Rozmawiamy z ANDRZEJEM ŁUCZAJEM, ekspertem BHP - Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą nie mają obowiązku odbywania szkoleń z ochrony przeciwpożarowej ani posiadania planów ewakuacyjnych. Muszą za to mieć odpowiednio wyposażone apteczki i umieć udzielać pierwszej pomocy medycznej.
Znowelizowany kodeks pracy, który wejdzie w życie już na początku przyszłego roku, nakłada na pracodawców m.in. obowiązek wyznaczania w firmie osób odpowiedzialnych za ochronę przeciwpożarową i ewakuację. Jak te przepisy mają interpretować osoby samozatrudnione?
- Faktycznie nowe przepisy ustawy nie są precyzyjne i bez odpowiednich rozporządzeń wykonawczych wiele osób będzie miało problemy z ich interpretacją. Małe, jednoosobowe firmy niewiele mogą zrobić w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Niemniej jednak i bez nowych rozporządzeń w obowiązujących przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej (ustawa o ochronie przeciwpożarowej z 24 sierpnia 1991 r. z późn. zm., rozporządzenie MSWiA z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów) powiedziane jest jasno, kto odpowiada za ewakuację czy ochronę przeciwpożarową budynków. I tak obowiązek wyznaczania pracowników przeszkolonych w zakresie ochrony przeciwpożarowej będą mieli właściciele i zarządcy budowli i obiektów zagrażających życiu ludzkiemu.
Natomiast jeśli chodzi o ewakuację, to wyznaczanie osób do jej przeprowadzania spada na te firmy, które zatrudniają powyżej 50 osób w strefie pożarowej.
Osoby samozatrudnione wynajmujące pomieszczenia w takich obiektach czy budowlach korzystają i przestrzegają planów ewakuacyjnych i instrukcji bezpieczeństwa pożarowego obowiązujących w tych budynkach.
A jeśli siedziba jednoosobowej firmy mieści się w prywatnym domu lub mieszkaniu?
- W prywatnym domu stanowiącym siedzibę jednoosobowej firmy nie powinno być żadnych technicznych przeszkód do zapewnienia warunków do ewakuacji, pod warunkiem kiedy firma nie prowadzi działalności publicznej, zamieszkania zbiorowego, magazynowej, produkcyjnej. Jeśli zaś chodzi o mieszkania w blokach, to osoba prowadząca w swoim mieszkaniu działalność podlega regulaminom spółdzielni czy wspólnoty mieszkaniowej w tym instrukcjom z zakresu ochrony przeciwpożarowej i też nie musi mieć odrębnych szkoleń w tym zakresie. Poza tym nie oszukujmy się: straż pożarna nie będzie sprawdzać prywatnych mieszkań pod kątem przepisów przeciwpożarowych. Przedmiotem ich zainteresowań są obiekty użyteczności publicznej.
Czy osoby samozatrudnione mogą być zwolnione z przeszkolenia w zakresie pierwszej pomocy medycznej?
- Nie ma w tym zakresie jednoznacznej odpowiedzi. Wykładnia Państwowej Inspekcji Pracy jest taka, że o ewentualnym przeszkoleniu danej osoby w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy decyduje pracodawca. Ustalenia dotyczące tej kwestii powinny być zawarte w umowie cywilnej między pracodawca i zleceniobiorcą.
Inaczej wygląda sytuacja, jeśli pracujemy na własny rachunek. Wówczas nie musimy zgodnie z przepisami BHP par. 44 rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 169 z 2003 r., poz. 1650 z późn. zm.) posiadać odpowiednio wyposażonej apteczki oraz zapewnić systemu udzielania pierwszej pomocy. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, w której mamy kontakt z ludźmi, a prowadzona działalność może powodować zagrożenie dla życia i zdrowia, doradzałbym wyposażenie firmy w apteczkę pierwszej pomocy i odbycie szkolenia przynajmniej z podstaw pierwszej pomocy.
• ANDRZEJ ŁUCZAJ
ekspert BHP, prowadzi Laboratorium Pomiarów Środowiskowych - Usługi w zakresie BHP w Warszawie