Rozmowa z PIOTREM CEBULSKIM oraz PIOTREM MARYNIAKIEM z firmy Learn Up - Pracodawca, który chce podnosić umiejętności pracowników, nie musi ich kierować na zewnętrzne szkolenia. Może do tego wykorzystać e-learning. Potrzebne mu będą internet, taśmy audio/wideo czy CD-ROM-y. Pracownik z kolei sam może wybrać sposób i tempo nauki.
• Mimo że e-learning jest w Polsce nową instytucją to, coraz więcej pracowników korzysta z możliwości zdobywania wiedzy w ten sposób. Co naprawdę kryje się pod tą nazwą?
- Piotr Maryniak E-learning to proces zdalnego nauczania, w którym wykorzystywane są multimedialne możliwości komputera, m.in. ścieżki audio i wideo, możliwość tworzenia prezentacji oraz animacji flashowych. E-learning pozwala na przejście kursu (szkolenia), zaliczenie związanego z nim testu wiedzy, uzyskanie certyfikatu, a nawet ukończenie studiów bez konieczności fizycznej obecności w sali wykładowej. E-learning wspiera też tradycyjny proces nauczania, nazywany blended learning. Oznacza też wykonywanie, przy wykorzystaniu stron www, różnego rodzaju ćwiczeń naukowych, testów i symulacji interaktywnych. Przykładem takiej strony jest www.talentclub.pl. Strona dedykowana jest menedżerom i zawiera bezpłatne testy, dzięki którym mogą oni sprawdzać i podwyższać poziom wiedzy i umiejętności.
Piotr Cebulski: Szukając nazwy dla tego zjawiska, nie skorzystano, przez analogię do tradycyjnych szkoleń, z nazwy e-training, dlatego, że e-learning wykracza poza ramy zwykłego nauczania w sieci, bo odpowiedzialność za rozwój nie kończy się z odbyciem kursu.
• A czym różni się e-learning od tradycyjnych metod nauczania?
PM: Nauka on-line charakteryzuje się wysoką skutecznością w zakresie zapamiętywania przedstawionego materiału. Jest to wynik zarówno formy, tj. syntetycznie podanej wiedzy popartej praktycznymi ćwiczeniami, jak i atrakcyjnego sposobu przekazywania wiedzy, czyli szaty graficznej. Duże znaczenie ma też metodologia nauczania, stawiająca na natychmiastowe testowanie wiedzy.
• E-learning wyprze więc tradycyjne formy nauki?
PM: Nie. Ideą takich kursów w sieci nie jest zastąpienie innych form nauczania, a jedynie ich skuteczne wsparcie. Największą skuteczność e-learning osiąga w połączeniu z innymi narzędziami rozwojowymi, czyli z tzw. blended learning.
• Dlaczego w takim razie firmy decydują się na szkolenia e-learningowe?
PC: Są one przede wszystkim tańsze od tradycyjnych, co jest bardzo ważne dla pracodawców. Z ich punktu widzenia istotna jest też rosnąca oferta programów szkoleniowych, dostępnych na rynku, oraz stałe jej doskonalenie. W wielu przypadkach istnieje możliwość tworzenia dedykowanych kursów zawodowych i asortymentowych. Nie mniej ważny jest dostęp do informacji o tempie rozwoju uczestników oraz wynikach, jakie osiągają. Informacje te pozwalają lepiej definiować potrzeby szkoleniowe, a co za tym idzie zwiększać wydajność pracy. To właśnie z tych powodów liczba szkoleń prowadzonych przez internet w najbliższym czasie będzie rosnąć.
• W jaki sposób tworzone są poszczególne kursy?
PM: Stworzenie efektywnego modelu zarządzania wiedzą on-line wymaga dokładnego opracowania koncepcji biznesowej, tj. powiązania celów firmy z potrzebami w zakresie rozwoju. Kolejnym etapem jest wybór odpowiednich narzędzi - uruchomienie platformy e-learningowej, banków wiedzy, stworzenie ram organizacyjnych dla funkcjonowania modelu zarządzania wiedzą. Trzeba w tym celu wybrać koordynatorów i menedżerów wiedzy, a następnie wdrożyć pracowników w model tzw. organizacji uczącej się.
• Ile kosztują szkolenia on-line?
PM: Ostateczny koszt systemu e-learningowego jest pochodną wybranego modelu biznesowego. Zawsze opłata za uczestnictwo w kursie naliczana jest od jednego pracownika - albo za udostępnienie kursu, albo za jego zaliczenie. W ofertach firm zajmujących się e-learningiem są zarówno kursy ogólne, czyli pozwalające nabyć ogólną wiedzę (np. zarządzanie czasem) czy kursy tematyczne np. dotyczące podatków lub wybranej dziedziny prawa, jak i szkolenia opracowywane dla konkretnej firmy. W tym ostatnim przypadku ich koszt jest wyższy, ponieważ trzeba zindywidualizować i wyspecjalizować ofertę szkoleniową do potrzeb konkretnego odbiorcy. Wyższe koszty w tym przypadku wiążą się też z zakupem bądź dzierżawą platformy e-learnin- gowej dla firmy. Mimo wyższych kosztów skuteczność modeli dedykowanych (czyli indywidualnie przygotowywanych szkoleń) jest znacznie wyższa, gdyż odpowiadają na potrzeby konkretnego podmiotu. Możliwy jest również zakup wersji off-line szkolenia. Dostępna jest ona wtedy na nośniku zewnętrznym, np. CD.
