Coraz częściej lekarze żądają od pacjentów aktualnego druku ZUS RMUA, a jeśli ci nie mają go przy sobie, muszą płacić kaucję za poradę specjalisty. Ta jest zwracana dopiero wtedy, gdy w ciągu 7 dni chory przedstawi dowód ubezpieczenia. Opłaty w wysokości 50 – 60 zł pobierają w takiej sytuacji prawie wszystkie placówki zrzeszone w Pomorskim Związku Pracodawców Ochrony Zdrowia. Bez druku RMUA (legitymacji rencisty, emeryta, legitymacji studenckiej lub dowodu wpłaty składki w przypadku przedsiębiorców) lekarz nie wypisze również skierowania na bezpłatne badanie ani recepty na lek refundowany. Pacjent poniesie pełną odpłatność za badanie lub lek albo będzie się musiał zgłosić ponownie po nowe skierowanie i receptę z drukiem RMUA.

Dyrektorzy przychodni tłumaczą, że zaostrzenie rygorów wymusił NFZ, który nie płaci im za leczenie osób nieubezpieczonych i skrupulatnie kontroluje refundację leków. Za przepisanie ich osobie nieuprawnionej lekarze płacą kary.

– Obowiązek weryfikacji ubezpieczenia NFZ przerzucił na nas, a my nie mamy narzędzi do sprawdzenia, czy pacjent jest rzeczywiście ubezpieczony. Druk RMUA może być np. sfałszowany – podkreśla Jan Tumasz, przewodniczący Pomorskiego Związku Pracodawców Ochrony Zdrowia.

Tymczasem wyegzekwowanie od pacjentów nieubezpieczonych nienależnych kwot, które zakwestionował NFZ, jest trudne i czasochłonne. Jednak obciążanie wszystkich pacjentów, także ubezpieczonych, kaucją, kosztem badań czy dopłat do leków jest również bezprawne – ostrzega NFZ.

– Pobieranie tych opłat jest nieuprawnione – podkreśla Andrzej Troszyński, rzecznik NFZ.

Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) mówi wyraźnie, że świadczeniodawca powinien dać ubezpieczonemu 7 dni na przedstawienie dowodu ubezpieczenia w przypadku leczenia szpitalnego 30 dni). Dopiero gdy minie ten termin, a pacjent go nie dostarczy, może być obciążony kosztami.

Problemy pacjentów w przyszłym roku mogą być jeszcze większe, bo pracodawcy druk ZUS RMUA będą mogli wydawać raz na rok. Prawo do ubezpieczenia zdrowotnego będzie można udowodnić na podstawie nowych dowodów osobistych, ale te będą wydawane dopiero w 2013 roku.