Pierwsza część wypełnianego przez pracownika socjalnego kwestionariusza została podzielona na segmenty obowiązkowe oraz fakultatywne. O tym, które z nich trzeba uzupełnić, będzie decydował on samodzielnie, w zależności od okoliczności danej sprawy.

Taką zmianę przewiduje nowe rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, który po sześciu miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw zastąpi dotychczas obowiązujące w tym zakresie przepisy rozporządzenia z 25 sierpnia 2016 r. (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1788).
Rodzinny wywiad środowiskowy, a dokładnie zbierane za jego pośrednictwem informacje służą ustaleniu sytuacji osób, które ubiegają się o świadczenia z pomocy społecznej. Wspomniana zmiana spowoduje, że jego sporządzanie będzie mniej czasochłonną i biurokratyczną procedurą. Dodatkowo w jego treści znalazły się rubryki, w których pracownik socjalny będzie mógł wskazać, czy przeprowadzał wywiad np. w asyście policjanta oraz czy w jego trakcie wystąpiły sytuacje zagrażające jego bezpieczeństwu.
Poza zmodyfikowanym kwestionariuszem rozporządzenie wprowadza też zmiany w przepisach regulujących zasady przeprowadzania wywiadu. Do najważniejszych należy wskazanie, gdzie ma mieć miejsce wywiad przeprowadzany na potrzeby przyznania lub dalszego pobierania świadczenia pielęgnacyjnego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego. Teraz nie jest to określone i powoduje problemy, gdy osoba ubiegająca się o wsparcie oraz niepełnosprawny członek rodziny, którym się zajmuje, nie mieszkają razem. Nowe przepisy precyzują, że wywiad z opiekunem jest wypełniany w miejscu sprawowania opieki i w obecności osoby niepełnosprawnej. W podobny sposób wskazano, że w przypadku osoby ubezwłasnowolnionej wywiad jest sporządzany z opiekunem prawnym lub kuratorem – w jej obecności i miejscu zamieszkania.
Kolejną zmianą jest możliwość odstąpienia od uzyskania określonych informacji, dokumentów lub podpisu – nie tylko w przypadku osób, co do których mają zastosowanie przepisy o ochronie zdrowia psychicznego. To ograniczenie zostało zniesione i zastąpione ogólnym zapisem mówiącym o tym, że będzie to dopuszczalne, gdy nie pozwala na to stan zdrowia osoby starającej się o przyznanie świadczenia.
– Nowe rozporządzenie jest w dużej mierze odpowiedzią na zgłaszane przez nas postulaty – mówi Paweł Maczyński, przewodniczący Polskiej Federacji Związkowej Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej. Dodaje, że równie ważną zmianą jest wprowadzenie nowego wzoru legitymacji pracownika socjalnego, która będzie miała twardą okładkę, opatrzoną godłem RP. Dzięki temu będzie ją trudniej podrobić i będzie mniej podatna na zniszczenie.
Etap legislacyjny
Rozporządzenie czeka na publikację w Dzienniku Ustaw