Wojewoda małopolski na skutek skargi rzecznika praw obywatelskich uchylił decyzję prezydenta Krakowa, który odebrał terytorialsowi status bezrobotnego. Służba niezawodowa nie pozbawia tego uprawnienia.
W 2018 r. absolwent studiów wyższych zarejestrował się w Grodzkim Urzędzie Pracy w Krakowie jako osoba bezrobotna. Nie przysługiwało mu prawo do zasiłku, został tylko zgłoszony do ubezpieczenia. Po paru tygodniach rozpoczął służbę w WOT i odbył szkolenie, za które otrzymał uposażenie. W urzędzie pracy powiedziano mu, że ma podwójne ubezpieczenie i zostaje skreślony z listy osób bezrobotnych. Nie mógł już skorzystać z fachowej pomocy doradcy zawodowego ani też wziąć udziału w projekcie finansowanym z UE.
Od decyzji urzędu odwołał się do wojewody. Ten jednak ją podtrzymał, powołując się na definicję bezrobotnego z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Podkreślił, że obowiązkowi ubezpieczenia społecznego podlegają żołnierze odbywający ćwiczenia wojskowe. A skarżący, po zarejestrowaniu się w urzędzie pracy i uznaniu za osobę bezrobotną bez prawa do zasiłku, został powołany do terytorialnej służby wojskowej i za czas odbywania ćwiczeń wojskowych otrzymał uposażenie.
Z taką argumentacją nie zgadzał się rzecznik praw obywatelskich, który od decyzji wojewody w lipcu 2019 r. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądy Administracyjnego.
W opinii rzecznika przy rozstrzyganiu sprawy nie uwzględniono przepisów odrębnych względem ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a zawartych w ustawie o uposażeniu żołnierzy niezawodowych. Rzecznik wskazał m.in. na art. 31 ust. 4 ustawy o uposażeniu żołnierzy niezawodowych. Jednoznacznie wynika z niego, że pobieranie uposażenia za czas ćwiczeń powoduje zawieszenie za ten czas prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Odbywanie ćwiczeń wojskowych i otrzymywanie z tego tytułu uposażenia nie powoduje zatem utraty statusu osoby bezrobotnej.
Wojewoda małopolski przychylił się do tej argumentacji i 6 sierpnia 2019 r. uwzględnił w całości skargę rzecznika. Uchylił własną decyzję i poprzedzającą ją decyzję prezydenta miasta. Umorzył też postępowanie w całej sprawie.
– Zastanawiające jest jednak to, że moje odwołanie od decyzji nie przyniosło żadnego pozytywnego rozstrzygnięcia, a dopiero skarga RPO do wojewódzkiego sądu administracyjnego sprawiła, że wojewoda przywrócił mi status bezrobotnego – mówi DGP żołnierz WOT (dane do wiadomości redakcji).
– Urząd pracy już do mnie dzwonił i powiadomił mnie, że status bezrobotnego został mi przywrócony i że mogę wciąż ubiegać się o środku z UE na założenie firmy – dodaje.
Do sprawy odniósł się też urząd wojewódzki w Krakowie.
– Utrzymanie decyzji w mocy przygotowują często inne wydziały, a dopiero skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego trafiają do mojego. Może się tak więc zdarzyć, że po przeanalizowaniu wszystkich przepisów przychylamy się do argumentacji skarżącego, a w tym przypadku do RPO, i rekomendujemy wojewodzie jednak uchylenie podtrzymanej wcześniej decyzji – tłumaczy Mirosław Chrapusta, dyrektor wydziału prawnego i nadzoru w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie.
O całej sprawie jako pierwszy napisał DGP 28 stycznia 2019 r. w artykule pt. „MON i RPO murem za żołnierzami”.
Wtedy urzędniczka, która z upoważnienia prezydenta Krakowa wydała taką decyzję, nie chciała komentować sprawy. Urząd ograniczył się do przesłania oświadczenia, w którym utrzymywał, że skreślenia żołnierza z listy bezrobotnych dokonano na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.). Zgodnie z nim obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze RP są żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką. – Oznacza to, że żołnierz niezawodowy pełniący służbę w WOT podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego – wyjaśniał urząd.
Z takimi argumentami nie zgadzało się Ministerstwo Obrony Narodowej. Zdaniem MON wstąpienie do WOT nie powoduje utraty statusu bezrobotnego. Resort podkreślał, że w okresie odbywania ćwiczeń w ramach WOT, na podstawie art. 31 ust. 4 ustawy z 17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy niezawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 135) – zawieszeniu ulega jedynie prawo do zasiłku dla bezrobotnych, o ile takie prawo bezrobotnemu przysługuje. Podobne stanowisko przedstawiło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które nadzoruje urzędy pracy.