Samozatrudniony, prowadząc własną firmę i będąc równolegle zatrudnionym na umowę o pracę za mniej niż minimalną płacę, opłaca obowiązkowo do ZUS składki z tytułu obu tych działalności.
Osoba prowadząca działalność gospodarczą zatrudniona równolegle na umowę o pracę za wynagrodzeniem niższym od minimalnej płacy (np. na część etatu) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym zarówno z umowy o pracę, jak i z działalności gospodarczej. Z działalności podlega obowiązkowo także ubezpieczeniu wypadkowemu, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest w jej przypadku dobrowolne. Z działalności obowiązkowo podlega on natomiast obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Osoba, która rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie wpisu do ewidencji gospodarczej i spełnia dwa warunki:
● w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziła innej pozarolniczej działalności,
● nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej
przez 24 miesiące kalendarzowe może opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej podstawy, nie niższej jednak niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia.
Obecnie minimalna podstawa wynosi 382,80 zł (30 proc. z 1276 zł).
Składki na ubezpieczenie społeczne przy takiej stawce wynoszą odpowiednio:
● emerytalne 382,80 zł x 19,52 proc. = 74,72 zł,
● rentowe 382,80 zł x 6 proc. = 22,97 zł,
● chorobowe 382,80 zł 2,45 proc. = 9,38 zł.
Zakładamy, że przedsiębiorcę tego w przypadku składki wypadkowej obowiązuje stopa 1,80 proc., co daje miesięcznie kwotę 6,89 zł.
Łącznie składki na ubezpieczenia społeczne (wraz z chorobowym) wynoszą zatem 113,96 zł.
Oprócz składek na ubezpieczenia społeczne prowadzący działalność opłaca także obowiązkową składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Składka ta wynosi 224,24 zł (2491,57 zł x 9 proc.).
Samozatrudniony zgłasza się do ubezpieczeń, składając druk ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczeń 05 70 00. Po wprowadzeniu od kwietnia 2009 r. jednego formularza zgłoszeniowego dla działalności gospodarczej zgłoszenie płatnika składek przekazywane jest do ZUS przez organ ewidencyjny - najczęściej urzędy gmin lub dzielnic.
Składki na ubezpieczenia przedsiębiorca wykazuje wyłącznie w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Deklarację składa się do 10. dnia danego miesiąca za poprzedni miesiąc. W tym terminie opłaca też składki.
Gdy przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie, zwolniony jest z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej za kolejny miesiąc. Warunek: w ostatnio złożonej deklaracji jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zadeklarował on minimalne podstawy wymiaru.
SKŁADKI OD 60 PROC. PRZECIĘTNEGO WYNAGRODZENIA
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą, które nie mogą skorzystać z preferencyjnej stawki (liczonej od 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznego w 2009 roku), stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 1915,80 zł (jest to 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy).
Za 2009 rok składka na ubezpieczenia społeczne wyżej wymienionych osób nie może być niższa niż:
● 373,96 zł (tj. 19,52 proc.) na ubezpieczenie emerytalne
● 114,95 zł (tj. 6 proc.) na ubezpieczenia rentowe
● 46,94 zł (tj. 2,45 proc.) na ubezpieczenie chorobowe
W kwietniu i maju 2009 r. podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie kwoty 7741,38 zł (tj. 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2008 r.).
Podstawa prawna
● Art. 9 ust. 1 i 1a, art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).