Prawo do rozwiązania umowy o pracę w dowolnym momencie przysługuje zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi. Zwykle odbywa się to poprzez oświadczenie z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub za porozumieniem stron. Bywają jednak również sytuacje, gdy obie strony mogą rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z trybem natychmiastowym. Aby jednak było to możliwe, muszą zaistnieć określone okoliczności.
Osoby, którym zależy na szybkiej zmianie pracy, mogą spróbować rozwiązać umowę za porozumieniem stron. W takim przypadku zakończenie stosunku pracy może nastąpić w dowolnym terminie, o ile zgodziły się na niego obie strony. Nie obowiązuje zatem żaden okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy za wypowiedzeniem trzeba już dostosować się do ścisłych ram. Okres wypowiedzenia jest zależny od rodzaju umowy (na czas próbny, określony lub nieokreślony) oraz czasu trwania zatrudnienia. Wynosi maksymalnie 3 miesiące, jeśli pracownik przepracował przynajmniej 3 lata.
Kiedy można odejść z pracy bez okresu wypowiedzenia?
Osoby zatrudnione w firmie, w której nie przestrzega się podstawowych praw pracownika, dotyczących np. urlopu lub wypłaty wynagrodzenia, zazwyczaj chcą jak najszybciej zakończyć stosunek pracy. Może się jednak okazać, że pracodawca nie zgodzi się na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, a w obliczu chęci natychmiastowego zakończenia stosunku pracy, stwierdzi, że porzucamy stanowisko pracy i musimy w związku z tym wypłacić mu odszkodowanie. Czy takie podejście jest zasadne? Nie do końca, jeśli zaistnieją pewne okoliczności.
Pracownik ma prawo odejść z pracy bez wypowiedzenia, gdy zaistnieją okoliczności, o których mówi art. 55 Kodeksu pracy.
§ 1. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
i dalej:
Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.
Przykłady ciężkiego naruszenia obowiązków wobec pracownika to m.in. pogwałcenie jego prawa do odpoczynku, nieregularne wypłaty wynagrodzenia, pogwałcenie godności osobistej, nieopłacanie składek ZUS, naruszenie przepisów BHP i przepisów dotyczących czasu pracy. W takich przypadkach pracownikowi przysługuje odszkodowanie równe wysokości wynagrodzenia za obowiązujący w danym przypadku okres wypowiedzenia. Jeśli zatem powinien on trwać 3 miesiące, odszkodowanie powinno wynieść trzykrotność pensji.
Jak rozwiązać umowę bez okresu wypowiedzenia?
Jeśli pracownik doświadcza ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracodawcę, może rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia, jednak powinien pamiętać o kilku kwestiach. Rozwiązanie umowy musi nastąpić na piśmie. W dokumencie należy wskazać przyczynę tej decyzji, czyli np. nieregularną wypłatę wynagrodzenia. Jest to bardzo ważne, bowiem w przeciwnym wypadku odejście z dnia na dzień może zostać potraktowane jako porzucenie pracy. W takim przypadku pracownik nie tylko nie otrzyma odszkodowania, ale również może zostać zwolniony dyscyplinarnie.