Osoba otrzymująca zasiłek dla opiekuna nie straci go, jeśli inny członek rodziny uzyska świadczenie pielęgnacyjne. Nie będzie to jednak dotyczyć specjalnego zasiłku opiekuńczego
Sejm w najbliższym czasie zajmie się projektem zmian w przepisach, który ma zlikwidować zasadę, że w jednej rodzinie może być przyznane tylko jedno świadczenie opiekuńcze. Jednak przygotowana przez senatorów nowelizacja nie obejmuje w praktyce wszystkich możliwych opcji pobierania wsparcia przez osoby zajmujące się różnymi, niepełnosprawnymi członkami rodziny. Problem ten dostrzega Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz gminy, które wskazują na potrzebę rozszerzenia zakresu nowelizacji, aby opiekunowie byli równo traktowani.
Niewykonane orzeczenie
Senacki projekt realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 listopada 2014 r. (sygn. akt SK 7/11). TK orzekł w nim, że art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.) jest niezgodny z prawem w takim zakresie, w jakim uniemożliwia przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego rodzicowi, który zrezygnował z pracy, aby zajmować się niepełnosprawnym dzieckiem, jeśli drugi z nich otrzymuje tę formę wsparcia z powodu zajmowania się innym chorym potomkiem. Zgodnie z przepisem wspomniana pomoc finansowa nie przysługuje, gdy osoba w rodzinie ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem w trakcie urlopu wychowawczego lub świadczenia pielęgnacyjnego.
Tyle tylko, że art. 17 ust. 5 pkt 4 w brzmieniu zakwestionowanym przez trybunał obowiązywał do 13 października 2011 r. Potem został zmodyfikowany i dodano do niego kolejne rodzaje wsparcia – specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna. W związku z tym wyrok miał znaczenie dla tych rodziców, którzy otrzymali odmowę świadczenia przed tą datą i mogli ubiegać się o zaległe pieniądze. Natomiast sprzeczna z konstytucją regulacja cały czas obowiązuje. Aby więc orzeczenie TK zostało w pełni wykonane, konieczne stało się opracowanie nowelizacji ustawy. Projekt, który powstał w Senacie, przewiduje uchylenie pkt 4 z art. 17 ust. 5. Zniknąć ma również pkt 4 z art. 16a ust. 8, który dotyczy specjalnego zasiłku opiekuńczego i nie pozwala osobom, które należą do jednej rodziny, na łączenie go z tymi samym formami wsparcia, co świadczenia pielęgnacyjnego.
Jednocześnie senatorowie postanowili wprowadzić zmianę do ustawy z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. poz. 567 ze zm.). Do jej art. 2 ma być dodany ust. 7, który stanowi, że przyznanie dodatku do zasiłku na urlopie wychowawczym oraz świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad inną osobą nie powoduje utraty zasiłku dla opiekuna. Na tej liście zabrakło natomiast specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz samego zasiłku dla opiekuna.
Odrzucone uwagi
Taki zapis będzie miał swoje konsekwencje, bo zniknie przeszkoda do tego, aby np. żona, która zajmuje się niepełnosprawnym rodzicem, otrzymała specjalny zasiłek opiekuńczy, jeśli jej mąż ma przyznany zasiłek dla opiekuna ze względu na zajmowanie się swoją matką. Jednak w praktyce spowoduje, że mężczyzna straci swoją pomoc finansową.
– Inaczej byłoby w sytuacji, gdyby żona starała się o świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawne dziecko, bo zgodnie z tą propozycją mąż mógłby dalej pobierać zasiłek – wskazuje Marzena Szuleta, kierownik biura świadczeń rodzinnych Urzędu Miasta w Kaliszu. Barbara Śmiełowska, kierownik działu świadczeń rodzinnych Ośrodka Pomocy Społecznej w Raciborzu, dodaje, że dobrze byłoby ujednolicić przepisy w zakresie łączenia dla wszystkich świadczeń. Rozszerzenie zakresu zmian w ustawie o zasiłkach dla opiekunów postulował też resort pracy. W swoim stanowisku wskazywał, że wszystkie trzy świadczenia mają analogiczny cel, który sprowadza się do rekompensowania wynagrodzenia osobie rezygnującej z pracy, aby zajmować się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Brak jest zatem uzasadnienia, aby traciła ona zasiłek dla opiekuna, gdy jej krewny uzyska specjalny zasiłek opiekuńczy, a nie będzie tak, gdy otrzyma świadczenie pielęgnacyjne. Senat nie uwzględnił jednak uwag MRPiPS. Możliwe, że zrobi to Sejm.
– Przyjrzymy się uwagom resortu, zwłaszcza jeśli mają na celu korzystne dla opiekunów zmiany – deklaruje Grzegorz Matusiak, poseł PiS, wiceprzewodniczący komisji polityki społecznej i rodziny. ©?
Etap legislacyjny
Projekt czekający na pierwsze czytanie