze nie być w związku małżeńskim. Zaliczanie małżonka do składu rodziny ma też konsekwencje wówczas, gdy np. rodzice będący w związku małżeńskim rozstali się, nie mieszkają razem i nie wychowują wspólnie dzieci, ale nie został orzeczony w stosunku do nich rozwód. W takim przypadku, gdy matka dzieci stara się o zasiłki na nie, to i tak musi podać jako członka rodziny męża oraz wskazać jego dochody.

Podstawa prawna

Art. 3 pkt 16 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.).

Czy partner będący ojcem należy do rodziny

Czytelniczka ma trójkę dzieci. Z ojcem dwójki starszych rozwiodła się, natomiast z ojcem najmłodszego nie zawarła małżeństwa, ale razem z nim mieszka i wspólnie wychowują wszystkie dzieci. Czy mężczyzna będzie wliczany do składu rodziny?

TAK

Jeśli rodzice wychowują wspólnie chociaż jedno dziecko, to tworzą rodzinę, bez względu na to czy są małżeństwem, czy nie. Skład rodziny będzie więc w tym przypadku liczył pięć osób, a dochody partnera zostaną uwzględnione przy sprawdzaniu, czy spełnione jest kryterium dochodowe do przyznania zasiłków na wszystkie dzieci. Gdyby jednak matka nie miała rozwodu z ojcem dwójki starszych dzieci, to musiałaby go wymienić w składzie rodziny, a jego dochody byłyby wliczane do kryterium przy ustalaniu uprawnień do zasiłków na wszystkie dzieci.

Podstawa prawna

Art. 3 pkt 16 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.).

Czy matka będzie uznana za samotnego rodzica

Pani Natalia ma siedmioletnią córkę. Z ojcem dziecka, który nie był jej mężem, rozstała się i obecnie wychowuje dziecko samotnie. Czy przy składaniu wniosku o zasiłek rodzinny może w składzie rodziny nie podawać drugiego z rodziców dziecka?

TAK

Zgodnie z ustawową definicją osobą samotnie wychowującą dziecko jest panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba będąca w separacji (musi być orzeczona prawomocnym wyrokiem sądu) lub rozwiedziona, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem. Czytelniczka może więc być uznana za samotnego rodzica i jej rodzina będzie się składać z dwóch osób. Powinna jednak pamiętać, że wobec osób samotnie wychowujących dzieci przepisy wymagają do przyznania zasiłku spełnienia dodatkowego warunku. Jest nim ustalenie alimentów na dziecko przez sąd. Od tej reguły są wyjątki, które dotyczą sytuacji, gdy brak alimentów jest związany z wystąpieniem konkretnych okoliczności. Jeżeli osoba samotna nie otrzymuje alimentów, bo drugi z rodziców nie żyje, jest nieznany lub powództwo o ich przyznanie zostało oddalone, to nie ma przeszkód, by został przyznany zasiłek. Tak samo będzie również wtedy, gdy decyzją sądu tylko jednego z rodziców zobowiązano do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka, a na drugiego z nich nie zostały nałożone alimenty.

Podstawa prawna

Art. 3 pkt 16,17a i art. 7 pkt 5 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 15).

Czy trzeba złożyć dwa wnioski

Pan Tomasz i pani Katarzyna są małżeństwem i wychowują dwoje dzieci. Jedno z nich jest dzieckiem kobiety z wcześniejszego związku. Analogicznie jest w przypadku drugiego małoletniego, którego rodzicem jest pan Tomasz. Czy przy ubieganiu się o zasiłki rodzinne tworzą jedną rodzinę, ale każde z nich musi złożyć wniosek na swoje dziecko?

TAK

Czytelnicy, którzy są małżeństwem, ale nie mają wspólnego dziecka, tworzą wprawdzie rodzinę, ale nie mogą złożyć jednego wniosku. Każdy z nich musi złożyć formularz na swoje dziecko, bo zgodnie z przepisami prawo do zasiłku jest ustalane i przysługuje rodzicowi. Natomiast w obydwu wnioskach skład rodziny jest czteroosobowy i przez tyle osób będą dzielone uzyskiwane przez nich dochody. Pan Tomasz powinien więc podać w nim siebie, żonę i dwójkę dzieci. Pani Katarzyna powinna zaś wpisać do składu rodziny siebie, męża i dwójkę dzieci. Inaczej byłoby, gdyby nie sformalizowali swojego związku. Wówczas musieliby składać dwa wnioski, a składy rodziny byłyby dwuosobowe. W jednym wymieniona byłaby pani Katarzyna i jej dziecko, a w drugim pan Tomasz i jego potomek.

Podstawa prawna

Art. 3 pkt 16 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.).

Czy dzieci objęte pieczą zastępczą są rodziną

Pan Łukasz i jego żona są zastępczą rodziną zawodową dla dwojga dzieci. Oprócz tego mają dwójkę własnych. Na biologicznych potomków zamierzają ubiegać się o zasiłki. Czy wpisując do wniosku skład rodziny, mogą podać w nim również małoletnich, dla których są rodzicami zastępczymi?

NIE

Osoby sprawujące pieczę zastępczą nad dziećmi nie mogą otrzymywać na nie zasiłków rodzinnych (są dla nich przewidziane odrębne świadczenia). Nie będą one też wchodzić w skład rodziny ustalanej na potrzeby ubiegania się o zasiłki na biologiczne dzieci. To oznacza, że będzie się ona składała z czterech osób, czyli rodziców i ich potomków.

Podstawa prawna

Art. 3 pkt 16 i art. 7 pkt 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.).