Jeśli między umowami nie było przerwy, to poprzednią uwzględnia się przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku

Zawarliśmy 1 września 2023 r. z naszym pracownikiem kolejną umowę na czas określony. Między umowami nie było przerwy. Pracownik niedługo po zawarciu ostatniej umowy zachorował. Z jakich miesięcy obliczyć dla niego podstawę wymiaru zasiłku? Czy należy brać pod uwagę wynagrodzenie i premie uzyskiwane na podstawie umowy obowiązującej do 31 sierpnia 2023 r.?

Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. ZUS w „Komentarzu do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ‒ wybrane zagadnienia” wyjaśnia, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi zatrudnionemu bez przerwy u tego samego pracodawcy na podstawie kolejno po sobie następujących umów o pracę wynagrodzenie wypłacone z tytułu tych umów sumuje się. Zdaniem ZUS nie traktuje się jako przerwy w ubezpieczeniu przerwy przypadającej na dzień ustawowo wolny od pracy. ZUS w „Komentarzu…” wyjaśnia również, że w przypadku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę w trybie określonym w art. 231 kodeksu pracy (dalej: k.p.) podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się na podstawie wynagrodzenia uzyskanego u poprzedniego i aktualnego płatnika składek.

Kilka reguł

Możemy zatem wyróżnić kilka reguł. Pierwszą z nich jest to, że do ustalania wysokości zasiłku chorobowego pod uwagę brane jest jedynie wynagrodzenie u aktualnego pracodawcy, u którego w trakcie zatrudnienia powstała niezdolność do pracy. Składki odprowadzane u poprzedniego płatnika nie mają znaczenia. Jak stwierdził wprost Sąd Najwyższy w wyroku z 18 marca 2015 r., sygn. akt I UK 223/14, zasiłek chorobowy jest rekompensatą za utracone dochody w okresie czasowej niezdolności do pracy, a nie za zapłacone składki chorobowe. A zatem zastępuje on utracone aktualne (osiągane u obecnego płatnika) dochody, a nie uzyskiwane u poprzedniego pracodawcy. Ta zasada będzie miała zastosowanie, nawet gdy między zatrudnieniem nie będzie żadnej przerwy. Tak wskazał również SN w cytowanym wyżej wyroku. Stwierdził, że ustanie dotychczasowego i nawiązanie kolejnego stosunku pracy, nawet bez przerwy w zatrudnieniu, powoduje, że zakończony stosunek pracy staje się okresem poprzedniego ubezpieczenia chorobowego, który dla potrzeb nabycia prawa do zasiłku chorobowego stanowi okres wliczany do okresu wyczekiwania, ale nie stanowi okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 2 w związku z art. 4 ust. 1 i art. 36 ust. 1 i 4 ustawy zasiłkowej). [przykład 1]

przykład 1

przykład 2

przykład 3

przykład 4

przykład 5

przykład 6

przykład 7

Drugą regułą jest to, że do obliczeń zasiłku należy przyjąć wynagrodzenie osiągane u danego płatnika nawet z kilku umów, jeśli nie było między nimi przerwy. [przykład 2] Reguła ta ma zastosowanie także w sytuacji, gdy przerwa między umowami co prawda wystąpiła, ale obejmowała jedynie dzień ustawowo wolny od pracy. [przykład 3] Trzeba przy tym wyjaśnić, że zgodnie z art. 1519 k.p. dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy. W innych przypadkach przerwa spowoduje, że poprzednio uzyskiwane wynagrodzenia, a co za tym idzie – składki, nie będą miały znaczenia dla wysokości zasiłku. [przykład 4]

Wreszcie trzeba zwrócić uwagę na specyficzną sytuację, do której dochodzi po przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę w trybie określonym w art. 231 k.p. Zgodnie z jego par. 1 w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Jak wyjaśnił SN w wyroku z 25 października 2017 r., sygn. akt II UK 400/17, przejście zakładu pracy na innego pracodawcę nie prowadzi do rozwiązania stosunku pracy. Konwersja ta polega wyłącznie na tym, że w miejsce jednego pracodawcy wstępuje drugi, przy czym zmiana ta polega na kontynuacji tych samych praw i obowiązków. Oznacza to, że tytuł ubezpieczenia pozostaje ten sam, a jedynie z formalnego punktu widzenia w miejsce dotychczasowego płatnika wstępuje nowy. Nie dochodzi zatem do przerwania ubezpieczenia, jak również materialnej zmiany płatnika składek. Wprawdzie inny podmiot realizuje obowiązki płatnika składek, jednak jego powinności są odbiciem tych, które ciążyły na poprzedniku. Sytuacja ta mieści się w granicach wyznaczonych przez art. 36 ust. 4 ustawy zasiłkowej.

ZUS uznaje zatem, że w takich przypadkach ciągłość ubezpieczenia zostaje zachowana, co należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku. [przykład 5]

Podobnie u zleceniobiorców

Analogiczne zasady dotyczą zleceniobiorców i osoby wykonujące inne umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o zleceniu. ZUS w „Komentarzu…” stwierdza, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla osób niebędących pracownikami uwzględnia się przychód uzyskany za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek. Za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego uważa się także kolejne nieprzerwane okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu (np. kolejne umowy zlecenia zawarte z tym samym zleceniodawcą) oraz okresy, między którymi wystąpiła przerwa przypadająca na niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy. [przykład 6] Ma to swoje podstawy w art. 48 ust. 2 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem stosuje się odpowiednio m.in. wspomniany art. 36 ust. 4 ustawy zasiłkowej.

Także premie

Skoro zatem w opisywanym przypadku zawarto z pracownikiem kolejną umowę, której wykonywanie rozpoczęło się bezpośrednio po poprzedniej, przy obliczaniu zasiłku (wynagrodzenia chorobowego) należy uwzględnić także wynagrodzenie z tej poprzedniej umowy. Będzie to dotyczyło również premii uzyskiwanych na podstawie poprzedniej umowy oraz ewentualnych innych składników. [przykład 7] ©℗