PC: Decydując się na e-lear-ning, firma nie ponosi kosztów administracyjnych takich jak noclegi pracowników, podróże, wyżywienie, zarządzanie wynikami i certyfikatami (dane są dostępne on-line). Do tego pracownik praktycznie jest przez cały czas w pracy. Wysyłanie pracowników na szkolenia tradycyjne stanowi ogromną barierę przy podejmowaniu takich decyzji. Tradycyjny model szkoleniowy nie pozwala, ze względu na koszty, na objęcie nim całej załogi i to w pełnym zakresie potrzeb szkoleniowych. Dlatego działania szkoleniowe w takim układzie ograniczają się głównie do sił sprzedażowych. A to z kolei jest w konflikcie interesów z ich głównym zadaniem - czyli aktywną sprzedażą, gdyż przez jakąś liczbę dni w roku są oderwani od codziennych obowiązków.
• Gdzie można kupić usługi e-learningowe?
PC: W internecie. Pojedyncze kursy są dostępne na rynku na różnych stronach internetowych jako testy, quizy, ankiety. Najczęściej są darmowe. Popularne są również wyspecjalizowane strony www, które oferują specjalistyczne szkolenia lub badania w wybranym obszarze, np. badanie kompetencji, kursy informatyczne, szkolenia zawodowe - choćby menedżerskie. W tym przypadku próbki kursów bywają bezpłatne, a kursy w pełnej wersji są najczęściej płatne. Wyniki kursów są udostępniane z chwilą ich ukończenia.
• Jakie rodzaje kursów e-lear-ningowych są dostępne na rynku?
PC: Zacznijmy od wskazania form, jakie przyjmują kursy. Mogą to być kursy e-learningowe składające się z kursów zasadniczych oraz testów wiedzy, rapid learning, czyli proste, szybkie kursy nawiązujące do kluczowych zagadnień, występujące często jako kontynuacja kursu zasadniczego, a także edu marketing, czyli oddziaływanie na wiedzę w wybranym obszarze poprzez strony www. Występują także tzw. mobile learning, czyli kursy w telefonach i palmtopach.
PM: Z naszych badań wynika jednak, że najbardziej efektywną formą jest blended learning, czyli połączenie kursów e-learningowych z inną formą rozwoju, np. szkoleniami tradycyjnymi, coachingiem, warsztatami czy dyskusjami panelowymi. Powszechnie jest on wykorzystywany choćby przy nauce języków obcych, ale firmy coraz chętniej decydują się wykorzystywać go w szkoleniach wewnątrz firmy.
• Czy kursy e-learningowe można podzielić tematycznie?
PC: Są one sprzedawane w formule otwartej, dotyczą głównie kluczowych aspektów funkcjonowania firm i jej pracowników niezależnie od branży. Dotyczą więc podstawowych kwestii takich jak: nauka języków obcych, umiejętności wykorzystania komputerów (kurs obsługi systemu operacyjnego, systemu kasowego, MS Office), podstawowe umiejętności zawodowe, w tym komunikacja, negocjacje, sprzedaż, oraz podstawowe badania w zakresie poziomu posiadanych umiejętności i kompetencji. E-learning daje jednak przede wszystkim możliwość dopasowywania go do indywidualnego odbiorcy. W tym przypadku zakres tematyczny jest praktycznie nieograniczony, a o wyborze tematów kursów decydują potrzeby klienta i efekt, jaki chce się osiągnąć.
• Do czego firmy najczęściej wykorzystują e-learning?
PM: Najpopularniejsze są szkolenia zawodowe dotyczące technik sprzedaży i obsługi klienta, kursy wspierające wdrażanie nowych pracowników (bhp, komunikacja, standardy obsługi klienta) oraz kursy z umiejętności interpersonalnych. Te ostatnie, ze względu na tematykę szkoleń, najczęściej przeprowadzane są w formie mieszanej. Nie mniej popularne są też szkolenia asortymentowe, które według naszych badań są jednym ze skuteczniejszych narzędzi nauki. Są one dobrze oceniane zarówno przez producentów, jak i dystrybutorów.
PC: Wykorzystanie e-learningu nie ogranicza się tylko do odbywania i zaliczania kursów. Coraz powszechniejsze staje się wykorzystywanie e-learningu jako narzędzia wspierającego wdrożenie standardów w firmie, a następnie jako narzędzia monitorującego utrzymanie zakładanego poziomu. Przez platformę on-line cała firma może w krótkim czasie poznać księgę standardów czy tożsamość firmy, odbyć kurs ze standardów obsługi klienta, a zdanie testu może być powiązane z wewnętrznym system certyfikowania pracowników.
MAŁE ZAINTERESOWANIE W POLSCE
Według danych zamieszczonych w dokumencie przygotowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pod nazwą Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, tylko 3 proc. polskich firm wykorzystuje e-learning. W Europie wskaźnik ten jest znacznie większy. E-learning jest jednym z filarów tzw. strategii lizbońskiej, której wdrażanie ma zapewnić UE szybszy rozwój.
KORZYŚCI E-LEARNINGU
Zalety e-learningu dla pracowników.
• Kursy on-line skracają czas nauki
• Każdy uczestnik uczy się we własnym tempie: materiał przerabiany jest w odpowiednim dla niego czasie i miejscu.
• Nauka przez internet oznacza, że pracownik nie musi tracić czasu na dojazdy na szkolenie.
Plusy dla firm kierujących podwładnych na internetowe szkolenia:
• Niższe koszty szkoleń.
• Optymalizacja czasu, jaki podwładny poświęca na naukę, a także na dojazd do firmy szkolącej. Bardziej efektywne zarządzanie procesem rozwoju pracowników.

PIOTR CEBULSKI, PIOTR MARYNIAK -eksperci programu Talent Club, ogólnopolskiego programu edukacyjnego dla polskiej kadry menedżerskiej, którego pomysłodawcą jest Diners Club Polska