Nauczyciele akademiccy nie mają prawa do emerytury nauczycielskiej z Karty Nauczyciela bez względu na wiek. Jeśli jednak przepracowali w szkolnictwie długi okres, z wcześniejszych uprawnień emerytalnych mogą skorzystać 5 lat przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego.

Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli akademickich przewidziana jest w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. nr 164, poz. 1365 z późn. zm.). Zgodnie z jej regulacjami, nauczyciel akademicki urodzony przed 31 grudnia 1948 r. może na swój wniosek przejść na emeryturę, jeśli: • ukończył 60 lat i przepracował 30 lat, w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych (mężczyzna), • ukończyła 55 lat oraz przepracowała 25 lat, w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych (kobieta). Pomimo użytego przez ustawodawcę pojęcia „przepracował”, do ogólnego stażu ubezpieczeniowego ZUS zalicza nauczycielowi akademickiemu nie tylko okresy zatrudnienia, ale wszystkie inne okresy składkowe, nieskładkowe i ewentualnie okresy uzupełniające przewidziane w ustawie emerytalnej. Natomiast do 20-letniego okresu pracy w szkolnictwie i instytucjach naukowych podlega wliczeniu nie tylko zatrudnienie w szkole wyższej, lecz również w innej szkole w charakterze nauczyciela.

Kto jest nauczycielem akademickim

Wcześniejszą emeryturę mogą uzyskać tylko nauczyciele akademiccy w rozumieniu wspomnianej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Ustawa ta stanowi, że nauczycielami akademickimi są zatrudnieni w publicznych i niepublicznych szkołach wyższych pracownicy naukowo-dydaktyczni, pracownicy dydaktyczni, pracownicy naukowi, a także dyplomowani bibliotekarze oraz dyplomowani pracownicy dokumentacji i informacji naukowej. Nie jest przy tym istotne, czy są oni zatrudnieni na podstawie mianowania czy też na podstawie umowy o pracę.

Czy trzeba rozwiązać stosunek pracy

Nauczyciel akademicki może uzyskać wcześniejszą emeryturą na podstawie przepisów o szkolnictwie wyższym, jeśli był w tym charakterze zatrudniony ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę. W odróżnieniu jednak od emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek przewidzianej w Karcie Nauczyciela, przyznanie wcześniejszej emerytury dla nauczycieli akademickich nie jest uzależnione od rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę, a tym bardziej od rozwiązania tego stosunku z inicjatywy nauczyciela. Podobnie jednak, jak w przypadku wcześniej omówionych emerytur, tak i tutaj, w razie nierozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, u którego osoba zainteresowana pracowała bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ZUS zawiesza świadczenie od razu po jego przyznaniu bez względu na wysokość przychodu osiąganego w związku z kontynuowaniem zatrudnienia. Tak więc, aby mieć wypłacaną emeryturę, nauczyciel akademicki również musi, przynajmniej na jeden dzień, rozwiązać stosunek pracy. Na zakończenie należy podkreślić, że w odróżnieniu od wcześniej omówionych grup zawodowych, nauczyciele akademiccy urodzeni w latach 1949-1968 nie mogą przejść na wcześniejszą emeryturę z tytułu odpowiednio długiego zatrudnienia w szkolnictwie.

PRZYKŁAD Czytelniczka przez większą część kariery zawodowej była zatrudniona w szkolnictwie jako nauczyciel. Najpierw pracowała przez 5 lat w szkole podstawowej, następnie przez 10 lat w liceum i wreszcie przez 8 lat w szkole wyższej jako wykładowca. Ustalając 20-letni okres zatrudnienia w szkolnictwie ZUS uwzględnił jej zarówno pracę w szkole wyższej w charakterze nauczyciela akademickiego, jak i pracę nauczycielską, którą wykonywała w szkole podstawowej oraz w liceum. Tym samym spełniła ona wymagany przez ustawodawcę warunek stażu w szkolnictwie.