System szkolenia policji w Polsce stoi przed poważnymi wyzwaniami, z którymi nowe kierownictwo musi się zmierzyć. Problem ten nie ogranicza się jedynie do braku miejsc szkoleniowych dla aspirujących funkcjonariuszy, ale również do kwestii związanych z modernizacją i efektywnością procesu kształcenia. Spora ilość wolnych etatów i rosnące zarobki w sferze budżetowej powodują, że szkolnictwo może okazać się "wąskim gardłem" policji.
Pracy w policji jest dużo
Sytuacja kadrowa w Policji jest bardzo ciężka. Z danych przedstawionych przez wiceszefa MSWiA, Czesława Mroczka, wynika, że na rok 2024 przewidziano 108 909 etatów, z czego zatrudnionych jest tylko 96 698 funkcjonariuszy. Braki kadrowe na poziomie 10 procent mogą oznaczać olbrzymie problemy. W wielu regionach liczba wolnych etatów może wynosić podobnie jak w Warszawie – około 20 procent.
Zaciąg nowych osób do policji to jednak tylko część szkoleń, które musi wykonać formacja. W miejsce odchodzących ze służby podoficerów muszą pojawić się nowi. Problemem jest ograniczona baza jednostek szkoleniowych, które w pierwszej kolejności wykorzystywane są do realizacji szkolenia zawodowego podstawowego. KGP podkreśla, że planowanie szkoleń odbywa się w sposób, który ma na celu przeszkolenie jak największej liczby policjantów. Priorytetyzowanie rekrutów może mieć negatywny wpływ na skuteczność policji.
Połowa oczekujących policjantów nie weźmie udziału w szkoleniu podoficerskim lub aspiranckim
Według danych Komendy Głównej Policji (KGP), w 2024 roku planowane jest przeprowadzenie 45 edycji szkolenia zawodowego podoficerskiego oraz 65 edycji szkolenia zawodowego aspiranckiego. Mimo znacznego wzrostu liczby miejsc szkoleniowych w porównaniu z poprzednim rokiem, zapotrzebowanie na szkolenie znacznie przewyższa dostępną ofertę.
W 2024 roku, zarejestrowano dużą liczbę policjantów oczekujących na uczestnictwo w szkoleniach zawodowych. Dokładnie 5 475 funkcjonariuszy miało przystąpić do kursu podoficerskiego, a 6 993 do szkolenia aspiranckiego. Jednak ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, niestety nie wszyscy zainteresowani będą mogli wziąć udział w tych kursach.
Ostatecznie, 2 689 policjantów nie zostanie przyjętych na szkolenie podoficerskie, a 3 493 nie będzie miało możliwości uczestniczenia w kursie aspiranckim w tym roku. Stanowi to prawie połowę oczekujących na szkolenie podoficerskie oraz aspiranckie nie będzie mogła wziąć w nim udziału w 2024 roku. Przedłużające się oczekiwanie na szkolenia oraz awanse to z kolei wymieniana przez byłych policjantów często przyczyna rezygnacji ze służby.
Szkolenie w policji będzie prostsze?
Nowe kierownictwo Policji i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) zapowiedziało przegląd systemów szkolenia w celu ich uproszczenia i usprawnienia. Celem jest bardziej efektywne przeszkolenie większej liczby kandydatów. Zmiany mają dotyczyć również procesu szkolenia i zakresu dni szkoleniowych, z uwzględnieniem potrzeby zmniejszenia obciążenia jednostek szkoleniowych szkoleniem podstawowym na rzecz specjalistycznego.
Ponadto, Policja boryka się z wysokim deficytem kadrowym, który na początku 2024 roku wynosił około 12 tys. funkcjonariuszy. W obliczu tej sytuacji, MSWiA rozważa również obniżenie kryteriów zdrowotnych dla osób, które chcą ponownie wstąpić do służby, oraz wprowadzenie systemowych ułatwień dla takich funkcjonariuszy.
Reforma systemu szkolenia policji w Polsce jest niezbędna nie tylko ze względu na rosnące potrzeby formacji, ale również w celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa publicznego. Wymaga to jednak znaczących zmian organizacyjnych, finansowych i prawnych, które umożliwią skuteczniejsze i bardziej elastyczne reagowanie na zmieniające się wymagania służby policyjnej.